Gần đây, nhiều vụ án trẻ vị thành niên phạm tội được tòa án các cấp tại tỉnh Quảng Trị đưa ra xét xử. Trong đó, có 3 vụ án trẻ phạm tội đều ở vùng miền núi, đối diện với án phạt nặng. Tham dự các phiên tòa này, chứng kiến cảnh những bị cáo “nhí” khóc òa vì sợ hãi, bấn loạn, ai nấy đều xót xa và lo lắng khi ngày càng có nhiều cạm bẫy đối với trẻ vị thành niên.
Phó Trưởng ban Xây dựng đoàn, Tỉnh đoàn Quảng Trị Nguyễn Thị Luyến là thành viên đoàn Hội thẩm Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Trị được phân công tham gia Hội đồng xét xử vụ án Hồ Văn Q. (sinh ngày 1/1/2005), trú tại huyện Hướng Hóa, về tội “Vận chuyển trái phép chất ma túy” vào cuối năm 2021. Điều khiến nữ hội thẩm trẻ tuổi này giật mình ngay khi tiếp nhận thông tin vụ án là tang số ma túy bị bắt rất lớn, đến hơn 5 kg ma túy tổng hợp loại hồng phiến, lại được vận chuyển bởi một trẻ vị thành niên.
Khi liên hệ về xã đoàn nơi Q. sinh sống - là một địa bàn giáp biên với nước bạn Lào - để tìm hiểu kỹ hơn về bị cáo, chị Luyến được biết Q. có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. “Mù chữ, mồ côi cha, mẹ khuyết tật nặng, nên người giám hộ cho Q. cũng phải bố trí người khác, là một phó bí thư xã đoàn”, nữ hội thẩm nhớ lại.
Nhận thức pháp luật của Q. hạn chế nên dễ bị rủ rê, lôi kéo, nhất là trước cám dỗ do đối tượng xấu cố tình bày ra. Theo lời khai, ngày 23/6/2021, Q. sang Lào thăm bạn ở bên sông biên giới Sê Pôn thì gặp một người tên Hào. Người này trước đây hay ghé bản của Q. để chơi nên biết được hoàn cảnh của Q. Trò chuyện, thấy Q. cần tiền để trang trải cuộc sống nên Hào lập tức mở lời thuê vận chuyển ma túy với tiền công 15 triệu đồng. Chưa bao giờ có số tiền lớn đến như thế, Q. đồng ý ngay. Theo hướng dẫn, rạng sáng 3 ngày sau, Q. đợi ở mé sông phía Việt Nam sẽ có người đưa hàng sang. Việc của Q. là tiếp tục đưa ra Quốc lộ 9, đến đặt hàng tại 1 vị trí tại xã Tân Liên (huyện Hướng Hóa), chặng đường tầm hơn 20 km.
Nhận hàng xong trời vẫn chưa sáng, Q. ôm gói ma túy với hàng chục ngàn viên ma túy tổng hợp, khối lượng hơn 5 kg đi bộ hướng ra Quốc lộ 9. Nhưng do thức đêm chờ đã mệt, lại bản tính trẻ con, Q. lăn ra ngủ giữa lối mòn trên rẫy. Khoảng 6 giờ cùng ngày, phát hiện thấy lực lượng biên phòng, Q. tháo chạy không kịp. Tại phiên tòa, khi được Hội đồng xét xử cùng đại diện Viện kiểm sát hỏi nhiều về hoàn cảnh gia đình, Q. đã bật khóc. Áp dụng các tình tiết giảm nhẹ theo luật định và mức án dành cho người chưa thành niên phạm tội, Tòa đã tuyên Q. 16 năm tù.
