Hướng tới việc lưu giữ, bảo tồn, phát huy những giá trị bản sắc văn hóa truyền thống của các dân tộc ở địa phương, Trường Tiểu học (TH) và THCS A Xing, xã Lìa, huyện Hướng Hóa, đã ra mắt Câu lạc bộ (CLB) dân ca Vân Kiều, Pa Kô. CLB này ra đời nhằm tạo sân chơi bổ ích cho thế hệ trẻ, góp phần lan tỏa loại hình văn hóa đặc sắc của người dân tộc thiểu số Vân Kiều, Pa Kô trong cộng đồng.
Thầy giáo Nguyễn Mai Trọng, Hiệu trưởng Trường TH&THCS A Xing là người có nhiều năm công tác ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số huyện Hướng Hóa. Bên cạnh tập trung chỉ đạo làm tốt nhiệm vụ dạy và học, thầy còn quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho học sinh dân tộc thiểu số, nhất là việc tạo ra các sân chơi cho trẻ em ở vùng sâu, vùng xa, biên giới.
“Chúng tôi rất lo lắng khi thấy một số giá trị văn hóa tốt đẹp của người Vân Kiều, Pa Kô đang ngày càng mai một dần. Làn sóng hiện đại ập vào bản làng khiến nhiều người, trong đó phần lớn là lớp trẻ không mặn mà với tiếng hát, tiếng đàn, điệu múa…truyền thống của dân tộc mình.
Các em nhỏ thích xem ti vi, chơi game hơn là nghe những làn điệu dân ca. Vì thế, chúng tôi rất mong muốn có CLB dân ca trong trường học để góp phần bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số”, thầy Trọng chia sẻ.
Từ suy nghĩ đó, thầy lên kế hoạch thành lập CLB dân ca ở đơn vị một cách bài bản. Thông qua kết nối của thầy Trọng, tháng 7/2022, Trường TH&THCS A Xing tổ chức khai giảng lớp dân ca, dân vũ Vân Kiều, Pa Kô cho nhóm học sinh nòng cốt thuộc bậc học THCS của trường.
Dịp này, Nghệ nhân ưu tú Kray Sức và Nghệ nhân Hồ Văn Việt ở thôn A Liêng, xã Tà Rụt đã trực tiếp đến biểu diễn, truyền dạy những kiến thức, lời ca, bài hát, cách chơi nhạc cụ cho nhóm học sinh nói trên. Lớp học nhằm giúp học sinh hiểu thêm về làn điệu dân ca của dân tộc mình, giáo dục các em giữ gìn bản sắc văn hóa, tạo sân chơi bổ ích cho học sinh vào dịp hè.
Nghệ nhân Ưu tú Kray Sức chia sẻ: “Việc tổ chức lớp dân ca, dân vũ Vân Kiều, Pa Kô ở Trường TH&THCS A Xing rất ý nghĩa nên khi được mời tham gia truyền dạy cho học sinh, tôi rất sẵn sàng. Trong thời gian diễn ra lớp học, học sinh của trường rất hào hứng và thích thú tìm hiểu về các bài hát, cách sử dụng nhạc cụ của dân tộc mình. Tôi mong ngày càng có nhiều trường học ở miền núi tổ chức các lớp dân ca, dân vũ hoặc CLB dân ca để thế hệ trẻ yêu thích, giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống”.
Sau thời gian chuẩn bị kỹ lưỡng, ngày 31/10/2022, Trường TH&THCS A Xing tổ chức lễ ra mắt CLB dân ca Vân Kiều, Pa Kô với 64 thành viên tham gia. Tại buổi lễ, các nghệ nhân, thành viên CLB đã thể hiện nhiều bài hát dân ca, điệu múa rất đặc trưng kết hợp trang phục, nhạc cụ truyền thống của người Vân Kiều, Pa Kô đẹp mắt và ấn tượng.
Việc thành lập CLB nhận được sự hưởng ứng tích cực của đông đảo học sinh, phụ huynh và Nhân dân địa phương. Em Hồ Thị Linh, lớp 8A, Trường TH&THCS A Xing - thành viên CLB chia sẻ: “Trước đây, em đã được nghe hát dân ca, xem trình diễn các tiết mục dân ca có sử dụng nhạc cụ truyền thống nhưng chưa từng được ai dạy hát dân ca. Sau khi tham gia CLB, em rất vui vì được hát bằng ngôn ngữ mộc mạc của đồng bào mình. Điều đó khiến em càng tự hào và thêm yêu quê hương mình hơn”.
Một thành viên khác là Hồ A Su Quỳnh, học sinh lớp 9, thì chia sẻ: “Là thành viên trong CLB, em sẽ cố gắng tìm hiểu sâu hơn về những đặc trưng văn hóa của dân tộc mình thông qua những người đi trước. Đồng thời, em sẽ tham gia sưu tầm thật nhiều bài dân ca hiện có để tập hát. Sau này, em muốn tham gia vào nhóm Akay Vel (Đứa con của bản) của anh Hồ Văn Ngởi-người cùng xã để tuyên truyền cho mọi người về bản sắc văn hóa dân tộc mình”.
Để CLB hoạt động có hiệu quả, ban chủ nhiệm CLB có trách nhiệm phối hợp đề ra kế hoạch và nhiệm vụ cụ thể cho hoạt động của CLB theo tuần, tháng như vận dụng linh hoạt phương pháp đổi mới vào tổ chức hoạt động dạy, học dân ca cho học sinh. Tích cực khai thác mở rộng phạm vi kiến thức cho học sinh trong các giờ hoạt động ngoại khóa để học sinh được chia sẻ, giao lưu. Lựa chọn các chủ đề sinh hoạt phù hợp với lứa tuổi và khả năng của học sinh.
Khi tham gia CLB, ngoài nội dung về trao đổi và học hát dân ca Vân Kiều, Pa Kô, học sinh sẽ được tìm hiểu thêm những giá trị to lớn của dân ca truyền thống dân tộc mình. Nắm bắt về phong tục, tập quán sinh hoạt của đồng bào Vân Kiều, Pa Kô cũng như các kiến thức dân ca vùng miền nói chung, dân ca Vân Kiều, Pa Kô nói riêng...
“Mặc dù gặp một số khó khăn nhất định nhưng chúng tôi không nản chí mà tích cực tuyên truyền, vận động cả học sinh lẫn phụ huynh. Cùng với các nghệ nhân, chúng tôi phải truyền thêm động lực, niềm tin, tình yêu cho các em. Điều đáng mừng là tiếng nói của chúng tôi đã chạm vào trái tim mọi người.
Hiện chúng tôi trăn trở làm thế nào để có kinh phí mua sắm nhạc cụ, trang phục truyền thống của người Vân Kiều, Pa Kô phục vụ hoạt động của CLB. Đặc biệt, cần có sự quan tâm, chia sẻ, động viên của ngành văn hóa các cấp, tạo động lực nhân rộng mô hình CLB dân ca trong trường học”, thầy Trọng chia sẻ.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
