Khi Dung bước vào với câu nói: “Thấy người quen ngồi một mình nên không thể làm ngơ mà chạy thẳng được, phải ghé vô trò chuyện một chút”, tôi cảm thấy khung trời ảm đạm của tiết Đông chí đã tan mây trong sự liên tưởng tới câu thơ: “Người thợ ảnh của loài người cùng khổ/ Không nỡ chụp con người trong những dáng cô đơn” (Chế Lan Viên).
Không uống cà phê, không chém gió hoặc lướt facebook nên lời nói của Dung đọng lại giữa sự ghi nhớ của tôi, từ lúc này: “Nhiều người cứ nói là không thể làm gì được, không thể sống được ở Đông Hà (tỉnh Quảng Trị) mà phải đến những nơi trung tâm, những thành phố lớn mới làm nên chuyện nhưng mình thấy ở Đông Hà rất ổn. Mình vẫn dạy vẽ và vẽ tranh được, nhiều quán cà phê ở Đông Hà vẫn treo tranh của mình đó thôi”. Rồi Dung rời đi trên những bước chân rất vội. Trên tường, những bức tranh có nét cọ ký tên tác giả ở góc bên phải tr.dung hoặc DUNG thì thầm với tôi rằng: Đó là người mang chúng tôi đến cuộc sống mến thương này, họa sĩ Trương Đình Dung!
Trong không gian sáng tác của Trương Đình Dung có nhiều bức tranh đang vẽ, là mấy bức sơn dầu đang mang lại trên những cánh hoa đồng nội hay nhành thạch thảo đời sống mỹ thuật, một bức tĩnh vật sơn mài tươi tắn, bức thủy mặc vẽ những ngôi nhà trầm lắng ở triền đồi, một bức tranh lụa mịn màng sắc hoa đào, bức tranh phong cảnh êm đềm của làng quê… Hôm qua và hôm nay, họa sĩ qua bờ Bắc của dòng Hiếu Giang, ngó nghiêng tìm kiếm những rung động thầm thì trên cỏ, trên cát, trên mặt sông. Và vẽ như để trải nghiệm nên tranh không nặng về đề tài hay tư tưởng, tác phẩm hội họa của Trương Đình Dung là để lưu giữ lại những khoảnh khắc bình dị nhất của những góc quê, khóm hoa, ngõ phố và đôi khi là những tình cảm mà họa sĩ bắt gặp trong cuộc sống. Đó là lý do vì sao rất dễ gặp trong tranh của Dung một vài mái nhà, cổng làng, cổng chùa, hàng rào, bờ tường, xóm ngõ, hoa dại hiện diện toàn thể ở tranh này, bị che khuất một phần bởi các lùm cây ở tranh kia. Các lùm cây thì cô đặc thành khối xanh lục thẫm, tường nhà thì trắng bệch hoặc nhợt nhạt như chính họa sĩ muốn phi lý hóa thực tế hoặc vờ như tàn nhẫn với cảnh vật, do đấy, dường như các bức họa ấy có những bi kịch của tự nhiên. Thể hiện những khách thể thẩm mỹ đó là những đường nét và màu sắc tối giản, không gian cũng được tối giản nhưng cái độc đáo của mỗi bức tranh là ẩn đằng sau sự tối giản là một ngôn ngữ hội họa thể hiện sự trải nghiệm, tìm tòi khá phong phú của họa sĩ. Với ngôn ngữ đó, dù đến bây giờ chưa nhiều người biết đến nhưng khi có dịp thưởng lãm thì người xem biết ngay tác phẩm nào là tranh của Trương Đình Dung bởi ở tranh hiện hữu cái riêng nhờ sự tối giản về đường nét, màu sắc, không gian.
