Trong danh sách 28 Bà mẹ Việt Nam anh hùng hiện còn sống trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có tên mẹ Tạ Thị Phún, sinh năm 1933 ở xã Trung Nam, huyện Vĩnh Linh.
Mẹ Phún được phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng giữa thời bình. Ngày con trai mẹ - người lính biên phòng ra đi mãi mãi khi vừa cứu được dân thoát khỏi lũ dữ đến nay đã hơn 20 năm nhưng mẹ vẫn không thôi ngóng con về.
Con trai của mẹ là bộ đội biên phòng đã hy sinh khi đi giúp đỡ đồng bào phòng, chống lụt bão. Anh bỏ lại đời binh nghiệp đầy tự hào cùng tuổi ba mươi tráng niên, vĩnh viễn rời xa mẹ già, vợ trẻ và hai con thơ dại cùng niềm tiếc thương vô hạn của đồng đội, đồng bào, người thân... Đã 20 năm có lẻ, mẹ vẫn hờ khóc anh...
Mẹ Tạ Thị Phún nói với chúng tôi mà như nói một mình: “Con mẹ đi xa lâu lắm rồi! Chắc cũng hơn hai chục năm. Nhưng mà quên cả rồi, nhớ nhớ, quên quên không biết đúng không. Từ bữa nớ tê, đoạn nớ hắn từ dưới ni chuyển lên rừng. Ai dè....!”. Mẹ ngồi ở thềm nhà. Mắt trông vời xa xăm. Giọng nói vẫn linh hoạt nhưng mơ hồ. Mẹ hát mấy câu hát ru, cái dáng ngồi nghiêng nghiêng như kiểu của mấy bà mẹ ru con. Một tay mẹ tì vào đầu. Anh con trai tên Hoành đang ở cùng mẹ nói với chúng tôi, mẹ em nhớ nhớ, quên quên hết rồi. Tôi hiểu, mẹ chạm tuổi 90, sống một đời lam lũ ở miền đất này, với cái tang chồng lúc trẻ và cái tang con lúc về già, làm sao mẹ không nhớ nhớ, quên quên cho được.
Chúng tôi về thăm mẹ Phún vào một ngày tháng 7 nắng bỏng rát. Đã 16 giờ chiều mà nắng vẫn hắt nồng vào bậc thềm nơi mẹ ngồi. 90 tuổi, sức mẹ đã suy kiệt, nhưng mẹ cứ ngồi ở bậc thềm, mặt hướng ra ngõ, chứ không hướng vào nhà. Mẹ ngồi kể câu được, câu mất cho chúng tôi nghe về cuộc đời mẹ. Nhưng quay lui, quay tới vẫn là hờ khóc con. Mẹ có cả thảy 8 người con hầu như chủ yếu làm nông quanh vùng, duy chỉ Hà Quang Huấn là đi bộ đội và lấy binh nghiệp làm nghề. Mẹ chỉ tay ra phía trước ngõ: “Nhà hắn bên đó! Vợ con hắn bên đó! Nhưng hắn không về được nữa...”. Nói rồi mẹ lắc đầu.
Chúng tôi hiểu, mẹ có 8 nguời con - 8 khúc ruột và anh Huấn là một khúc ruột đứt lìa khi tuổi còn xuân! Con trai mẹ, liệt sĩ, Đại úy Hà Quang Huấn là sĩ quan Biên phòng Quảng Trị, hy sinh vào cuối tháng 8/2000, lúc đó anh đang là Trạm trưởng Trạm Kiểm soát Biên phòng Cheng, Đồn Biên phòng 609 (nay là Đồn Biên phòng Hướng Phùng), đóng tại xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa. Mẹ nói chiến tranh qua lâu rồi mà mẹ vẫn mất con, người ta sống bình yên không bom, không đạn mà con mẹ lại ra đi nên mẹ đau lòng lắm!
Mẹ Tạ Thị Phún năm nay gần 90 tuổi ở thôn Nam Phú, xã Vĩnh Nam, nay là xã Trung Nam, huyện Vĩnh Linh được trao tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng vào tháng 7/2020. Mẹ đang sống cùng đứa con trai út Hà Quang Hoành trong ngôi nhà cấp 4 giản dị. Hoành sinh năm 1977, làm nghề nông, là con thứ 8 của mẹ.
Ngược thời gian về những năm tháng cuối cuộc kháng chiến chống Pháp, mẹ hồi tưởng: “Tham gia tiếp lương, tải đạn bằng gánh lên nhập trên kho ở rừng. Lâu quá rồi nhưng mang máng nhớ là đông vui lắm! Chiến tranh thì mình là thanh niên phải đóng góp”. Kháng chiến chống Mỹ cứu nước đang ở giai đoạn khốc liệt, mẹ lập gia đình với chàng trai dân quân dũng cảm đất Vĩnh Nam. Người phụ nữ xinh đẹp, bé nhỏ đã sinh cho chồng 5 đứa con và chịu thương, chịu khó cùng chồng trên bom, dưới đạn tăng gia sản xuất, chiến đấu chống kẻ thù. Nhưng năm 1967, bom Mỹ trút xuống, ông đã hy sinh trong một ngày chiến đấu ác liệt, bom trút như mưa xuống Vĩnh Linh. Mẹ Phún lúc đó mới 34 tuổi bơ vơ bên 5 đứa con thơ dại.
