Nhằm hoàn thiện cơ sở hạ tầng cảng cá, hình thành khu dịch vụ hậu cần đáp ứng nhu cầu khai thác và neo đậu tránh trú bão của ngư dân, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế biển, từ nguồn kinh phí bồi thường thiệt hại do sự cố môi trường biển của Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 476/QĐ-TTg ngày 1/5/2019 phê duyệt đầu tư dự án xây dựng, nâng cấp cơ sở dịch vụ hậu cần nghề cá tỉnh Quảng Trị.
Thời gian hoàn thành dự án trước ngày 30/6/2022 theo Quyết định số 743/QĐ-TTg ngày 20/5/2021. Thế nhưng, hiện tại tiến độ thực hiện của dự án đang khá chậm so với kế hoạch đề ra.
Ảnh hưởng đến sản xuất của ngư dân
Ghi nhận của phóng viên Báo Quảng Trị tại cảng cá Cửa Việt, các hạng mục về cơ sở hạ tầng thời gian qua “án binh bất động” khiến cảng cá lớn nhất tỉnh đang trong tình trạng nham nhở, tàu thuyền vào neo đậu bốc dỡ hải sản, tiếp thêm nhiên liệu, nhu yếu phẩm gặp nhiều khó khăn.
Anh Nguyễn Văn Thông, chủ cơ sở sản xuất tại cảng cá Cửa Việt cho biết, việc cảng cá thi công chậm tiến độ đã ảnh hưởng rất nhiều đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các tiểu thương trong khu vực cảng cá. Nguyên nhân là do một phần cảng cá hiện đang được nhà thầu thi công dang dở, luồng lạch bị cản trở, trên bờ thì các loại vật liệu thi công tập kết chắn hết một phần bến cập tàu.
Theo anh Thông, nếu như trước đây, cao điểm mỗi ngày anh có thể xuất bán từ 2.000 - 3.000 cây đá lạnh cho các tàu cá xa bờ thì hiện nay chỉ còn từ 100 - 200 cây. Không những thế, việc thi công hạng mục đóng cọc để xây dựng cầu cảng còn làm nhà xưởng của anh bị rạn nứt nhiều điểm. “Lúc trước còn có máy móc và một số công nhân làm việc nhưng từ cuối tháng 5 đến nay họ rút đi đâu hết, để lại hiện trường ngổn ngang như vậy. Thời điểm này mà không tranh thủ thi công, sang tháng 7, tháng 8, bước vào mùa mưa bão thì càng không thể xây dựng gì nữa. Nếu cứ tiếp tục thế này thì không biết đến bao giờ mới thi công xong”, anh Thông ngao ngán nói.
Theo ngư dân Hoàng Tứ, chủ tàu cá xa bờ số hiệu QT 94899TS, cảng cá Cửa Việt do xây dựng từ lâu nên đã xuống cấp, quy mô nhỏ trong khi tàu cá của ngư dân hiện nay đã được đóng mới, cải hoán theo hướng công suất, kích thước lớn. Đơn cử như tàu cá vỏ thép của ông hiện có công suất hơn 800 CV, chiều dài hơn 24m. Do vậy khi nghe tin cảng cá được nâng cấp, sửa chữa, ngư dân rất mừng. Tuy nhiên, đến nay tiến độ thi công của cảng cá rất chậm, ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất của ngư dân. Thời điểm có nhiều tàu cá cập cảng phải chờ nhau khá lâu mới đến lượt để vào neo đậu bốc dỡ hải sản và tiếp thêm nhu yếu phẩm. Không những thế, việc nhà thầu thi công đóng dở dang hàng loạt cọc bê tông xuống khu vực nước trước cảng còn làm ảnh hưởng đến luồng lạch, gây nguy hiểm cho tàu cá mỗi khi ra, vào cảng.
