Vẫn còn lưu trong ký ức chưa xa của cô giáo Hồ Thị Táo là hình ảnh trẻ mầm non đồng bào dân tộc Pa Kô trên tay cầm chiếc cặp lồng đựng mì tôm pha sẵn ở nhà hoặc ít cơm với muối ớt đến điểm trường lẻ A Pul, A Liêng, Tà Rụt trong làn sương mây trắng đục như sữa thấm vào núi đá, phả hơi lạnh tê cóng ngấm vào da thịt. Hay những lần cùng đồng nghiệp “tim đập, chân run” băng qua chiếc cầu tre tạm bợ vượt dòng sông Đakrông đục ngầu cuồn cuộn chảy trong mùa mưa lũ để vào bản A Liêng bám trường, bám lớp.
I. Đã tròn 15 năm (từ năm 2009 đến nay), ngày cô giáo Hồ Thị Táo tốt nghiệp Trường Cao đẳng sư phạm Quảng Trị rồi về nhận công tác tại Trường Mầm non Tà Rụt (xã Tà Rụt, huyện Đakrông). Cô Táo vẫn nhớ như ngày cô đặt chân đến mảnh đất Tà Rụt là vào mùa đông lạnh. Đi xe máy từ thị trấn Krông Klang từ mờ sáng đến gần mới vào Trường Mầm non Tà Rụt.
Đón chờ cô giáo là Trường Mầm non Tà Rụt đã được xây dựng khang trang, nhưng các điểm trường lẻ như A Pul, A Liêng, Tà Rụt thì vẫn còn nhiều và khó khăn, gian khổ. Gian khó đầu tiên mà cô giáo Hồ Thị Táo cùng các đồng nghiệp phải đối mặt đó là những tuần sau dịp tết Nguyên đán và đầu năm học mới, trong khi các giáo viên miền xuôi chỉ việc đến trường để tiếp tục giảng dạy bình thường thì nhiều thầy, cô giáo “cắm bản” ở huyện miền núi Đakrông, Hướng Hóa, từ tầng học Mầm non, Tiểu học, THCS phải thay phiên nhau lên Rung, vào bản vận động học sinh, trẻ mầm non đến trường.
Ngày hôm nay, mờ sáng đi xe máy từ nhà ở thị trấn Krông Klang vào điểm lẻ, cô giáo Hồ Thị Táo nhìn trước sau chỉ lác đác vài trẻ đến lớp. Lúc đó, cô chỉ biết những người đàn ông theo những con đường nhỏ bùn bùn đất, sỏi đá ngoằn ngoèo bám vào sườn đồi để vào nương rẫy tìm trẻ. Vào đến nơi mới biết nguyên nhân vì nhà còn bánh khóa tức là còn bé nên các cháu không muốn đến trường mà theo bố mẹ lên Bệnh từ sáng sớm.
Vừa lau mặt cô bụi nhem nhu cầu của trẻ, vừa nhẹ nhàng dành cho cháu rằng cứ theo cô về lớp, ở lớp cũng có bánh kẹo và còn tết. Lên Trảng tìm đủ số mầm non vắng mặt, cô mới về điểm trường để bắt đầu công việc một ngày mới.
Các điểm trường lẻ như A Pul, A Liêng, Tà Rụt là những điểm trường lẻ thuộc loại đặc biệt khó khăn vì ngoài đường sá đi lại cú lốc, trượt trượt về mùa mưa lũ, nhiều phụ huynh là đồng bào dân tộc Pa Kô vẫn còn quan niệm “đói cơm mới chết, đói chữ không chết” nên không mặn mà lắm với việc học của con cái, nhất là bậc học Mầm non.
Vì vậy, cứ sau tết Nguyên đá và đầu năm học mới, cô giáo Hồ Thị Táo phải tích cực đến từng nhà và sảng khoái lan tỏa để tuyên truyền, vận động phụ huynh đưa con đến trường. Công việc tuyên truyền, vận động trẻ mầm non đến trường mà cô giáo Hồ Thị Táo cùng đồng nghiệp ở Trường Mầm non Tà Rụt đã làm không phải công việc một ngày, ngày hai mà là công việc phải làm nhiều tháng, nhiều năm .
By cô giáo Hồ Thị Táo luôn tâm niệm rằng, phải cố gắng vận động các em đến trường, vì không ai khác chính các em sẽ là những người mang ánh sáng tri thức về với các bản làng nằm heo hút giữa rừng sâu, núi Trống trong tương lai không xa.