Khơi gợi ý muốn tìm hiểu cách xử lý khá độc đáo và sự khác lạ về nét khi xem những bức tranh Quê (Acrylic), Hoa dại (Acrylic), Sen (Thủy mặc), Hơi thở đô thị (Sơn dầu), Cùng bám biển (Lụa), Sen (Sơn mài), Huyền thoại Krông Klang (Sơn dầu) của Trương Đình Dung, tôi đã nhận từ Trương Đình Dung câu nói: “Mình luôn chuyển mình theo thời gian để khám phá và khắc họa cái mới từng giờ, từng ngày, từng tháng”. Ngôn ngữ hội họa của Trương Đình Dung bắt đầu từ lúc là cậu học trò lớp 3 vẽ bức tranh về hội quê được giải Nhì Mỹ thuật của thành phố Huế vào năm 1984 tới khi có tranh treo tại Triển lãm Mỹ thuật toàn quốc năm 2005. Dung bảo, mình càng vẽ càng vui, càng sáng tạo dù bức tranh sơn dầu vẽ hôm nay thì ngày mai phải xóa để vẽ lại hoặc phải vẽ vài tháng một bức sơn mài nhưng sự theo đuổi vẫn bền lâu. Rồi dòng tranh Thủy mặc là vốn chữ, là thư pháp vẫn nhận từ Dung những tìm tòi, chắt lọc từ cuộc sống cùng kỹ năng đã được đào tạo bài bản, tay nghề đã vững với bút pháp, màu sắc, đường nét, hình họa rất riêng. Rồi thì với công việc của một giảng viên mỹ thuật ở Trường Cao đẳng Sư phạm tỉnh Quảng Trị, Trương Đình Dung truyền lửa qua các thế hệ học trò mà nay đã có một số người thành công như nghệ sĩ điêu khắc Nguyễn Văn Hùng và họa sĩ Lê Cảnh Oánh ở thị trấn Khe Sanh, huyện Hướng Hóa.
Được dạy vẽ từ lúc 8 tuổi bởi thầy Đặng Hải Đường ở khu Văn Thánh, thành phố Huế rồi học Đại học Nghệ thuật Huế với các thầy giáo là những họa sĩ đương đại trứ danh của Việt Nam như họa sĩ Trương Bé, họa sĩ Phạm Đại, họa sĩ Vĩnh Phối nhưng tới bây giờ ảnh hưởng lớn nhất đối với Trương Đình Dung vẫn là những nét cọ lập thể, trừu tượng của danh họa Pablo Picasso qua sách, báo. Do vậy, dù là con người hòa đồng nhưng cảm hứng sáng tác của Trương Đình Dung ít hứng thú với hiện thực và tranh của Dung thể hiện cái nhìn từ dưới lên, từ trái qua trong bố cục vuông. Về phong cách sáng tác, Trương Đình Dung khẳng định mình không quan tâm nhiều đến bố cục, không coi trọng đến hình. Có thể vì vậy mà tranh của Dung lôi cuốn người xem bằng những xúc cảm về màu sắc và các rung động tình cảm được trưng trổ trên những nhát cọ, nét bút tự do hòa quyện với nhau làm mặt tranh sáng bừng những hòa sắc, lớp lang màu chồng chéo, sâu lắng. Thoạt nhìn, ngỡ như các màu sắc trong tranh của Trương Đình Dung được vẽ cô lập và nội dung đơn giản, ít vấn đề nhưng ngắm kỹ sẽ thấy sắc độ chuyển khá nhiều và tinh tế. Sự chuyển sắc đó được vẽ chồng phủ đều đặn và có âm hưởng sâu xa của màu, hàm chứa cách làm việc có hệ thống và mạch lạc với một đời sống tâm lý phức tạp. Trương Đình Dung sáng tác dựa trên ngôn ngữ tạo hình và màu sắc “không có nhiều yếu tố phức tạp về hình, bố cục, cũng không nhằm biến đổi nhưng luôn được cách điệu hay đơn giản hình thể, rõ ràng với cảm hứng hoàn toàn đến từ thiên nhiên mà mình chỉ làm cho nó sáng hơn, đẹp hơn theo nghĩa của hội họa”. Theo cách đó, hội họa của Trương Đình Dung làm thỏa mãn giác quan của người xem bằng các cung bậc màu sắc và đường nét hết sức tinh tế.
Đến nay, họa sĩ Trương Đình Dung đã tạo được sự đa dạng trong phong cách, bút pháp của tranh sơn dầu, sơn mài và thủy mặc cho thấy đam mê hội họa và tính cách phóng khoáng, sự tìm tòi và khám phá đề tài mới lạ về thiên nhiên, con người, cuộc sống của một người đã tốt nghiệp Đại học Nghệ thuật Huế, chuyên khoa Sơn mài và tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Thủy mặc tại Đại học Cát Lâm (Trung Quốc). Nên giờ đây, tranh của Trương Đình Dung vẫn cho thấy sự tìm tòi và khám phá đề tài, sự đa dạng về phong cách và bút pháp thể hiện, sự trăn trở và đam mê bất tận với hội họa của một họa sĩ phóng khoáng luôn thể hiện cảm hứng lãng mạn phương Đông trên mỗi tác phẩm mang họa pháp đặc biệt tự do…