Giám đốc Ban Quản lý cảng cá Quảng Trị Lê Văn Sơn thông tin, hiện nay tiến độ thi công nâng cấp, sửa chữa tại 2 cảng cá Cửa Tùng và Cửa Việt đang diễn ra rất chậm, nhất là tại cảng cá Cửa Việt. Trong khi thời điểm hiện tại đang là chính vụ cá Nam, hoạt động ra khơi của ngư dân diễn ra thường xuyên, lượng tàu cá cập cảng, rời cảng khá nhiều. Việc các hạng mục công trình dỡ dang chưa hoàn thành gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động của các cảng cá. Tàu cá của ngư dân gặp khó khăn trong việc ra, vào cảng. Thời gian chờ cập cảng kéo dài dẫn đến hư hỏng hải sản đánh bắt được. Đặc biệt khi có gió Tây Nam thổi mạnh, lượng lớn bụi bẩn từ công trình đang xây dựng bốc lên gây ô nhiễm môi trường, hư hỏng hàng hóa thủy sản, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của ngư dân, các hộ dân và doanh nghiệp trong phạm vi cảng cá.
Bên cạnh đó, việc chậm tiến độ còn làm trở ngại lớn đến công tác thực hiện chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) của cảng cá và Văn phòng kiểm soát nghề cá. Do vậy, đề nghị Sở Nông nghiệp và PTNT, chủ đầu tư quan tâm, giám sát, đốc thúc, đẩy nhanh tiến độ thi công, đảm bảo kịp hoàn thành và đưa vào sử dụng theo kế hoạch được duyệt, giúp đơn vị thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, đảm bảo chất lượng hàng thủy sản qua cảng và giúp ngư dân ổn định sản xuất.
Đồng thời bổ sung, điều chỉnh, hoàn thiện các hạng mục công trình và thiết bị đảm bảo theo quy định của Quy chuẩn xây dựng cảng cá; các tiêu chuẩn theo Luật Thủy sản 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành; quy định của Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 để có thể bàn giao đưa công trình vào sử dụng.
Giá trị giải ngân chưa đạt 50%
Dự án xây dựng, nâng cấp cơ sở dịch vụ hậu cần nghề cá tỉnh Quảng Trị được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đầu tư tại Quyết định số 46/QĐ-TTg ngày 1/5/2019. Dự án bao gồm 3 dự án thành phần: Nâng cấp, sửa chữa cảng cá Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh; nâng cấp, mở rộng cảng cá kết hợp khu neo đậu tránh trú bão Nam Cửa Việt, huyện Triệu Phong; xây dựng khu neo đậu tránh trú bão kết hợp cảng cá Bắc Cửa Việt, huyện Gio Linh.
Dự án có tổng mức đầu tư 300 tỉ đồng. Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn (Ban QLDA ĐTXDCCT NN&PTNT) làm chủ đầu tư giai đoạn thực hiện dự án. Theo Quyết định số 743/QĐ-TTg ngày 20/5/2021, thời gian hoàn thành dự án trước ngày 30/6/2022. Tuy nhiên, theo thừa nhận của Phó Giám đốc Ban QLDA ĐTXDCCT NN&PTNT Trần Hoàng Việt, hiện tiến độ thực hiện dự án đang chậm hơn khá nhiều so với kế hoạch ban đầu.
Ông Việt cho biết, trong số 3 dự án thành phần hiện chỉ có dự án nâng cấp, sửa chữa cảng cá Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh là đã hoàn thành tiến độ giải phóng mặt bằng (GPMB). Đối với dự án xây dựng khu neo đậu tránh trú bão kết hợp cảng cá Bắc Cửa Việt, huyện Gio Linh, Ban QLDA ĐTXDCCT NN&PTNT đã chi trả kinh phí theo Quyết định số 4776/QĐ-UBND ngày 22/11/2021 của UBND huyện Gio Linh cho các đối tượng bị ảnh hưởng để bàn giao mặt bằng đợt 1 cho các đơn vị thi công đối với phần đất của UBND xã Gio Mai, xã Gio Việt và các hộ dân quản lý.
Riêng thửa đất giao cho Công ty Đầu tư phát triển kinh tế biển Quảng Trị chưa được UBND huyện Gio Linh phê duyệt phương án nên chưa có mặt bằng để triển khai các hạng mục chính của dự án như nạo hút, san tạo mặt bằng phục vụ thi công, bến cập tàu, nhà thường trực… Đặc biệt, đối với dự án nâng cấp, mở rộng cảng cá kết hợp khu neo đậu tránh trú bão Nam Cửa Việt, huyện Triệu Phong đến nay chưa thực hiện kiểm kê do các hộ dân khu vực dự án không thống nhất với chủ trương thu hồi đất để xây dựng cảng cá theo quy hoạch được duyệt. Ngoài ra, nhiều hộ dân ở khu vực quy hoạch đã xây dựng nhà ở kiên cố nên rất khó khăn trong quá trình thực hiện.