II. Đến bây giờ, trẻ mầm non ở Trường Mầm non Tà Rụt cũng như các điểm trường lẻ như A Pul, A Liêng, Tà Rụt đã đảm bảo đủ dinh dưỡng, giảm dần tỉ lệ trẻ suy dinh dưỡng qua từng năm; Từng bước thay đổi căn bản nhận thức của người dân, tốt nhất là đồng bào dân tộc Pa Kô về thói quen chăm sóc, giáo dục mầm non ở vùng bản.
Trong trí nhớ của cô giáo Hồ Thị Táo vẫn không thể quên những bữa ăn của trẻ mầm non vài năm trước. Đến giờ ăn của trẻ, cô gái Hồ Thị Táo mời lại mở đôi lồng, túi ni lông tinh thức ăn của trẻ mầm non ở các điểm trường lẻ.
Thức ăn của trẻ mầm non mang theo là hương thơm, cơm đã khô, vón địa phương; tôm thì tài khoản sình (vì được pha từ sáng sớm mang mì theo). Trẻ mầm non dân tộc Pa Kô ở các trường điểm lẻ phải mang theo thức ăn là do số lượng quá ít nên không thể tổ chức nấu ăn cho các em.
Buổi sáng, cha mẹ các em trước khi lên nương, lên Trảng, phải nấu thức ăn để các em mang đến trường. Cũng làm cuộc sống còn quá khó nghèo, nên khẩu phần ăn của mầm non cũng tùy vào điều kiện, hoàn cảnh của từng gia đình.
Để cải thiện bữa ăn cho trẻ mầm non, những năm gần đây Trường Mầm non Tà Rụt đã tổ chức nấu ăn cho trẻ mầm non bán trú tại Trường Mầm non Tà Rụt và điểm trường lẻ Tà Rụt. Sau đó, các cô nuôi sẽ dùng xe máy để đưa thức ăn đến các điểm trường lẻ cho trẻ mầm non.
Nhưng chỉ bữa ăn chiều bán tại Trường Mầm non Tà Rụt và các điểm trường lẻ thì khó mà cải thiện được tình trạng trẻ mầm non suy dinh dưỡng. Năm học 2020 - 2021, cô giáo Hồ Thị Táo đã sáng kiến kinh nghiệm “Một số giải pháp nâng cao chất lượng bữa ăn cho trẻ bán ngoài”. Mà điểm nhấn của sáng kiến trúc là tích cực vận động phụ huynh tìm bắt cua, cá sói cũng như các loại thực phẩm có sẵn ở địa phương để cải thiện bữa ăn cho trẻ mầm non trong thời gian trẻ mầm non không đến trường.
III. Cô giáo Hồ Thị Táo vẫn chưa thể tin mình có thể bám trụ vững vàng ở mảnh đất này đến 15 năm. Trong cô cũng có những phút giây vui lòng, chán nản. Nhưng rồi thương trẻ mầm non miền núi thiệt hại đủ thứ, nên cô giáo Hồ Thị Táo tự khuyên mình cố gắng vượt qua tất cả khó khăn để bám lớp, bám trường.
Nhà ở thị trấn Krông Klang, nên cứ đến chiều thứ sáu là nắng vàng, hãy bật chạy xe về chăm sóc chồng con. Rồi đến sáng thứ hai phải dậy từ sáng sớm để chạy xe máy gần 50 - 60 km lên trường.
Cô giáo Hồ Thị Táo vẫn nhớ như năm học 2012 - 2013, lúc ấy, cô sinh con con đầu lòng. Hết thời gian nghỉ thai sản, trong suốt cả năm học ấy, cô phải gạt nước mắt giao tiếp cho chồng chăm sóc, để bám bản, bám trường...
“Giáo viên vùng nên cuộc sống luôn khó khăn thiếu chất trăm chiều, bù lại là tình cảm nồng ấm mà người dân bản dành cho cô giáo. Có tân rau hái được bên cạnh, quả trứng gà hay gia đình có giỗ gỗ đều dành phần mang biếu cô giáo. Sống trong sự đùm bọc, yêu thương của bà con đồng bào dân tộc Pa Kô nên bao nhiêu gian khó, thắng thắng như giảm phần nào…”, cô giáo Hồ Thị Táo chia sẻ.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
