Cuối tháng 9 đầu tháng 10/2023, huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) cấp 332.000 cây cà phê giống cho nông dân trong huyện theo chương trình tái canh cà phê.
Sau khi nhận giống, nhiều nông dân phản ánh giống cây kém chất lượng, không đảm bảo khi trồng trên thực địa. Trong ngày 10 và 11/10, lực lượng chức năng đã rà soát, thu hồi hàng chục nghìn cây cà phê giống kém chất lượng.
Số cây cà phê giống được cấp cho 195 hộ nông dân tại các xã Tân Liên, Hướng Phùng, Hướng Tân, Tân Hợp, Ba Tầng, Hướng Việt và thị trấn Khe Sanh. Tuy nhiên, phần lớn nông dân cho hay nghe thông báo nhận giống hào hứng chừng nào thì nhận về, xót xa chừng đó vì giống không đạt chất lượng.
Cây giống không thể trồng ngay
Sáng 7/10, ông Nguyễn Văn Tại, trú tại thôn Phùng Lâm, xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa ra đầu thôn nhận 1.350 cây cà phê cà phê. Sau khi sắp các bao giống vào vườn cà phê cạnh đường bê tông, mở ra kiểm tra, ông thấy không hài lòng với chất lượng giống cây.
Ông Tại cho rằng cây giống đủ 5 cặp lá, nhưng bầu cây nhỏ trong lòng bàn tay, bầu cao cỡ 10cm, cây giống thấp chưa đến 20cm. “Bầu nhỏ như thế này là bầu nhân giống cây tràm, chứ không phải bầu giống cây cà phê. Bầu giống cây cà phê phải to hơn và nặng ít nhất 0,5kg”, ông Tại thông tin.
Ông lý giải bầu to mới đủ đất và chất dinh dưỡng để cây cà phê phát triển đạt đến độ tuổi trồng. Hơn nữa, bầu to, cây xếp thưa nên sẽ đủ ánh nắng quang hợp, cây cứng cáp hơn so với bầu nhỏ, cây chen chúc nhau.
Ngoài ra, mở thử 10 bầu giống, ông Tại phát hiện bộ rễ của 10 cây đều bị lỗi, rễ “ống điếu” (tức rễ trụ bị cong), một cây có 2 - 3 rễ trụ. Ông Tại lý giải cây giống tốt chỉ có một rễ trụ thẳng đứng, nhiều rễ con xung quanh. “Cây có nhiều rễ trụ, rễ ống điếu khi trồng sẽ không sống”, ông Tại bày tỏ thất vọng về số giống cây cà phê vừa nhận.
Tương tự, ông Phạm Bản trú cùng thôn Phùng Lâm khẳng định các cây 2 - 3 rễ trụ, rễ ống điếu chắc chắn chết 100%. “Cây sống còi cọc, không phát triển, sau 1 - 2 hai năm sẽ rụng lá, khô rồi chết dần”, ông Bản nói.
Cùng nhận cây cà phê giống nhưng không hài lòng về chất lượng, ông Phan Hạc nhận xét giống chất lượng xấu, thân bằng cây tăm xỉa răng, lá nhỏ. Ngoài chất lượng không đảm bảo, các nông dân còn bày tỏ thời điểm cấp giống chậm thời vụ.
Theo bà con, thời vụ trồng cà phê khoảng tháng 7 - 9 hằng năm. Hiện đã vào đầu tháng 10, thời tiết sắp tới bước vào mùa mưa rét, sau đó là khô hạn, không thích hợp để cây giống sống. Kết hợp cây giống xấu và cuối vụ trồng, ông Tại nhẩm tính số lượng cây chết có thể lên đến 30 - 40%.
Theo ông Hoàng Đình Bình, Trưởng Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Hướng Hóa, thực hiện các Nghị quyết của HĐND tỉnh và huyện Hướng Hóa về chính sách tái canh cây cà phê, năm 2023, huyện Hướng Hóa đấu thầu rộng rãi 332.000 cây giống cà phê để cấp cho nông dân trong huyện. Công ty TNHH Giống cây trồng vật nuôi Tân Thành (xã Cam Thành, huyện Cam Lộ) trúng thầu với giá gần 1,2 tỉ đồng.
Rà soát, thu hồi nhiều cây cà phê kém chất lượng
Trong các ngày 10 và 11/10, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Quảng Trị phối hợp với Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Hướng Hóa, cán bộ xã, công ty cung cấp giống và các hộ dân đi kiểm tra lại chất lượng giống ở các xã Ba Tầng, Hướng Tân và Hướng Phùng.
Đến trưa ngày 11/10, ông Bùi Phước Trang, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Quảng Trị cho hay, có 7.776 cây cà phê giống không đạt chất lượng ở xã Ba Tầng được thu hồi. Cụ thể, xã này được cấp 13.600 cây cà phê giống cho 6 hộ dân, với diện tích 7 ha. Tuy nhiên, có 2 hộ dân đã trồng 5.800 cây trên diện tích 3 ha.
Qua kiểm tra cho thấy kích thước bầu không đảm bảo quy định, 50% cây không đạt tiêu chuẩn về chiều cao, cặp lá. Với số cây đã trồng nhưng không đạt chất lượng, chi cục đề nghị UBND xã Ba Tầng phối hợp với cán bộ chuyên môn, công ty cung cấp giống tiếp tục chăm sóc, theo dõi tỉ lệ sống, và hỗ trợ cây trồng dặm thay cây chết.
Tương tự, xã Hướng Tân có 17.900 cây giống cấp cho 9 hộ dân. Đoàn mới kiểm tra thực tế tại một hộ dân với 5.800 cây, trong đó có nhiều cây không đảm bảo chất lượng nhưng chưa thể kiểm đếm. Đoàn đề nghị xã Hướng Tân tiếp tục rà soát, thu hồi cây giống không đảm bảo chất lượng.
Theo ông Bùi Phước Trang, trước khi 332.000 cây cà phê giống được cấp về cho nông dân huyện Hướng Hóa, chi cục đã thực hiện kiểm tra chất lượng đầu vào số giống cây này. “Chi cục phát hiện 2 xe giống các ngày 2 và 7/10 không đảm bảo chất lượng, thông báo với chủ doanh nghiệp và Phòng Nông nghiệp và PTNT, đề nghị dưỡng cây thêm mới cấp phát cho người dân”, ông Trang cho hay.
Tuy nhiên, khi xe giống về đến địa phương, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Hướng Hóa cùng với doanh nghiệp tổ chức cấp phát ngay cho dân mà phớt lờ khuyến cáo của đơn vị chuyên môn.
Ông Trang cho biết thêm, cây thu hồi sẽ tập trung thêm dinh dưỡng, sử dụng phân hòa tan nhanh, tưới phân qua rễ, qua lá... để dưỡng cây rồi kiểm định lại để cấp cho dân kịp thời vụ. Nếu cây vẫn không đạt thì không nghiệm thu. Với những hộ dân không kịp cấp giống sẽ được cấp vào niên vụ 2024.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
