Nông sản Quảng Trị tuy không nhiều nhưng đều để lại những dấu ấn về chất lượng, đặc biệt là đối với những loại cây lấy tinh dầu. Nhận thấy lợi thế này, những năm gần đây, nhiều cơ sở chế biến dầu, tinh dầu ra đời và sản phẩm sớm có sức cạnh tranh tốt trên thị trường, được người tiêu dùng cả nước ưa chuộng. Năm 2021, ba sản phẩm và bộ sản phẩm công nghiệp nông thôn (CNNT) tiêu biểu của Quảng Trị về dầu và tinh dầu được tôn vinh cấp quốc gia.
Dầu ăn an lành cho bé
Những loại hạt chứa tinh dầu được trồng trên vùng đất khô cằn Quảng Trị có vẻ bề ngoài không bóng và mẩy nhưng lại chứa bên trong hàm lượng dầu nhiều và ngon. Có vẻ như để vượt qua điều kiện khí hậu khắc nghiệt, những cây lấy hạt cho ra sản phẩm khô quắt lại nhưng đã chắt lọc được nhiều tinh chất. Giám đốc Công ty TNHH MTV Từ Phong, Cam Lộ Từ Linh Nhân có những nhận xét đầy trải nghiệm: “Hầu hết cây trồng ở Quảng Trị không đạt được năng suất cao như nhiều nơi có điều kiện khí hậu, đất đai thuận lợi ở miền Nam, Tây Nguyên nhưng bù lại chất lượng nông sản ở vùng đất này khá tốt. Hạt lạc, hạt mè, quả gấc... của Quảng Trị không to, tròn, bóng mẩy như nhiều nơi nhưng ép ra nhiều dầu hơn. Dầu lại chứa nhiều tinh chất thơm ngon, đặc sánh”.
Hơn 10 năm trong nghề làm dầu ăn, anh Nhân đã thử nghiệm nguyên liệu của nhiều vùng miền nhưng anh ưng ý nhất vẫn là lạc, mè, gấc Quảng Trị. Theo anh Nhân, nguyên liệu làm dầu trồng ở Quảng Trị có giống được chọn lọc qua nhiều năm, thường có quả nhỏ, sản lượng vừa phải nhưng cho tỉ lệ dầu cao như lạc chùm, lạc lỳ, mè đen, mè vàng... được trồng trên vùng đất bồi ven sông Hiếu cho năng suất lạc từ 18 - 20 tạ/ha, mè từ 5 - 6 tấn/ha. Mặc dù là một công ty chế biến dầu ăn khá quy mô nhưng trong khâu đầu tiên chế biến anh Nhân lựa chọn cách làm thủ công là rang nguyên liệu bằng than củi chứ không chọn rang bằng máy. Anh Nhân cho biết, lạc, mè rang bằng than củi, lửa nhỏ, đảo liên tục thì sẽ chín đều, không bị cháy, không bị tươm nên khi ép dầu thơm, ngon và đặc biệt là an toàn cho sức khỏe.
Từ năm 2018, Công ty TNHH MTV Từ Phong đã xây dựng vùng nguyên liệu sạch 50 ha, canh tác bằng phương pháp hữu cơ dưới hình thức liên kết với nông dân có kiểm tra, giám sát của cán bộ kỹ thuật Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện. Đây là khâu cơ bản nhất trong chuỗi sản xuất sạch mà công ty đang thực hiện và phát triển. Khi đã đảm bảo nguyên liệu sạch, quá trình sản xuất, công ty không sử dụng các loại hóa chất nên sản phẩm đạt chất lượng ISO 9001-2000. Đến nay, công ty cho ra thị trường hơn 10 loại sản phẩm dầu thuộc phân khúc dầu cao cấp, trong đó sản phẩm chủ lực là dầu lạc, dầu mè, dầu gấc, dầu hỗn hợp, bơ lạc... Ngoài ra, từ năm 2020 đến nay, công ty đã mở rộng nhập nguyên liệu từ Châu Âu để sản xuất dầu insachi, dầu hạt chia, dầu óc chó, dầu oliu... Mỗi lô sản phẩm của công ty đều được gửi mẫu kiểm định chất lượng tại thành phố Huế, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Công ty cũng được Sở Khoa học và Công nghệ hỗ trợ các quy trình sản xuất từ nguyên liệu đến công nghệ chế biến, nhãn mác, bao bì, đăng ký thương hiệu sản phẩm. Sản phẩm dầu ăn mang thương hiệu Super Green đã 3 lần được công nhận sản phẩm CNNT tiêu biểu khu vực miền Trung và Tây Nguyên và cấp quốc gia. Năm 2021, Công ty TNHH MTV Từ Phong vinh dự lần thứ 2 có sản phẩm được vinh danh sản phẩm công nghiệp nông thôn (CNNT) tiêu biểu cấp quốc gia với bộ sản phẩm dầu ăn cho bé và dầu mè đen nguyên chất.
