Bước vào kỷ nguyên Cách mạng công nghiệp 4.0, lợi dụng sự phát triển không ngừng của cuộc cách mạng về khoa học và công nghệ, các đối tượng phạm tội đã lợi dụng triệt để công nghệ thông tin, các phương tiện thiết bị điện tử nhằm thực hiện và che giấu hành vi phạm tội. Phá án bằng công nghệ kỹ thuật số, điện tử đóng một vai trò quan trọng, giúp “mở khóa”, “giải mã bí ẩn” trong đấu tranh với tội phạm sử dụng công nghệ cao.
Giám định kỹ thuật số, điện tử là một bộ phận của giám định kỹ thuật hình sự, sử dụng kiến thức khoa học công nghệ điện tử tin học nhằm khôi phục, tìm kiếm, phân tích các thông tin dữ liệu lưu trữ trong các thiết bị điện tử phục vụ phát hiện, điều tra và xét xử tội phạm. Với nhiệm vụ trả lời có hay không có hành vi phạm tội; xác định thời gian, địa điểm xảy ra sự việc; phương thức, thủ đoạn gây án; xác định công cụ, phương tiện gây án…những kết luận giám định về kỹ thuật số, điện tử là một nguồn chứng cứ phục vụ đắc lực cho hoạt động điều tra, truy tố và xét xử. Là một hoạt động nghiệp vụ đặc thù, công tác kỹ thuật hình sự nói chung và giám định kỹ thuật số, điện tử nói riêng đòi hỏi cán bộ công tác trên lĩnh vực này phải có trình độ chuyên môn phù hợp, sự hỗ trợ của phương tiện thiết bị hiện đại và có tâm với nghề, phải “máu” nghề thì mới chinh phục, bắt những hình ảnh, âm thanh, dữ liệu được ghi, lưu, truyền tải trong các thiết bị kỹ thuật số phải “nói ra sự thật”.
Nhu cầu giám định kỹ thuật số, điện tử trong thời gian gần đây trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có xu hướng tăng nhanh, trung bình hơn 100 vụ/năm. Các yêu cầu đặt ra trong quyết định trưng cầu giám định rất đa dạng, vì vụ việc liên quan đến tội phạm công nghệ cao trong cuộc sống rất nhiều, từ những vụ án sử dụng không gian mạng để chống phá Đảng, Nhà nước; các hành vi phát tán thông tin gây hại cho tổ chức, cá nhân cho đến những vụ tội phạm sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản như một số đối tượng lợi dụng sự nhẹ dạ cả tin của các cô gái để sử dụng clip nóng nhằm tống tiền...
Tháng 3/2020, Phòng Kỹ thuật hình sự nhận được trưng cầu giám định của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Đakrông yêu cầu trích xuất dữ liệu trên camera hành trình thu được trong một vụ tai nạn giao thông. Trên xe ô tô có hai người, chủ xe nhờ người bạn của mình lái xe, khi xảy ra tai nạn, vì nghĩ cho bạn mà chủ xe đã nhận mình là người trực tiếp lái. Tuy nhiên, qua khai thác những dữ liệu điện tử đã kết luận người lái xe tại thời điểm xảy ra tai nạn là người bạn của chủ xe. Việc đánh tráo người lái xe có thể vì nhiều mục đích khác nhau, nhưng những kết luận giám định kỹ thuật số, điện tử không cho phép người có tội lại trở nên vô tội, người gây ra tai nạn phải chịu trách nhiệm thích đáng trước pháp luật.
Trong các vụ đánh bạc, cơ quan điều tra thường thu được các thiết bị điện tử mini gắn ở các dụng cụ trong chiếu bạc. Giám định viên sẽ “bóc” cơ chế hoạt động của các thiết bị này, từ đó chỉ rõ mánh khóe của những đối tượng tổ chức đánh bạc. Rất nhiều trường hợp sau đó được công bố, các con bạc mới vỡ lẽ lâu nay mình toàn bị chơi bạc bịp. Đồng thời, cơ quan điều tra cũng có thêm căn cứ để kết tội những kẻ tổ chức đánh bạc.
Việc trích xuất các thông tin để cung cấp cho cơ quan điều tra làm rõ vụ việc bằng những kết luận giám định kỹ thuật số, điện tử trong các vụ việc này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, làm cơ sở để giải quyết vụ việc. Sau mỗi vụ việc, các giám định viên kỹ thuật số, điện tử thường giành thời gian đúc rút những sơ hở, thiếu sót của người dân trong quản lý tài sản trên các thiết bị điện tử để tuyên truyền giúp người dân hiểu và có cách phòng ngừa.
Ghi nhận những thành tích đạt được trong những năm qua, tập thể và cán bộ, chiến sĩ Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Quảng Trị, trong đó có các giám định viên về lĩnh vực kỹ thuật số, điện tử đã được Bộ Công an, Ủy ban nhân dân tỉnh và Giám đốc Công an tỉnh trao tặng nhiều bằng khen,giấy khen, cũng như nhận những lời cảm ơn của quần chúng nhân dân. Mặc dù cơ sở vật chất, phương tiện, kỹ thuật còn thiếu thốn, song những ghi nhận của lãnh đạo cấp trên và quần chúng nhân dân đối với những chiến công của lực lượng kỹ thuật hình sự trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm là nguồn cổ vũ, động viên cán bộ, chiến sĩ khắc phục khó khăn, thử thách, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Dự báo trong thời gian tới, tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường và gia tăng về số lượng. Điều này đòi hỏi cán bộ, chiến sĩ kỹ thuật hình sự nói chung và các giám định viên trên lĩnh vực kỹ thuật số, điện tử nói riêng phải không ngừng nghiên cứu, tích cực trau dồi kiến thức chuyên môn cũng như bản lĩnh chính trị để nắm bắt kịp thời những phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm sử dụng công nghệ cao. Quyết tâm đưa lĩnh vực kỹ thuật hình sự ngày càng hoàn thiện, phát triển kịp theo xu thế chung của thời đại, hòa nhập vào sự phát triển của khoa học hình sự, góp phần phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm trong tình hình mới.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