Vượt qua hoàn cảnh ngặt nghèo, như bao người dân Vĩnh Linh nghèo khó nhưng anh hùng, mẹ tiếp tục bám trụ, thay chồng nuôi các con. Rồi các con lần lượt được đi sơ tán theo chủ trương của Đảng và Nhà nước. Mẹ cũng được ra Bắc và gặp người đàn ông họ Hà cùng xã đang làm nhiệm vụ ngoài đó. Ông thương người mẹ trẻ một nách 5 con thơ dại nên gánh vác cùng mẹ. Rồi 3 đứa con chung của hai người lần lượt ra đời trong đó có Hà Quang Huấn. Cả gia đình cùng 8 đứa con đi qua những ngày tháng gian khó nhưng đầm ấm, thuận hòa.
Năm 1990, anh Huấn lên đường nhập ngũ, vào Bộ đội Biên phòng Quảng Trị. Sau nhiều năm công tác tại Đồn Biên phòng Mỹ Thủy, huyện Hải Lăng, anh Huấn được điều động đóng quân tại Đồn Biên phòng 609 Hướng Phùng. Mẹ nói với chúng tôi: “Thuở đó (những năm 2000) đường xa ngái, đi lại khó khăn nên mẹ không biết chỗ hắn ở mô, chỉ biết là ở trên rừng”. Mẹ nói mà tay cứ xoa xoa vào lồng ngực già nua.
Năm 2000, lũ về sớm ở vùng núi sau những ngày mưa tầm tã. Đồng bào dân tộc thiểu số ở Hướng Phùng nhà cửa tạm bợ, giản đơn buộc phải sơ tán nhanh, qua kịp các con suối, sông nước đang cao dần. Trước diễn biến không thể chậm trễ, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng 609 nỗ lực đi giúp dân, đưa dân đến nơi an toàn. Và anh Huấn trong lúc đi giúp dân đã bị lũ cuốn trôi. Hà Quang Hoành, em trai anh Huấn nhớ lại: “Mọi nỗ lực tìm kiếm đã bị dập tắt khi đồng đội tìm được thi thể anh trai em”.
Mẹ Phún đớn đau, một khúc ruột của mẹ bị đứt. Chị Hằng - vợ anh Huấn, hơn 20 năm chồng ra đi mãi mãi, dồn hết thương yêu cho hai con, nuôi con khôn lớn. Căn nhà ba mẹ con được xây dựng ở gần mẹ để chị cùng cả nhà động viên mẹ lúc tuổi xế chiều. Mẹ nói: “Nhà tui nghèo, đứa mô cũng nghèo, làm nông hết, nhưng vui vì con cái ở gần, chỉ mỗi Huấn ... “đi” thôi”. Chị Trần Thị Luyến, người hàng xóm nói với chúng tôi, khi chúng tôi hỏi tìm về nhà mẹ: “Mất con mẹ Phún đau xót lắm nhưng cũng vững vàng lắm. Mẹ hiền lành, phúc hậu, yêu đời, nhẹ nhàng nên ai cũng quý”.
Nhìn đôi mắt vời vợi buồn của mẹ, chúng tôi hiểu nỗi đau của mẹ về người con trai đã vì bình yên của Nhân dân và bản làng vĩnh viễn ngã xuống là quá lớn. Tháng 10 năm ngoái, theo thống kê, Quảng Trị có 37 Bà mẹ Việt Nam anh hùng còn sống; Tháng 7 năm nay, sau 9 tháng, 9 mẹ đã ra đi về với những người con trai, con gái đã hy sinh của các mẹ. Vậy là thời gian còn lại của các mẹ còn quá ít. 28 Mẹ Việt Nam anh hùng còn lại đến tại thời điểm này, người trẻ nhất đã gần 80 tuổi.
Trong suốt 2 cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc và cả trong công cuộc xây dựng đất nước hôm nay, đã có biết bao người đã vì nước, vì dân mà ngã xuống. Bao nhiêu tưởng nhớ là bấy nhiêu tri ân chúng tôi xin gửi đến những người chiến sĩ đã hy sinh vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vì bình yên cuộc sống của Nhân dân. Và những hy sinh to lớn, lặng thầm của những người cha, người mẹ, người vợ… chúng ta luôn ghi nhớ, khắc sâu công ơn này, mãi mãi.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