Về tiến độ thực hiện các gói thầu xây lắp, ông Việt cho biết, dự án nâng cấp, sửa chữa cảng cá Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh hiện đã giải ngân được 26,8 tỉ đồng/50 tỉ đồng. Dự án gồm 2 gói thầu xây lắp. Trong đó, gói thầu số 1 thi công các hạng mục chính của dự án đã đạt khoảng 60% giá trị hợp đồng; gói thầu số 2 đã hoàn thành các hạng mục chính. Dự kiến đến ngày 30/6 sẽ cơ bản hoàn thành các hạng mục theo thiết kế được phê duyệt của gói thầu số 1; bàn giao đưa vào sử dụng các hạng mục thuộc gói thầu số 2. Dự án nâng cấp, mở rộng cảng cá kết hợp khu neo đậu tránh trú bão Nam Cửa Việt, huyện Triệu Phong hiện chỉ mới giải ngân được 55,4 tỉ đồng/120 tỉ đồng. Trong đó, dự kiến đến ngày 30/6 sẽ cơ bản hoàn thành 2 gói thầu tại khu neo đậu tránh trú bão. Đối với 3 gói thầu tại cảng cá Cửa Việt đến nay chỉ mới triển khai được 2 gói thầu, còn lại 1 gói thầu chưa có mặt bằng để thi công.
Đối với dự án xây dựng khu neo đậu tránh trú bão kết hợp cảng cá Bắc Cửa Việt đến nay chỉ mới triển khai được 3/6 gói thầu xây lắp. Giá trị giải ngân cũng chỉ mới đạt 60,3 tỉ đồng/130 tỉ đồng. Dự kiến đến ngày 30/6 mới cơ bản hoàn thành tuyến kè bảo vệ bờ, tuyến đê chắn sóng bến cập tàu số 2 dài 120 m, nạo vét khu neo đậu, san tạo mặt bằng khu dịch vụ hậu cần trong phạm vi đã có mặt bằng thi công. Các hạng mục chính gồm bến cập tàu số 1 dài 240 m, đường giao thông nội bộ, hệ thống phao neo, hệ thống cấp điện, cấp nước, nhà thường trực, nạo vét và san lấp còn lại tiếp tục thi công theo tiến độ GPMB; hệ thống thu gom và xử lý nước thải thi công sau khi phê duyệt bổ sung.
Chủ đầu tư đề nghị kéo dài thời gian thực hiện dự án
Lý giải nguyên nhân chậm tiến độ, ông Trần Hoàng Việt cho biết, mặc dù Ban QLDA ĐTXDCCT NN&PTNT đã hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu xây lắp từ tháng 7/2021 nhưng chưa thể bàn giao đầy đủ mặt bằng sạch cho đơn vị thi công triển khai thực hiện dự án do công tác GPMB tại huyện Triệu Phong và huyện Gio Linh đến nay chưa hoàn thành làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện và giải ngân các dự án. Ngoài ra, kinh phí thực hiện GPMB dự kiến tăng thêm 22 tỉ đồng so với tổng mức đầu tư nên cần phải điều chuyển nguồn kinh phí dự phòng ngoài hợp đồng của các công trình, đồng thời điều chỉnh tổng mức đầu tư các dự án thành phần cho dự án xây dựng khu neo đậu tránh trú bão kết hợp cảng cá Bắc Cửa Việt, dẫn đến một số hạng mục không được đầu tư như đã được phê duyệt. Nguồn vốn 300 tỉ đồng là chưa đủ để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng đảm bảo tiêu chí công bố mở cảng cá loại II và loại I theo quy hoạch tổng thể hệ thống cảng cá. Vì vậy, trước mắt ưu tiên đầu tư nâng cấp, sửa chữa các hạng mục thiết yếu.
