Ngày 28/10/2022 tại Khu du lịch sinh thái thôn Chênh Vênh, xã Hướng Phùng (Hướng Hoá, Quảng Trị), Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Hướng Hóa đã tổ chức Lễ phục dựng “Lễ hội Mừng lúa mới” của đồng bào dân tộc Vân Kiều.
Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đồng bào dân tộc thiểu số Vân Kiều, Pa Kô trên địa bàn huyện; đồng thời tôn vinh, quảng bá những giá trị di sản văn hóa của Lễ hội, nâng cao ý thức trách nhiệm của cộng đồng trong việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa, Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Hướng Hóa phối hợp với UBND xã Hướng Phùng tổ chức phục dựng “Lễ hội Mừng lúa mới” của đồng bào dân tộc Vân Kiều.
Lễ hội thu hút nhiều cơ quan báo chí, truyền thông, nhiếp ảnh và các đoàn khách phượt tham gia thưởng ngoạn.
Lễ hội mừng lúa mới là một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất trong năm của người Vân Kiều, thường được tổ chức vào tháng 10, 11, 12 hàng năm.
Khi đã xong mùa vụ, lúa thóc về đầy kho, người Vân Kiều sẽ làm lễ mừng lúa mới, tạ ơn thần linh đã ban cho dân làng mùa màng tươi tốt, cuộc sống ấm no. Đây cũng là dịp để dân làng quây quần, chia sẻ niềm vui được mùa, hưởng thành quả lao động và cầu mong thần linh tiếp tục phù hộ cho vụ mùa tiếp theo mưa thuận, gió hòa.
Lễ hội Mừng lúa mới lần này được dàn dựng và thực hiện bởi Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Hướng Hoá với sự tham gia 30 nghệ nhân của xã Hướng Phùng.
Lễ hội đã tái hiện những hình ảnh các chàng trai, cô gái Vân Kiều lên rẫy tuốt lúa; cõng lúa về nhà phơi và giã. Với đôi bàn tay khéo léo nhưng cũng không kém phần mạnh khỏe, rắn chắc, các chị, các mẹ Vân Kiều đã tạo ra thành phẩm là những mẹt gạo trắng trẻo, thơm nồng. Sau đó hạt gạo được chế biến làm những món ngon để cúng thần linh.
Nghi lễ truyền thống để khấn vái tổ tiên và mời các vị thần linh, như: thần lúa, thần trời, thần sông suối, thần cây cối về dự lễ để báo cáo sau khi kết thúc vụ mùa, đồng thời tạ ơn thần linh đã cho bản làng một năm mưa thuận gió hòa.
Sau phần lễ là phần hội, đó là sự hòa trộn âm thanh giữa tiếng khèn, tiếng đàn của các chàng trai và tiếng hát của các cô gái.
Lễ phục dựng đã đem lại nhiều ấn tượng cho du khách xa gần khi lần đầu tiên chứng kiến. Sau khi thưởng ngoạn những nghi thức cúng tế, phần ẩm thực tại chỗ với những món đặc sản bản địa cũng làm du khách khó quên, mang mãi dư âm ngọt ngào của núi rừng Trường Sơn.
Theo bà Nguyễn Thị Huyền, Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Hướng Hóa, thời gian qua, bằng sự nỗ lực của huyện Hướng Hoá, nhiều chương trình, mô hình bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá của địa phương trong phát triển du lịch, kinh tế xã hội đã đơn vị tổ chức, như ra mắt các câu lạc bộ Cồng chiêng, đan lát ở bản Ka Tăng (thị trấn Lao Bảo), xã Lìa; tổ chức các hội chợ Cuối tuần ở Khu du lịch sinh thái thôn Chênh Vênh và lần này là lễ mừng lúa mới.
Các chương trình như thế này, ngoài việc giữ gìn, phát huy giá trị văn hoá của người đồng bào dân tộc thiểu số Vân Kiều, Pa Cô còn là cơ hội để quảng bá du lịch địa phương. Trong tương lai, những chương trình lễ hội như thế này cùng với những thắng cảnh, di tích ở Hướng Hoá là động lực thu hút khách du lịch đến với địa phương.
