Vốn viện trợ không hoàn lại và vốn vay ưu đãi phát triển (gọi tắt là ODA) là nguồn lực quan trọng góp phần thúc đẩy kinh tế- xã hội của tỉnh Quảng Trị phát triển trong thời gian qua.
Trong giai đoạn 2016 - 2020, mặc dù các cơ chế, chính sách, pháp luật về ODA của Chính phủ Việt Nam có nhiều thay đổi, tuy nhiên vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài tiếp tục thể hiện vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, xoá đói giảm nghèo và góp phần đảm bảo an sinh xã hội địa phương.
Dự án Đường giao thông Thạch Kim - Hiền Hòa với tổng nguồn vốn trên 400 tỉ đồng được đầu tư xây dựng và hoàn thành trong nhiệm kỳ 2015-2020 đã góp phần đưa Vĩnh Linh trở thành địa phương có cơ sở hạ tầng giao thông hoàn chỉnh của tỉnh. Công trình gồm 2 tuyến Thạch Kim - Hiền Hòa và Lâm Thủy - Bến Quan với quy mô thiết kế hiện đại, có hệ thống cầu, cống bằng bê tông cốt thép vĩnh cửu. Đây là một trong những dự án sử dụng nguồn vốn ODA, trong đó Quỹ phát triển Ả Rập Xê Út (SFD) đầu tư 16 triệu USD, tương đương trên 333,4 tỉ đồng. Chị Nguyễn Thị Thu, xã Vĩnh Thủy chia sẻ: “Tôi còn nhớ, gần chục năm trước đây, đường đất, mùa mưa đi lại rất khó khăn. Để đưa nông sản sau thu hoạch đến địa điểm thu gom tập trung của thương lái, người dân dùng xe bò kéo để vận chuyển. Nhưng bây giờ nhờ giao thông thuận lợi, thương lái đến thu mua tận vườn cho nông dân”.
Theo thống kê, giai đoạn 2016 - 2021, tỉnh Quảng Trị đã huy động, ký kết hiệp định vay, cam kết tài trợ đối với 9 chương trình, dự án mới sử dụng vốn ODA, với tổng nguồn vốn ký kết là 3.540,15 tỉ đồng. Đặc biệt trong giai đoạn này, một số dự án đầu tư có quy mô vốn lớn đã được huy động và triển khai như dự án Hạ tầng cơ bản cho phát triển toàn diện (BIIG2) tỉnh Quảng Trị có tổng mức đầu tư 44,7 triệu USD, dự án Xây dựng cơ sở hạ tầng thích ứng với biến đổi khí hậu cho đồng bào dân tộc thiểu số, tỉnh Quảng Trị (CRIEM) có tổng mức đầu tư 39,711 triệu USD, dự án Hiện đại hóa ngành lâm nghiệp và tăng cường tính chống chịu vùng ven biển có tổng mức đầu tư là 21,35 triệu USD...
Nhiều chương trình, dự án sử dụng vốn ODA sau khi hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng đã phát huy tốt hiệu quả đầu tư như đường giao thông Thạch Kim - Hiền Hòa, huyện Vĩnh Linh, cầu Đại Lộc và dự án đường nối cầu Đại Lộc với Quốc lộ 1, dự án Xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn góp phần xóa đói giảm nghèo và ứng phó biến đổi khí hậu huyện Triệu Phong, dự án Quản lý thiên tai (WB5) do WB tài trợ, Chương trình Hạnh phúc tỉnh Quảng Trị, dự án đầu tư mua sắm trang thiết bị y tế Bệnh viện Đa khoa tỉnh… Nhờ nguồn vốn ODA, diện mạo hạ tầng kỹ thuật tại các đô thị như thành phố Đông Hà, thị xã Quảng Trị, các thị trấn Lao Bảo, Khe Sanh... thay đổi rõ nét.
