Chuyện hai bà mẹ Gio Linh nuốt hận, mang thúng đi lấy đầu con bị giặc Pháp cắt, cắm ở chợ trước đình làng Mai Xá Chánh, Gio Mai, Gio Linh, Quảng Trị về để mai táng là câu chuyện lịch sử mãi còn truyền.
Ở những nơi khác trên đất nước ta, có những bà mẹ có chồng và nhiều con cháu hy sinh trong chiến tranh như Bà mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Thứ ở Quảng Nam (hình ảnh mẹ được lấy làm nguyên mẫu để dựng tượng đài Bà mẹ Việt Nam Anh hùng lớn nhất nước ở Quảng Nam).
Tượng đài Mẹ Thứ ở Quảng Nam. Ảnh: ITNBà mẹ Gio Linh không có nhiều con hy sinh nhưng “mẹ già một con yêu nước có kém chi” (Bà mẹ Gio Linh - Phạm Duy). Chuyện bà mẹ Gio Linh đi lấy đầu con là câu chuyện đau thương chấn động đến tận cùng, bi tráng vào bậc nhất trong kháng chiến chống Pháp mà các nơi khác không có. Huyền thoại mẹ Gio Linh vang tiếng không chỉ ở trong nước mà kể cả nước ngoài, chắp cánh cho ca khúc nổi tiếng “Bà mẹ Gio Linh” của Phạm Duy ngân lên trong nước mắt, nỗi phẫn hận và bi hùng. Một tượng đài “Bà mẹ Gio Linh” cần được dựng lên tại không gian cạnh đình làng Mai Xá Chánh, Gio Mai, Gio Linh, Quảng Trị là tâm nguyện không chỉ của nhân dân xã Gio Mai, nhân dân huyện Gio Linh, nhân dân Quảng Trị mà của cả những ai cảm phục, ngưỡng mộ “Bà mẹ Gio Linh” ở trong nước và cả ở nước ngoài.
Đó là tượng đài Tạ ơn Nước Mắt và Sự Bi Hùng có một không hai.
Nhạc sỹ Phạm Duy, tác giả của ca khúc Bà mẹ Gio Linh. Ảnh: ITNĐó là tượng đài về Lòng Mẹ Bất Diệt, nơi suốn nguồn chan chứa cho những đứa con tìm về, nơi hóa giải mọi nỗi đau thương, nơi “lá rụng về cội” của nhạc sĩ Phạm Duy. Trong những lý do thôi thúc Phạm Duy hồi hương về nước lúc cuối đời, hẳn là có sự thôi thúc của “Bà mẹ Gio Linh” (tôi nói điều này bằng sự nghiên cứu, không phải võ đoán). Năm 1970, Phạm Duy qua Mỹ lần thứ hai và đã chứng kiến tinh thần phản đối chiến tranh Việt Nam ở Mỹ đã lên tới cực độ. Nhìn thấy trên giường ngủ có tờ báo Mỹ đăng ảnh màu về vụ thảm sát Mỹ Lai kinh hoàng, Phạm Duy liên tưởng đến chuyện quân đội Pháp và Bà mẹ Gio Linh khi xưa. Trong bài hát “Kể chuyện đi xa”, lời hát là câu hỏi của các con và câu trả lời của người cha vừa đi xa về, Phạm Duy nhớ đến nỗi đau của Bà mẹ Gio Linh: “Trong lúc xuân tình vừa bừng hơi men/ Cha bỗng se mình vì chợt nghe lên/ Tiếng khóc la rền của Mẹ Gio Linh/ Chen tiếng vô tình của bọn yêu tinh/ Buôn súng buôn tiền, làm giàu lên trên/ Thân xác dân hiền. Cuộc đời như điên”.
Trước khi hồi hương về nước, Phạm Duy đã về Việt Nam nhiều lần, trong đó có lần về thăm lại quê hương “Bà mẹ Gio Linh”.
Sức sống, sự bất tử của Bà mẹ Gio Linh đã lay động lòng người từ trong thẳm sâu tiềm thức.
Ca sỹ Thái Thanh, người thể hiện thành công ca khúc Bà mẹ Gio Linh của Nhạc sỹ Phạm Duy. Ảnh: ITNCần dựng tượng đài “Bà mẹ Gio Linh” ở Gio Mai, Gio Linh, Quảng Trị, một tượng đài của lòng yêu nước bất diệt, một tượng đài của tình mẹ can trường, một tượng đài của sức chịu đựng phi thường, một tượng đài đậm chất nhân văn và nghệ thuật, mang nét đặc trưng riêng chỉ có ở Quảng Trị. Và ở huyện Gio Linh, ở thành phố Đông Hà, cần có những con đường mang tên “Bà mẹ Gio Linh”. Vậy câu hỏi đặt ra là: Bây giờ hay đợi đến bao giờ?
Câu trả lời xin nhường cho những người có trách nhiệm.
Anh nói rồi đấy nhé, anh ứ nhận quà "không đúng quy định", còn muốn biết thế nào là đúng, hãy hỏi vợ anh, anh bận lắm; còn chuyện mấy thằng bán thuốc ung thư giả lãnh án cao nhất, phải nên vậy cho đáng đời chúng nó; kỳ án gỗ lậu ở Quảng Trị qua 5 lần xét xử vẫn chưa có hồi kết, cứ bình tĩnh xem kịch sẽ hay vào giai đoạn cuối; định vào Big C mua quà tặng mấy anh chị nâng điểm ở Hà Giang nhưng mọi người đang kêu gọi tẩy chay Big C vì Big C tẩy chay hàng Việt, không biết sao đây. Đau đầu quá, nhưng nhắc lại, anh ứ nhận quà đâu nhé. Quà đâu, quà đâu? Anh ứ nhận, ứ... ứ... ứ...