Nếu như Q. thất học vì hoàn cảnh gia đình thì Hồ Văn Đ. (sinh năm 2005), cũng trú tại huyện Hướng Hóa lại may mắn được đến trường. Thời điểm Đ. bị bắt về hành vi phạm tội vẫn đang là học sinh lớp 9, năm học 2020-2021. Đó là ngày thứ 6, tháng 12/2020. Đ. ngủ dậy muộn nên lỡ tiết học buổi sáng, đúng lúc nhà không có người chăn bò nên Đ. nghỉ luôn để phụ giúp gia đình. Lúc này, anh trai Đ. là Hồ Văn Thai đang chuẩn bị cho phi vụ mua bán ma túy với số lượng lớn, điểm hẹn giao dịch ở bờ hồ Lao Bảo.
Đến trưa, lúc Đ. chăn bò về thì Thai rủ rê Đ. đi cùng, hứa cho 100 ngàn đồng để tiêu. Thai giữ 1 gói và đưa cho Đức 1 gói khác (6.000 viên hồng phiến) cất giữ. Dù không hỏi gì nhưng Đ. biết đó là ma túy. Khi đang di chuyển để giao cho “khách hàng” thì cả hai anh em bị lực lượng chức năng bắt giữ. Ngày đưa ra xét xử, một đứa trẻ như Đ. không giấu được sự mất bình tĩnh, bấn loạn dẫn đến lời khai bất nhất, căng thẳng. Nhìn khuôn mặt Đ., người dự tòa thấy thương nhiều hơn giận, dẫu biết hành vi phạm tội của bị cáo là đặc biệt nghiêm trọng.
Khi Hội đồng xét xử vào nghị án, Đ. quỳ thụp xuống nền nhà khóc nức nở khiến không ai cầm lòng được. Anh trai Đ. bị tuyên án tù chung thân, còn Đ. 7 năm tù - một cái giá quá đắt cho việc coi thường pháp luật của hai anh em. Trong vụ án này, anh trai Đ. là người đáng bị lên án nhất, bởi đã dẫn dắt em mình vào vòng lao lý.
Trường hợp của bị cáo Hồ Văn L. (sinh năm 2004) cũng sinh sống tại một địa bàn vùng cao huyện Hướng Hóa thì lại bị rủ rê, lôi kéo vào vận chuyển trái phép vật liệu nổ. Khi L. phạm tội chỉ mới hơn 16 tuổi và đưa ra xét xử vào đầu năm 2022. Nữ hội thẩm Nguyễn Thị Luyến cũng là thành viên Hội đồng xét xử vụ án này.
L. và một bị cáo nữa bị quy kết vận chuyển gần 1 tạ thuốc nổ, khung hình phạt 7 đến 15 năm tù. Trước đó, một đối tượng tên Hùng lợi dụng hai đối tượng trên là người đồng bào dân tộc thiểu số, nhận thức hạn chế để thuê vận chuyển thuốc nổ ra thị trấn Khe Sanh với tiền công 5 triệu đồng. Điều đáng nói, L. đã bỏ học từ sớm, gia cảnh khó khăn. Kết thúc phiên xét xử, Tòa đã tuyên L. mức án 3 năm 6 tháng tù, bị cáo còn lại 5 năm 6 tháng tù. Đây là những mức án đã được Hội đồng xét xử xem xét rất kỹ, nhằm tạo điều kiện để bị cáo sớm trở về, làm lại từ đầu.
Qua những vụ án trên cho thấy cạm bẫy luôn rình rập trẻ vị thành niên, dẫn đến những hậu quả khó lường. Theo Phó Trưởng ban Xây dựng đoàn, Tỉnh đoàn Quảng Trị Nguyễn Thị Luyến, thời gian tới cần tích cực đẩy mạnh công tác tuyên truyền phòng chống ma túy, tệ nạn xã hội với nhiều hình thức, đặc biệt là ở vùng biên giới, đồng bào dân tộc thiểu số. Chúng tôi cũng hy vọng gia đình, nhà trường, các tổ chức, đoàn thể quan tâm, đẩy mạnh công tác quản lý, giáo dục trẻ vị thành niên tránh xa những lời rủ rê, lôi kéo vào con đường phạm tội và tệ nạn xã hội.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