Có thể thấy, việc đầu tư phát triển các lĩnh vực kinh tế- xã hội trong những năm qua trên địa bàn tỉnh đều nhờ rất lớn vào nguồn vốn ODA. Đơn cử như trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn, xóa đói giảm nghèo, nguồn vốn ODA sử dụng có hiệu quả đã duy trì, thúc đẩy phát triển các mô hình sản xuất trên địa bàn tỉnh, hoàn thiện và nâng cấp hệ thống thủy lợi, kè đập, góp phần điều hòa nguồn nước, phục vụ tưới tiêu, phòng, chống hạn hán, lũ lụt, cung cấp nước sinh hoạt cho các đô thị, vùng nông thôn. Ngoài ra, các dự án trồng rừng, nâng cao năng suất, sản lượng, chất lượng của một số cây trồng có thế mạnh của địa phương được triển khai thực hiện cũng từ nguồn vốn này.
Nhiều công trình giao thông trọng điểm sau khi hoàn thành, đưa vào sử dụng đã góp phần hoàn chỉnh, hiện đại hóa hệ thống giao thông trên địa bàn tỉnh, thúc đẩy giao thương, buôn bán, đi lại của người dân. Công tác bảo vệ môi trường và các nguồn tài nguyên thiên nhiên, giảm nhẹ rủi ro thiên tại và ứng phó với biến đổi khí hậu, việc hoàn thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác giảng dạy và học tập, tăng cường cơ sở vật chất và kỹ thuật cho công tác khám, chữa bệnh, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế…đã đạt được những kết quả tích cực.
Giai đoạn 2016-2021, mặc dù tỉnh chỉ vận động mới được 9 dự án, thấp hơn so với giai đoạn 2011-2015 nhưng quy mô vốn bình quân/dự án trong giai đoạn cao hơn 2,31 lần so với giai đoạn trước. Đồng thời, giá trị ODA ký kết mới bình quân đầu người của tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2016- 2021 đạt 243,4 USD, cao hơn rất nhiều so với mức bình quân chung của các vùng khác. Tổng giải ngân vốn ODA chiếm 4,09% tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội và chiếm 16,83% tổng đầu tư từ ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh. Các dự án sử dụng vốn ODA được triển khai thực hiện có hiệu quả, tuân thủ chặt chẽ quy chế, nguyên tắc về quản lý và sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi của Chính phủ Việt Nam và được các nhà tài trợ đánh giá cao.
Tính đến nay, sau hơn 25 năm kể từ thời điểm tiếp nhận khoản viện trợ đầu tiên vào năm 1996, tỉnh Quảng Trị đã thiết lập quan hệ, tiếp nhận các khoản viện trợ ODA, vốn vay ưu đãi của trên 20 nhà tài trợ như: ADB, WB, AFD, Đức, Phần Lan, Thụy Điển, Na Uy, Tây Ban Nha, Italia, Hàn Quốc, EU, Ả Rập Xê Út, Ngân hàng Phát triển Châu Á, Ngân hàng Thế giới, Quỹ OPEC vì phát triển quốc tế (OFID) ...
Hiện nay, tỉnh đang đề xuất vận động mới 10 dự án sử dụng vốn ODA, vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài với tổng mức đầu tư dự kiến là 9.312,89 tỉ đồng. Để phát huy hiệu quả công tác vận động, quản lý, sử dụng nguồn vốn ODA, tỉnh tiếp tục rà soát các cơ chế, chính sách, quy định của pháp luật liên quan đến quy trình tiếp nhận, quản lý và sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài theo yêu cầu của Chính phủ và phù hợp với tình hình thực tế của địa phương. Nâng cao hiệu quả thu hút và sử dụng nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài, triển khai các nhóm giải pháp về tổ chức, điều hành, thúc đẩy tiến độ thực hiện và giải ngân vốn ODA.
Tăng cường năng lực tổ chức thực hiện các dự án ODA của chủ đầu tư, ban quản lý dự án, đảm bảo đội ngũ cán bộ quản lý dự án có năng lực, trình độ chuyên môn và am hiểu các quy định, thủ tục về ODA. Thực hiện nghiêm công tác giám sát và đánh giá, đặc biệt là đánh giá hiệu quả đầu tư các dự án ODA, nâng cao chất lượng thực hiện chế độ báo cáo định kỳ về tình hình thu hút và sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
