Trong phiên họp trực tuyến năm nay (14 đến 19/12), Ủy ban Liên chính phủ về Bảo vệ Di sản Văn hóa Phi vật thể đã bổ sung 3 Di sản Văn hóa Phi vật thể cần được Bảo vệ Khẩn cấp và 29 Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Các thành viên của Ủy ban, do bà Olivia Grange, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Giới tính, Giải trí và Thể thao của Jamaica làm Chủ tịch, cũng đã bổ sung ba chương trình vào Sổ đăng ký Thực hành Bảo vệ Tốt và phân bổ 99.239 USD từ Quỹ Di sản Văn hóa Phi vật thể cho dự án bảo vệ Aixan/Gan /Ob#ANS TSI//Âm thanh, kiến thức và kỹ năng âm nhạc của tổ tiên Khasigu ở Namibia.
3 di sản bổ sung vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp:
1. Colombia - Kiến thức và kỹ thuật truyền thống bao gồm ba ngành nghề truyền thống: thu hoạch, đồ gỗ và đánh vecni trang trí, đòi hỏi kiến thức sâu rộng về các đường mòn trong rừng, cách leo cây và chăm sóc để tránh làm hỏng cây. Việc thực hành này rất quan trọng đối với bản sắc của cộng đồng và là nguồn tự kinh doanh. Tuy nhiên, di sản phi vật thể đang bị đe dọa bởi nhiều yếu tố khác nhau bao gồm phát triển và toàn cầu hóa cũng như thực tế là các địa điểm thu hoạch khó tiếp cận và các xưởng gia đình hoạt động trong điều kiện bấp bênh.
2. Ai Cập - Dệt thủ công ở thượng Ai Cập; một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự khéo léo của người thợ thủ công. Nhiều bước và kỹ thuật liên quan đến việc chuẩn bị khung dệt, chỉ và dệt để đạt được sản phẩm cuối cùng.
Các nguyên tắc cơ bản vẫn không thay đổi qua các thời kỳ, nhưng các nhà máy đã dần chuyển sang sử dụng sợi bông thay vì sợi tơ tằm đắt tiền và những khung dệt khổ hẹp nhỏ đã thay thế những khung dệt rộng hơn. Mặc dù tập tục này là nguồn gốc của bản sắc và niềm tự hào cho các cộng đồng liên quan, nhưng hiện phải đối mặt với nhiều mối đe dọa, dẫn đến việc bị lãng quên và suy yếu truyền sang giới trẻ.
3. Namibia - Aixan/Gana/Ob#ANS TSI//Khasigu, kiến thức và kỹ năng về âm thanh của tổ tiên: liên quan đến âm nhạc truyền thống cụ thể của người Nama, các nhạc cụ truyền thống, kết cấu và nhịp điệu cụ thể, bao gồm giai điệu và nhịp điệu chủ đạo kèm theo sự hòa hợp có hệ thống. Âm nhạc cũng được phụ họa bởi các điệu nhảy được gọi là Nama-stap. Trước đây, âm nhạc kết nối toàn bộ cộng đồng và làng xã, nhưng hiện nay đang phải đối mặt với nhiều mối đe dọa và chỉ một số người lớn tuổi vẫn còn thực hành truyền thống và có kiến thức và kỹ năng liên quan.
Một số di sản mới được bổ sung vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại:
Hàn Quốc: Lễ hội đèn lồng Yeondeunghoe, diễn ra trên khắp Hàn Quốc. Vào gần ngày 8/4 âm lịch (ngày sinh của Đức Phật), các đường phố được treo đèn lồng đầy màu sắc và đám đông cầm đèn lồng thủ công tụ tập để diễu hành ăn mừng. Lễ hội hàng năm bắt đầu với nghi lễ thiêng liêng tắm tượng Phật. Tiếp theo là lễ rước công cộng, sau đó những người tham gia tập trung cho các sự kiện giải trí và trò chơi tập thể. Lễ hội đóng một vai trò quan trọng trong việc hòa nhập xã hội và là một thời gian của niềm vui trong đó ranh giới xã hội tạm thời bị xóa bỏ.
Ả Rập Saudi, Kuwait - Nghề dệt truyền thống của Al Sadu: Đây là một dạng dệt trơn có mặt dọc được làm trên khung cửi mặt đất sử dụng sợi tự nhiên.
Vải tạo thành một loại dệt bền, được dệt chặt chẽ, với các hoa văn phản ánh môi trường sa mạc. Những người chịu trách nhiệm chính của Al Sadu là những phụ nữ Bedouin lớn tuổi.
