Anh Trần Quang Minh là nhà báo, biên tập viên, người dẫn chương trình của Đài truyền hình Việt Nam. Với anh, mảnh đất Quảng Trị là nơi ghi dấu những tháng ngày cùng đồng nghiệp làm nên nhiều tác phẩm truyền hình chất lượng và giờ đây là một điểm đến thú vị cho những ai đam mê du lịch trải nghiệm…
Vùng đất nhiều duyên nợ
Nhà báo Quang Minh kể lại, cách đây gần hai mươi năm, từ những năm đầu tiên vào làm việc ở Đài truyền hình Việt Nam, anh đã đặt chân đến Quảng Trị. Từ đó đến nay, hầu như năm nào anh cũng có rất nhiều chương trình và những chuyến công tác tại Quảng Trị. Chàng trai gốc Bắc sau những lần vào miền Trung đã cảm nhận được sự thân thiện, mến khách của người dân nơi đây.
Tháng 5/2004, trong khuôn khổ của lễ hội Nhịp cầu xuyên Á do tỉnh Quảng Trị tổ chức, anh cùng đoàn tiền trạm của VTV3 do nhà báo Lại Văn Sâm làm trưởng đoàn đã dành thời gian đi thăm các địa danh, di tích lịch sử trên mảnh đất này. Để rồi sau đó anh và ekip đã sản xuất thành công chương trình Huyền thoại Trường Sơn tổ chức tại Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Trường Sơn. Đến bây giờ, nhà báo Trần Quang Minh không nhớ hết tên sự kiện và chương trình ý nghĩa mà mình cùng các đồng nghiệp đã thực hiện tại Quảng Trị. Chỉ biết rằng những lần tác nghiệp ở đây đều để lại ấn tượng trong anh.
Trong 4 năm từ 2014 tới 2017, anh đã đến Quảng Trị rất nhiều lần để nghiên cứu làm phim về hệ thống địa đạo tại huyện Vĩnh Linh. Chương trình VTV đặc biệt với tên gọi “Sống trong lòng đất” phát sóng năm 2017 đã được nhiều người đón nhận. Rời Vĩnh Linh, Quảng Trị sau nhiều ngày gắn bó, cùng các nhân vật trải nghiệm cuộc sống trong lòng đất, nhà báo Trần Quang Minh vẫn còn nhiều trăn trở…
Bằng cách thức sản xuất mới lạ, hấp dẫn, bộ phim tài liệu đặc biệt “Sống trong lòng đất” giành nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế. Nhưng với anh, việc đưa hình ảnh làng hầm Vĩnh Linh đến với đông đảo bạn bè trong và ngoài nước phải đẹp hơn nữa, hấp dẫn hơn nữa bởi thực sự trong lòng đất này còn rất nhiều điều thú vị chưa được khám phá.
“Thật ra khi nhắc đến Quảng Trị hay đề tài làm phim ở đây thì anh em trong nghề thường đi theo “lối mòn” khai thác tư liệu chiến tranh. Tôi thích gọi Quảng Trị là một điểm đến mới của những người yêu thích du lịch, hơn là một mảnh đất nhiều đạn bom trong quá khứ. Dẫu rằng, chúng ta không được phép lãng quên quá khứ nhưng cuộc sống ngày một đổi thay, cần phải có cách khai thác khác để làm giàu cho vùng đất này thay vì cứ nhắc mãi câu chuyện cũ. Trân trọng lịch sử và mở ra những trang mới để phát triển kinh tế - xã hội, đó là lý do mà tôi vẫn luôn muốn quay trở lại Quảng Trị để tìm ra một hướng đi khác trong các sản phẩm của mình…”, nhà báo Trần Quang Minh chia sẻ.
Hãy xách ba lô và đến với Quảng Trị
Trong quá trình khảo sát toàn bộ hệ thống địa đạo thuộc huyện Vĩnh Linh để làm phim từ năm 2015, nhà báo Trần Quang Minh đã thu thập được rất nhiều tư liệu, tìm hiểu nhiều câu chuyện, ghi chép và tiếp cận một bộ tài liệu khoa học về làng hầm Vĩnh Linh. Ý tưởng đi tìm dấu tích 113 địa đạo còn lại trong hệ thống 114 địa đạo của làng hầm này được anh ấp ủ từ đó. Biết được trên địa bàn Vĩnh Linh trước kia bố trí chằng chịt địa đạo và đó là những giá trị văn hóa, lịch sử mà cha ông ta đã tạo nên, anh luôn trăn trở làm sao để mọi người biết đến và cùng bảo vệ, quảng bá.
Những năm qua, cứ có thời gian rảnh, Quang Minh lại vào Quảng Trị, quan sát, phỏng vấn và ghi chép. Sau khi hỏi nhiều đài truyền hình các tỉnh, trung tâm bảo tồn di tích quốc gia, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Trị, anh nắm bắt được thông tin chưa có hình ảnh cụ thể nào về các địa đạo ở Vĩnh Linh ngoại trừ địa đạo Vịnh Mốc. Đầu năm 2022, để những thước phim về Quảng Trị có một góc nhìn khác mới mẻ hơn, anh quyết định trở lại nơi này.
