Cho dù dùng bất kỳ những mánh khóe, những kinh nghiệm gì thì mục đích cuối vẫn là lúc hồi hộp khi cá cắn câu hay là sự thăng hoa tột độ khi gỡ cá. Và cứ thế, thời gian vẫn nhẹ nhàng trôi, mưa rơi vẫn gõ nhịp hòa lẫn với cảm xúc lâng lâng khi được đắm mình trong mênh mang sông nước.
Khi những cơn mưa cuối hạ thi nhau trút xuống hối hả, cái xô bồ bụi bặm của cuộc sống bon chen náo nhiệt xem như được gột rửa. Thị trấn biên thùy Lao Bảo không còn đỏng đảnh mà trở nên dịu dàng và đáng yêu hơn. Dòng Sê Pôn gấp gáp chuyển mình, mực nước dâng cao, mặt nước vui say như hóa thành sắc đỏ bởi phù sa từ thượng nguồn trôi xuống. Sự sống trong lòng sông cũng vì thế mà bắt đầu náo nhiệt hơn. Các loài cá da trơn như cá úc, cá lăng và đặc biệt cá lấu gai sinh sôi một cách mạnh mẽ. Chúng trở thành các món ngon trong mỗi bữa cơm hay trong những cuộc nhậu giản đơn khi ngoài trời đang mưa giăng rả rích. Chúng tôi, những kẻ "nhàn rỗi theo thời tiết", tạm dừng rong ruổi chuyện áo cơm mà vui thú tiêu dao với sông nước. Để rồi vẫn thường cao hứng khi đặt cái thú vui bình dị của mình bằng cụm từ "mùa săn cá lấu gai".
Buổi sáng, ngồi quán cà phê tán gẫu, chờ cơn mưa nhẹ bớt hạt, chúng tôi bắt đầu phân công nhau chuẩn bị đồ nghề cho cuộc "săn". Nói là đồ nghề nhưng thực chất chỉ là những nhành tre chặt ven sông. Gấc, lưỡi câu, phao, chì thì xuống chợ, giun làm mồi thì đào ở mép sông. Sau hơn 1 giờ, "công tác chuẩn bị" hoàn tất, chúng tôi rủ nhau lên đường và không quên mang theo thức ăn trưa, nước uống bởi cuộc "săn" thường phải kéo dài đến chiều tối.
Dùng cụm từ "săn cá lấu gai" tất nhiên là chúng tôi không cường điệu hóa. Bởi những cần thủ quen câu cá ở ao hồ, ở những vùng nước tĩnh, khi xuống dòng Sê Pôn thử vận may với cá lấu gai thì cũng xem như là điều khó. Cần phải hiểu đặc tính của cá, thói quen sinh sống và đặc biệt là chọn cho mình vị trí "đắc địa" để buông cần. Khi những thứ nói trên được đúc kết từ kinh nghiệm, từ bao mùa dầm mình trên dòng Sê Pôn để săn kiếm, thì thành quả cho buổi nhậu chiều cũng hết sức khả quan.
Cá lấu gai là loài cá nước ngọt, có tên khoa học là Mastacembelus Armatus, thân có màu xanh đậm hoặc đen xám, có nhiều đốm vàng hình tròn hoặc hình bầu dục khắp thân. Cơ thể dài từ 20 đến 90cm, trọng lượng có thể lên đến trên 1kg. Chúng phân bố nhiều ở khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là ở vùng hạ lưu sông Mê Kông (mà sông Sê Pôn cũng là một nhánh nhỏ đổ vào sông mẹ Mê Kông). Chúng thường thích sống và sinh sản ở những khúc sông suối có nhiều đá và thác ghềnh.
Cá lấu gai được ví như nhân sâm nước bởi giàu chất dinh dưỡng, có tác dụng bồi bổ cơ thể tăng cường sinh lý đàn ông. Chúng dễ chế biến và tạo ra nhiều món ngon đậm chất hoang sơ giản dị như nướng muối ớt, kho nghệ, nấu canh chua, nấu cháo...
Trên chiếc thuyền máy, chúng tôi lênh đênh đến địa phận của nước bạn Lào để tìm địa điểm thả câu, bất giác nhớ đến học giả lừng danh Nguyễn Văn Vĩnh, thế kỷ trước cũng lênh đênh, lận đận trên khúc sông này để theo sự nghiệp đãi vàng trả nợ. Nhưng cái nghiệp văn chương và nợ nần nó vây bủa đến cùng cực những phận người. Cho đến khi người ta tìm thấy ông trên con thuyền độc mộc trôi trên dòng Sê Păng Hiêng (một nhánh của sông Sê Pôn), một tay cầm bút, tay kia cầm sổ như đang ghi chép lại số phận khắc nghiệt của kẻ sĩ trước thời cuộc.
Dừng chân ở ghềnh Khe Đá, neo thuyền, mỗi người tự chọn cho mình vị trí thích hợp. Nước ở đây chảy mạnh, mặt nước đỏ ngàu, sát bờ có những chỗ nước cuộn trào tạo thành vũng xoáy. Đấy chính là chỗ lý tưởng để buông cần, vì dưới đáy những vũng xoáy thường động lại rất nhiều nguồn thức ăn cho cá. Có những "chiến hữu" lại chọn cho mình cách "săn" riêng, bằng cách men theo sát bờ, phát những bụi cây rậm đổ xuống mặt sông để dụ cá, hoặc dùng cuốc, rựa hì hục tạo thành những ổ mồi nhân tạo sát bờ sông... Sự hứng khởi lấp đầy bao mệt nhọc, thú tiêu dao quên hết thời gian.
Cho dù dùng bất kỳ những mánh khóe, những kinh nghiệm gì thì mục đích cuối vẫn là lúc hồi hộp khi cá cắn câu hay là sự thăng hoa tột độ khi gỡ cá. Và cứ thế, thời gian vẫn nhẹ nhàng trôi, mưa rơi vẫn gõ nhịp hòa lẫn với cảm xúc lâng lâng khi được đắm mình trong mênh mang sông nước.
Một thú vui, một niềm đam mê dễ dầu gì quên được khi ngày mai tạnh những cơn mưa, ta lại dấn bước vào cuộc mưu sinh đầy gian khó...