Singapore - Văn hóa bán hàng rong. Những người bán hàng rong chuẩn bị nhiều loại thức ăn cho những người dùng bữa và hòa mình vào các trung tâm bán hàng rong. Các trung tâm này đóng vai trò là “phòng ăn cộng đồng”, nơi mọi người từ nhiều nguồn gốc khác nhau tụ tập và chia sẻ kinh nghiệm ăn uống cùng nhau. Các hoạt động như chơi cờ vua, hát rong và gây nhiễu nghệ thuật cũng diễn ra. Phát triển từ văn hóa ẩm thực đường phố, các trung tâm bán hàng rong đã trở thành dấu ấn của Singapore như một quốc gia-thành phố đa văn hóa.
Tây Ban Nha - Ngựa & rượu: Los Caballos del Vino là một nghi lễ cưỡi ngựa diễn ra hàng năm từ ngày 1 đến ngày 3 tháng 5 ở Caravaca de la Cruz. Những con ngựa được mặc áo choàng thêu phong phú. Khoảnh khắc được chờ đợi nhất là cuộc đua lên đồi đến lâu đài, khi giải thưởng được trao cho tay đua giỏi nhất và mặc áo choàng đẹp nhất. Nghề nấu rượu và chăn nuôi ngựa trở thành một phần vốn có của nền kinh tế, lịch sử và văn hóa của khu vực và lễ hội thể hiện các giá trị như tình đồng đội và mối quan hệ giữa người và ngựa.
Thụy Sĩ, Pháp - Nghề chế tác đồng hồ cơ khí và cơ khí nghệ thuật.
Các kỹ năng liên quan đến nghề thủ công chế tạo đồng hồ cơ khí và cơ khí nghệ thuật được sử dụng để tạo ra các vật thể để đo lường và chỉ ra thời gian và máy móc cơ khí, tác phẩm điêu khắc và tranh hoạt hình, hộp nhạc và chim biết hót. Các đồ vật kỹ thuật và nghệ thuật này đều có thiết bị cơ học tạo ra chuyển động hoặc phát ra âm thanh.
Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Oman - Đua lạc đà, một tập tục xã hội và là di sản lễ hội gắn liền với lạc đà. Lạc đà được lựa chọn dựa trên chủng loại, nguồn gốc và độ tuổi, được cho một chế độ ăn uống đặc biệt và huấn luyện để tham gia các cuộc đua, được tiến hành trên các cánh đồng được thiết kế đặc biệt.
Zambia - điệu múa Budima: điệu múa chiến binh được người dân nơi đây biểu diễn quanh năm vào những dịp tâm linh khác nhau. Điệu nhảy bao gồm nam, nữ và trẻ em. Những người đàn ông đại diện cho những người lính hoặc chiến binh cầm giáo, trong khi những người khác thổi bộ sáo/kèn sừng linh dương. Những người phụ nữ đeo đồ trang sức đính cườm và đeo lục lạc trên chân.
Azerbaijan, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ, Uzbekistan - Nghệ thuật thu nhỏ. Tác phẩm thu nhỏ là một loại tác phẩm nghệ thuật liên quan đến việc thiết kế và tạo ra các bức tranh nhỏ trong sách, thảm, vải dệt, gốm sứ và các vật hỗ trợ khác bằng cách sử dụng các nguyên liệu thô như vàng, bạc và các loại thuốc nhuộm hữu cơ khác nhau. Các bức tranh thu nhỏ trong lịch sử chủ yếu được sản xuất để làm minh họa cho sách, nhưng thực tế đã phát triển và giờ đây cũng có thể được tìm thấy trong kiến trúc và như một vật trang trí trong không gian công cộng. Đây là một nghề thủ công truyền thống thường được truyền qua các mối quan hệ cố vấn - học việc và là một phần không thể thiếu trong bản sắc văn hóa và xã hội của các xã hội.
Bosnia và Herzegovina - Phong tục thi cắt cỏ ở Kupres. Cuộc thi cắt cỏ hàng năm diễn ra vào tháng 7 tại một đồng cỏ là sự kiện xã hội quan trọng nhất ở đô thị Kupres.
Cuộc thi bao gồm việc cắt cỏ thủ công bằng lưỡi hái và được đánh giá bằng thời gian, công sức và khối lượng cắt vì cắt cỏ ở độ cao đó đòi hỏi sức mạnh và kỹ thuật đặc biệt. Theo truyền thống, các tuyển thủ là nam từ 18 tuổi trở lên. Tập tục được truyền trong các gia đình từ cha sang con trai.