Trong quãng thời gian hơn nửa tháng ở Quảng Trị, anh đã ghi hình các địa đạo thuộc hệ thống làng hầm Vĩnh Linh có thể vào bên trong. Anh kể, tại các xã Vĩnh Giang, Trung Nam, Vĩnh Hòa, Vĩnh Hà, Kim Thạch… có rất nhiều địa đạo, nhưng đa phần đã sập, mất dấu tích. Ở đây có đến 40% số địa đạo nằm trong vườn và khuôn viên nhà dân, buộc phải lấp đi vì sâu hàng chục mét. Trên kênh Youtube “Come Minh Viet Nam” của mình, Quang Minh thực hiện một seri 6,7 tập phim về hành trình khám phá hệ thống địa đạo thuộc làng hầm Vĩnh Linh.
Dù chỉ mới thành lập nhưng kênh của anh nhận được rất nhiều lượt theo dõi. Và những tập phim về Quảng Trị có tương tác rất tích cực. Qua những thước phim sinh động của mình, điều anh muốn nói đến không phải là chiến tranh, là bom đạn hay chết chóc mà muốn quảng bá điểm đến thú vị cho mọi người, đặc biệt là các bạn trẻ. Anh mong muốn người dân khi nhìn thấy dấu tích địa đạo phải báo cho cơ quan chính quyền cắm biển, khai quang đường ra vào. Theo anh, ở góc nhìn khai thác du lịch thì hệ thống làng hầm Vĩnh Linh không thua kém Củ Chi hay bất kỳ hệ thống địa đạo nào vì nó được bố trí trên cả một huyện, trải dài hàng chục kilômét.
“Nước trong lòng địa đạo như một con suối, khung cảnh rất đẹp, hoang sơ và thú vị. Tôi vui vì mình là người đầu tiên đi vào và ghi hình tại các địa đạo này. Trước đây, cũng có người vào nhưng không đủ thiết bị và kỹ năng sản xuất phim. Có một kỷ niệm vui là khi đi vào địa đạo Khe Hó thuộc xã Vĩnh Hà, huyện Vĩnh Linh, là điểm đầu tiên đánh dấu vị trí của đường Trường Sơn, tôi có một người đồng hành là anh Mai Văn Lương, cán bộ UBND xã Vĩnh Hà. Anh Lương trước đó có đến cửa địa đạo nhưng không vào bên trong, lần này được vào cùng tôi nên rất hào hứng”, anh Minh vui vẻ kể lại.
Xem những hình ảnh mà anh ghi lại trong hành trình, mới thấy Quang Minh thật sự đam mê và tràn đầy năng lượng. Anh nói với chúng tôi rằng chính sự hứng khởi muốn tìm tòi đã tạo cho anh năng lượng. Ở Vĩnh Linh, cảm giác mỗi bước chân trên mặt đường là đi qua một địa đạo trong lòng đất. Anh muốn mang đến sự trải nghiệm chân thực nhất cho người xem, đặc biệt là các bạn trẻ. Những thước phim của anh quay rõ những lúc “chui từ lòng đất lên”, hay những đêm ngủ ven biển, picnic trong lều, trại... kết hợp với hình ảnh toàn cảnh từ fly cam tạo hiệu ứng hấp dẫn về thị giác.
Thông qua kênh YouTube của mình, Quang Minh muốn quảng bá một góc nhìn mới, một xu hướng du lịch mới đang rất thịnh hành trên thế giới. Đáng quý hơn là nó có thể thực hiện ngay trên mảnh đất Quảng Trị, nơi mà nhắc đến thì đa phần người ta chỉ nghĩ đến du lịch tâm linh, đến di tích lịch sử. Điều anh muốn làm và muốn mọi người chung tay là lồng ghép, kết hợp sự khám phá lịch sử với sự trải nghiệm, sinh tồn, rèn kỹ năng tìm tòi và kỹ năng sống.
Nói về những dự định thời gian tới, nhà báo Trần Quang Minh cho biết: “Tôi mong muốn khán giả, đặc biệt là thế hệ trẻ sau khi xem những thước phim về hệ thống địa đạo Vĩnh Linh của “Come Minh Viet Nam” thì hãy xách ba lô và đến với Quảng Trị. Hãy đến đây để trải nghiệm, để khám phá và từ đó sống có trách nhiệm hơn, cùng chung tay bảo vệ, gìn giữ những di tích lịch sử mà lớp người đi trước đã tạo nên. Tôi sẽ đi khắp Việt Nam để mang đến cho mọi người những hình ảnh mới, góc nhìn mới về miền quê này. Và chắc chắn rồi, tôi sẽ trở lại Quảng Trị vào một ngày không xa…”.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
