Luật Phòng chống ma túy năm 2001 được Quốc hội thông qua ngày 30/3/2021 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2022. Luật có 8 chương, 55 điều quy định về phòng chống ma túy; quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy; cai nghiện ma túy... Đây là cơ sở để khắc phục những hạn chế, bất cập, đồng thời tạo hành lang pháp lý cho công tác phòng chống ma túy, quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy.
Luật Phòng chống ma túy năm 2021 có nhiều điểm mới, phù hợp với tình hình thực tế, khắc phục những bất cập, hạn chế so với những quy định trước đây; đồng thời có nhiều giải pháp nâng cao hiệu quả trong công tác phòng chống ma túy.
Tình hình sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng phức tạp, đặc biệt là sử dụng ma túy tổng hợp. Nhiều trường hợp sử dụng ma túy tổng hợp ngay từ lần sử dụng đầu tiên không những gây ra nguy hiểm cho chính bản thân mà còn gây mất an ninh trật tự. Do đó cần phải quy định biện pháp quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy để phòng ngừa họ tái sử dụng chất ma túy; theo dõi, giám sát để kịp thời ngăn ngừa các đối tượng này vi phạm pháp luật; ngăn chặn hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác và chính bản thân người sử dụng trái phép chất ma túy, không để họ bước chân vào con đường tội phạm. Vì thế, tại Chương IV, Luật Phòng chống ma túy năm 2021 đã quy định rất rõ việc xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể; nội dung quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy; trách nhiệm của người sử dụng trái phép chất ma túy; trách nhiệm của gia đình, cơ quan, tổ chức, cộng đồng trong quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy; lập danh sách người sử dụng trái phép chất ma túy. Đây là chương được quy định mới nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn, làm tốt công tác này sẽ góp phần ngăn chặn người nghiện cũng như các loại tội phạm.
Đối với người từ đủ 14 tuổi trở lên đã 2 lần bị xử phạt vi phạm hành chính và bị lập biên bản vi phạm hành chính tại lần vi phạm thứ ba trong thời hạn 6 tháng về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy thì bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn theo quy định của Luật Xử phạt vi phạm hành chính. Để xác định người sử dụng trái phép chất ma túy cần phải có kết quả xét nghiệm dương tính được gửi ngay đến chủ tịch UBND cấp xã nơi người có kết quả xét nghiệm dương tính cư trú để phục vụ việc quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy. Luật Phòng chống ma túy năm 2021 cũng nêu rõ trách nhiệm gia đình người sử dụng trái phép chất ma túy (khoản 1, Điều 25): Quản lý, giáo dục người sử dụng trái phép chất ma túy; ngăn chặn hành vi sử dụng trái phép chất ma túy; cung cấp thông tin về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy cho công an cấp xã nơi người sử dụng trái phép chất ma túy đó cư trú; ngăn chặn người sử dụng trái phép chất ma túy có hành vi gây mất trật tự an toàn xã hội và phối hợp với cơ quan có thẩm quyền đưa người sử dụng trái phép chất ma túy đi xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể.
Luật Phòng chống ma túy năm 2021 cũng quy định sát sao hơn về công tác cai nghiện ma túy. Tại Chương V - Cai nghiện ma túy có 17 điều bao gồm các nội dung quy định về cai nghiện ma túy đã được sửa đổi toàn diện để khắc phục tình trạng bất cập trong công tác cai nghiện hiện nay, đảm bảo tính đồng bộ với pháp luật xử lý vi phạm hành chính và phù hợp với thực tiễn.
Cụ thể, các trường hợp phải xác định tình trạng nghiện gồm: người sử dụng trái phép chất ma túy đang trong thời gian quản lý bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy; người sử dụng trái phép chất ma túy không có nơi cư trú ổn định; người đang trong thời gian bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn do có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy hoặc trong thời hạn 1 năm kể từ ngày chấp hành xong biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn do có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy mà bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy; người đang trong thời gian quản lý sau cai nghiện ma túy bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy; người tự nguyện xác định tình trạng nghiện ma túy…
Có thể khẳng định, Luật Phòng chống ma túy năm 2021 có nhiều nội dung khắc phục hạn chế, khó khăn, bảo đảm đáp ứng tốt hơn yêu cầu đẩy mạnh công tác phòng chống ma túy trong thời gian tới. Luật này không những đảm bảo hiệu lực, hiệu quả công tác phòng chống ma túy trong tình hình mới mà còn thể chế hóa quan điểm của Đảng, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về công tác phòng chống ma túy.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