Trung Quốc, Malaysia - Lễ Ong Chun/Wangchuan/Wangkang, các nghi lễ và thực hành liên quan để duy trì sự kết nối bền vững giữa con người và đại dương.
Lễ Ong Chun và các tập tục liên quan bắt nguồn từ phong tục dân gian thờ cúng vị thần Ong Yah được cho là bảo vệ con người và vùng đất của họ khỏi thảm họa. Di sản này tập trung vào các cộng đồng ven biển ở vùng Minnan của Trung Quốc và ở Melaka, Malaysia. Buổi lễ bao gồm việc chào đón thần Ong Yah đến các ngôi đền hoặc hội quán gia tộc, giải cứu “những người anh em tốt” (những người bị mất tích trên biển) khỏi đau khổ và tôn vinh mối liên hệ giữa con người và đại dương. Các buổi biểu diễn trong lễ rước có các loại hình khiêu vũ khác nhau.
Czech - Sản xuất thủ công đồ trang trí cây thông Noel từ các hạt thủy tinh thổi: Sử dụng các hạt được tráng bạc, tô màu và trang trí bằng tay. Được coi là yếu tố văn hóa quan trọng của vùng núi Giant và núi Jizera ở bắc Bohemia, nghề thủ công truyền thống đã được các gia đình truyền lại qua nhiều thế hệ. Di sản phi vật thể này được bảo vệ bởi xưởng gia đình Kulhavý, xưởng sản xuất nhỏ duy nhất còn tồn tại trong quá trình chuyển đổi kinh tế.
Indonesia, Malaysia - Pantun: một hình thức vần điệu của câu thơ Mã Lai. Đây là hình thức truyền miệng phổ biến nhất ở vùng biển Đông Nam Á. Nhiều câu thơ thể hiện tình yêu của một người bạn đời lãng mạn, gia đình, cộng đồng và thế giới tự nhiên. Pantun là một phương tiện giao tiếp gián tiếp được xã hội chấp nhận và cũng cung cấp hướng dẫn đạo đức vì các câu thơ chứa đựng các giá trị tôn giáo và văn hóa. Pantun được truyền tụng trong bài hát và văn bản tại các đám cưới, nghi lễ và nghi lễ chính thức.
Iran, Armenia - Hành hương đến Tu viện Thánh Thaddeus. Cuộc hành hương ba ngày hàng năm đến Tu viện Thánh Thaddeus ở tây bắc Iran tôn kính hai vị thánh: Thánh Thaddeus, một Tông đồ của Chúa Kitô, và Thánh Santukhd, nữ tử đạo Kitô giáo đầu tiên. Cuộc hành hương là sự kiện văn hóa xã hội chính của người Armenia gốc Iran và những người theo Giáo hội Tông đồ Armenia. Lễ tưởng niệm bao gồm các nghi lễ đặc biệt, lễ rước, cầu nguyện và ăn chay.
Kazakhstan, Kyrgyzstan, Thổ Nhĩ Kỳ - Trò chơi chiến lược và trí tuệ truyền thống: Là một trò chơi truyền thống được chơi trên các bảng chuyên dụng hoặc ngẫu hứng như hố trên mặt đất. Trò chơi có một số biến thể và có thể chơi bằng các viên đá, gỗ, quả hạch hoặc hạt, được phân bố khắp các hố. Người chơi nào thu thập được nhiều viên nhất sẽ thắng. Hoạt động này cũng liên quan đến các nghề thủ công truyền thống khác như chạm khắc gỗ và đá và chế tác đồ trang sức. Trò chơi cải thiện kỹ năng nhận thức, vận động và xã hội của người chơi, đồng thời được truyền tải cả không chính thức và thông qua giáo dục chính thức.
Malta - Il-Ftira, nghệ thuật ẩm thực và văn hóa bánh mì dẹt ở Malta: Là một phần quan trọng trong di sản văn hóa của quần đảo Malta. Ftira có lớp vỏ dày và kết cấu bên trong nhẹ, được đặc trưng bởi một lớp vụn. Một nửa ổ bánh chứa đầy các nguyên liệu kiểu Địa Trung Hải như dầu ô liu, cà chua, nụ bạch hoa và ô liu, với các biến thể theo mùa. Ăn ftira như một món ăn nhẹ hoặc món khai vị đầy ắp tạo nên một bản sắc chung ở Malta, và những người thợ làm bánh có tay nghề cao được yêu cầu phải tạo hình bằng tay. Học viên học việc thực hành trong các tiệm bánh.
Hiện danh sách này có 492 di sản.
(Nguồn: Ngày Nay)