Sự chú trọng về chất lượng và sản xuất sạch cùng với sự đầu tư công phu về mẫu mã, sản phẩm dầu ăn Super Green của Công ty TNHH MTV Từ Phong đã được người tiêu dùng thuộc phân khúc cao cấp đón nhận từ sự phân phối tại các hệ thống siêu thị lớn của cả nước, trong đó có hệ thống siêu thị Co.opmart, AEON. Đến nay, doanh số bán ra của công ty mỗi năm của công ty đạt 10 - 12 tỉ đồng, đưa thương hiệu dầu Super Green - đặc sản miền nắng gió đến tay người tiêu dùng trong cả nước.
Thành công từ hương lá
Không phải ngẫu nhiên mà các cơ sở chế biến tinh dầu thiên nhiên ở Quảng Trị đều ăn nên làm ra. Điều này có lẽ được sàng lọc từ phía thị trường. Qua thời gian, người tiêu dùng tinh tế lựa chọn ra được những sản phẩm tinh dầu từ hoa, lá miền nắng gió Quảng Trị không chỉ tốt về công dụng mà còn lưu hương lâu hơn. Đến với thị trường muộn hơn sản phẩm cùng loại của các vùng miền nhưng các sản phẩm tinh dầu Quảng Trị đã nhanh chóng chiếm lĩnh được thị trường cả nước nhờ tinh chất và hương vị từ hoa, lá, củ, quả ít nơi nào sánh được.
Chỉ trong vòng khoảng 7 năm trở lại đây, kể từ khi cơ sở chế biến tinh dầu thiên nhiên đầu tiên trên địa bàn tỉnh là cơ sở Huyền Thoại ra đời, thì lĩnh vực tinh chế ra sản phẩm thơm tho này nhanh chóng thu hút được sự chú ý của những người có am hiểu về hóa mỹ phẩm, hàng chục cơ sở sản xuất tinh dầu thiên nhiên ra đời, trong đó phải kể đến các thương hiệu nổi tiếng như: Nhiên Thảo, Huyền Thoại, Bảo Ngọc, Bình An, Vân Pa… sản phẩm được người tiêu dùng cả nước biết đến và ưa chuộng. Hầu hết các cơ sở sản xuất đều chưng cất nhiều loại tinh dầu như: Tinh dầu hương nhu, sả, bưởi, cam, chanh, tràm, gừng, ngũ sắc...; các loại nước cất như nước cất tỏi, lá trầu, hoa sen... Lĩnh vực sản xuất mới mẻ này được nâng thêm chất lượng khi có sự hỗ trợ của nguồn vốn thúc đẩy phát triển CNNT đầu tư ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật chưng cất và hệ thống các loại máy móc, đồng thời hỗ trợ đăng ký thương hiệu và giới thiệu kết nối thị trường. Bằng nguồn vốn hỗ trợ từ phía nhà nước, các cơ sở đã đầu tư hệ thống chưng cất hiện đại, khép kín, hợp vệ sinh, đảm bảo sản phẩm làm ra tinh chất hơn, chất lượng và sản lượng cũng cao hơn. Nhờ đó, sản lượng tinh dầu, cao dầu gội, nước lau sàn các loại sản xuất trên địa bàn tăng đều qua các năm, đến nay đạt bình quân mỗi năm khoảng 100.000 lít, doanh thu hơn 100 tỉ đồng. Giám đốc Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp Quảng Trị Nguyễn Trương Hoàn cho biết: “Xuất phát từ thế mạnh vùng nguyên liệu có chất lượng tốt, những năm qua, cơ sở chế biến tinh dầu thiên nhiên trên địa bàn phát triển khá nhiều, quy mô của mỗi cơ sở cũng được mở rộng. Nhằm khuyến khích các cơ sở phát triển bền vững, trung tâm đã hỗ trợ thiết bị và tư vấn, hướng dẫn cho các cơ sở phát triển đúng hướng”.