Bên cạnh đó, tại thời điểm phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án, Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 chưa ban hành nên trong phạm vi nguồn vốn được bố trí chỉ mới đầu tư một số tuyến thu gom nước thải dọc theo cầu cảng, bến cảng và các tuyến đường giao thông thiết yếu; các tuyến thu gom khác và nhà máy xử lý nước thải chưa được đầu tư. Do dự án không thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư công nên không có cơ sở đề xuất bố trí vốn bổ sung, vì vậy cần đánh giá lại toàn bộ quá trình thực hiện dự án theo chỉ đạo của UBND tỉnh tại Văn bản số 1583/UBND-KT ngày 13/4/2022 để đề xuất điều chỉnh, bổ sung các hạng mục của các dự án nhằm phù hợp với quy định của Luật Bảo vệ môi trường trong phạm vi nguồn vốn đã bố trí cho dự án để có kinh phí hoàn thành công tác GPMB và đầu tư hệ thống xử lý nước thải đảm bảo các dự án đi vào hoạt động.
Ngoài ra, sau khi UBND các huyện Gio Linh, Triệu Phong phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB, Ban QLDA ĐTXDCCT NN&PTNT mới có cơ sở cân đối kinh phí, báo cáo UBND tỉnh cho chủ trương điều chỉnh báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế bản vẽ thi công để tiếp tục thực hiện. Đồng thời tham mưu UBND tỉnh tiếp tục làm việc với các bộ, ngành trung ương để bổ sung vốn nhằm thực hiện các hạng mục còn thiếu theo quy hoạch được duyệt.
Cũng theo ông Việt, một nguyên nhân nữa dẫn đến chậm tiến độ dự án là do các hạng mục chính của khu neo đậu tránh trú bão và cảng cá chủ yếu thi công trên sông. Điều kiện thi công khó khăn, thời gian thuận lợi để thi công không có nhiều do ảnh hưởng của thủy triều lên xuống. Trong các tháng mùa khô bị ảnh hưởng của gió, sóng mạnh và mưa lũ bất thường không thể thi công đóng cọc trên sông. Vào mùa mưa bão phải dừng thi công hoàn toàn.
Đặc biệt, tại cảng cá Cửa Việt nâng cấp trên cơ sở công trình hiện trạng và xây dựng mới 2 cầu cảng. Do vừa thi công vừa đảm bảo duy trì các hoạt động đánh bắt, thu mua hải sản và đảm bảo an toàn cho tàu thuyền ra vào cảng nên Ban QLDA ĐTXDCCT NN&PTNT và đơn vị thi công không được bàn giao toàn bộ mặt bằng để triển khai thi công mà phải thi công hoàn thành từng phần ở khu vực cầu cảng số 1 để đưa vào sử dụng mới triển khai khu vực cầu cảng số 2. Không thể triển khai đồng loạt nhằm đẩy nhanh tiến độ hạng mục đóng cọc trong điều kiện thời tiết thuận lợi để hoàn thành cầu cảng và các bến liền bờ đảm bảo tiến độ.
Ngoài ra, do ảnh hưởng của COVID-19 kéo dài trong năm 2021 ảnh hưởng đến kế hoạch huy động vật tư, thiết bị thi công, các nhà thầu phải tuân thủ các quy định của ngành y tế để đảm bảo an toàn phòng dịch. Ông Việt cho biết, để có cơ sở hoàn thành dự án, đầu tư hệ thống xử lý nước thải đảm bảo các dự án đi vào hoạt động và có nguồn vốn thanh toán khối lượng hoàn thành, Ban QLDA ĐTXDCCT NN&PTNT đã có văn bản đề nghị Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Nông nghiệp và PTNT thống nhất báo cáo UBND tỉnh trình Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư xem xét cho chủ trương kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân dự án đến ngày 31/12/2023 để tiếp tục thực hiện đảm bảo theo quy định.
“Hiện nay một số tỉnh, thành khác cũng đang gặp khó khăn trong việc triển khai thực hiện dự án và đã trình Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho chủ trương kéo dài thời gian thực hiện”, ông Việt cho biết thêm.
(Nguồn: Phụ nữ mới)
