Đến hẹn lại lên, sáng 25/1 (tức mồng 4 xuân Quý Mão - 2023), làng Mai Xá Chánh cùng thôn Mai Xá và khu dân cư Mai Hà long trọng tổ chức Lễ hội Đua thuyền truyền thống làng Mai Xá trên sông Hiếu (đoạn đi qua xã Gio Mai, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị).
Truyền thống đua thuyền
Mai Xá là ngôi làng cổ trên 600 năm tuổi nằm ven con sông Hiếu ở Quảng Trị với bề dày truyền thống lịch sử, văn hóa từ lâu đời.
Cuộc sống lao động của nhiều người dân làng Mai Xá quanh năm gắn liền với nghề sông nước nên đã sản sinh ra nhiều lễ hội văn hóa đặc sắc vẫn còn được gìn giữ và phát huy cho đến tận ngày hôm nay như: Lễ hội “Rước hến”, lễ hội “Cầu rạy” (còn được gọi là lễ hội “Cầu ngư”) và đặc biệt là lễ hội “Đua thuyền”.
Năm nay làng Mai Xá Chánh cùng thôn Mai Xá và khu dân cư Mai Hà đã đứng ra kêu gọi Nhân dân trong làng cùng các mạnh thường quân đóng góp, ủng hộ nhằm đảm bảo có đủ nguồn kinh phí tổ chức lễ hội, với ý nguyện cầu mong cho người dân có một năm mới mưa thuận gió hòa, vụ mùa bội thu và quốc thái dân an.
Theo lời các cụ cao niên trong làng cho biết, trước khi lễ hội đua thuyền diễn ra, các vị chức sắc của làng phải “ăn chay nằm đất” suốt nhiều ngày liền vì yếu tố tâm linh, còn các thanh niên được chọn tham dự cuộc đua thì phải dựng lều ở riêng, xa vợ con nhằm đảm bảo sức khỏe để thi đấu.
Ban tổ chức dùng ba cây tre thẳng, dài, đẹp cắm xuống lòng sông Hiếu, nơi diễn ra cuộc đua, để làm vè xác định đường đua. “Vè thượng” được cắm ở phía thượng nguồn con sông, “vè hạ” ở phía hạ nguồn và “vè rốn” nằm giữa hai vè này. Tổng chiều dài từ “vè thượng” đến “vè hạ” là 1.000 m.
Mỗi đội đua thuyền gồm 12 vận động viên (VĐV) chính thức (và một số VĐV dự bị khác), được giao trọng trách và nhiệm vụ cụ thể. Trong đó, người “chèo mụi” đứng ở vị trí đầu thuyền được xem như người “nhạc trưởng” chỉ huy, bắt nhịp và tạo tinh thần thi đấu cho cả đội, người “chèo lái” ở đuôi thuyền là người khôn khéo tìm cách lèo lái thuyền của đội mình lộn vè, bứt phá và vượt lên về đích trước thuyền của đội bạn.
10 tay chèo thành viên còn lại luôn luân phiên nhau tát nước cho thuyền của đội mình sao cho không bị chìm và còn tát nước tắm mát cho cả đồng đội mỗi khi thấm mệt.
Trận đấu giao hữu
Theo thể lệ cuộc đua, hội đua thuyền truyền thống làng Mai Xá gồm có 3 giải, trong đó giải “Cúng” được cho là sẽ mang lại nhiều may mắn cho dân làng của đội chiến thắng, giải “Hàng xứ” thể hiện tình hữu nghị, cơ hội giao lưu, học hỏi lẫn nhau cho các đội tham gia, và giải “Phá” nói lên sức mạnh tập thể của những VĐV đua thuyền.
Sau hiệu lệnh xuất phát của ban trọng tài là ba hồi trống khai cuộc, các đội đua phải xuất phát đồng hàng từ “vè rốn” nằm ngay phía trước khán đài và phải vượt qua “ba vòng, sáu tao” với tổng chiều dài đường đua là 6.000 m.
Thuyền trọng tài luôn theo sát các thuyền đua để đảm bảo an ninh trật tự, đồng thời bảo vệ sự công bằng và lẽ phải cũng như phát hiện, xử lý đội đua nào vi phạm điều lệ.
Sau mỗi vòng đua, nếu đội đua nào về đích đầu tiên mà không vi phạm bất kỳ một điều lệ nào của cuộc đua thì sẽ được công nhận là đội chiến thắng giải đua.
Ký ức khó phai
Hội đua năm nay thu hút bốn đội tuyển trong địa bàn làng Mai Xá Chánh, xã Gio Mai tham gia, gồm: hai thuyền đua của thôn Mai Xá và hai thuyền khác của khu dân cư Mai Hà, được gắn số thứ tự: “1”, “2”, “3” và “4”.
Sau khi bốc thăm, thuyền số “1” (áo màu vàng) thuộc về đội anh Trương Văn Quyết làm thuyền trưởng, thuyền số “2” (áo màu xanh lam) thuộc đội anh Nguyễn Văn Thắng, thuyền số “3” (màu áo xanh da trời) thuộc đội anh Trương Văn Thạnh và thuyền số “4” (áo màu đỏ) thuộc đội anh Nguyễn Văn Ánh.
Dù thời tiết mưa rét nhưng được sự cổ vũ nồng nhiệt của khán giả, các VĐV đã ra sức tranh tài, thi đấu hết mình với tinh thần “fair-play”, cống hiến cho khán giả một trận đấu kịch tính với những pha vượt qua đối thủ “thót tim”.
Ấn tượng nhất là khi thuyền đua đi qua khu vực khán đài, mọi người hào hứng, cùng nhau reo hò cùng với những cánh tay vẫy nón, khoát nước cổ vũ trong tiếng trống giục liên hồi, khiến cho cả hội đua như muốn vỡ tung!
Cuộc đua càng trở nên hấp dẫn và gây cấn hơn khi các thuyền đua chỉ cách nhau một mái chèo trước khi cán đích.
Kết quả chung cuộc năm nay, thuyền số “1” đã xuất sắc giành cú “đúp” hai giải Nhất của cả “Giải Cúng” và “Giải Phá”.
Thuyền số “2” giành được giải Nhì “Giải Phá” và giải Ba “Giải Cúng”, thuyền số “3” khiêm nhường giành cả hai giải Tư và thuyền số “4” giành giải Nhì “Giải Cúng” và giải Ba “Giải Phá”.
Giải thưởng cho giải Nhất “Giải Cúng” là một con heo sống trên 50kg trị giá 3,5 triệu đồng. Thêm 14 triệu đồng nữa được trao cho các giải: Nhất, Nhì, Ba và Tư còn lại.
Lễ hội đua thuyền truyền thống làng Mai Xá đã để lại trong lòng người hâm mộ nhiều cung bậc cảm xúc vui, buồn khó tả, nhiều ký ức khó phai mờ trong suốt cuộc đời.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