Thành công của sản phẩm tinh dầu thiên nhiên Quảng Trị càng được khẳng định khi 2 công ty trong lĩnh vực này cùng có sản phẩm được công nhận là sản phẩm CNNT tiêu biểu năm 2021. Đó là sản phẩm nước lau sàn tinh dầu sả - bồ hòn của Công ty TNHH tinh dầu thiên nhiên Nhiên Thảo, huyện Gio Linh và bộ sản phẩm nước tắm thảo dược, nước gội thảo dược Huyền Thoại của Công ty TNHH Tinh dầu thiên nhiên Huyền Thoại, thành phố Đông Hà. Đây là những sản phẩm được chiết xuất hoàn toàn từ tự nhiên nên thân thiện với môi trường, bảo vệ sức khỏe cho người sử dụng. Giám đốc Công ty TNHH Tinh dầu thiên nhiên Nhiên Thảo Trần Đình Diệu cho biết: “Sản phẩm nước lau sàn tinh dầu sả - bồ hòn là sự hòa quyện giữa tinh dầu sả thiên nhiên và quả bồ hòn được lên men sinh học hiếu khí, không sử dụng hoạt chất bề mặt khiến bề mặt vật dụng không bị trơn trượt và rất nhanh khô. Sản phẩm còn có công dụng đuổi muỗi, côn trùng và khử khuẩn”.
Điều dễ dàng nhận thấy là các sản phẩm này bên cạnh việc đã được chứng nhận sản phẩm CNNT tiêu biểu cấp quốc gia thì được đầu tư về chất xám, công thức chế biến và công nghệ sản xuất tiên tiến nên có sự khác biệt rõ nét. Sản phẩm mang lại giá trị riêng, tạo được sự tin tưởng với người tiêu dùng. Chính vì lẽ đó mà Giám đốc Công ty TNHH Tinh dầu thiên nhiên Huyền Thoại Nguyễn Thị Mỹ Hạnh tự tin nói rằng: “Hơn 11 loại quả và lá khác nhau được chưng cất trong mỗi sản phẩm nước gội thảo dược và nước tắm thảo dược Huyền Thoại có hương thơm đặc trưng đến từ thiên nhiên và giá trị bảo vệ cơ thể vượt trội. Nên dẫu trên thị trường hiện nay các công ty tung ra nhiều sản phẩm phù hợp với xu thế tiêu dùng, thân thiện với môi trường, tạo ra sự cạnh tranh gay gắt thì sản phẩm của bộ sản phẩm nước tắm, gội thảo dược của công ty chúng tôi vẫn tạo được dấu ấn đối với người tiêu dùng và được nhiều người lựa chọn”. Sự tự tin về sản phẩm của mình của 2 công ty này hoàn toàn có cơ sở khi doanh số bán ra mỗi công ty một năm từ 2 - 4 tỉ đồng với thị trường trong cả nước, tạo việc làm thường xuyên và thời vụ cho nhiều lao động.
Sự nhạy bén tìm kiếm và phát triển hướng đi mới trong sản xuất dầu ăn và tinh dầu thiên nhiên của các công ty và cơ sở sản xuất trên địa bàn mang lại hiệu quả kinh tế cao. Hướng đi mới này đang được các ngành công thương, khoa học và công nghệ, nông nghiệp hỗ trợ về vùng nguyên liệu, công nghệ, thiết bị, sở hữu trí tuệ, giới thiệu sản phẩm, kết nối cung cầu... nhằm góp phần khai thác lợi thế nông sản của một vùng đất có khí hậu khắc nghiệt để thúc đẩy phát triển bền vững.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
