Tháng Bảy năm nay ở Quảng Trị, dường như khách hành hương về đông hơn mọi năm. Không chỉ vì sau hai năm đương đầu với đại dịch, nay mọi người về với đất thiêng như để bù vào những tháng Bảy lỡ hẹn trước đây, mà còn vì năm nay là dịp lễ trọng, tròn 75 năm ngày Thương binh - Liệt sĩ 27/7 (1947- 2022). Câu chuyện của dịp 27/7 còn chứa đựng giấc mơ khác về một Lễ hội Hòa bình sẽ diễn ra trên mảnh đất mang tầm vóc nhân loại này.
Những hoạt động tri ân, các chương trình nghệ thuật, lễ hội diễn ra suốt tuần qua đều mang chủ đề ý nghĩa ấy. Rõ ràng chọn một vùng đất để truyền tải thông điệp hòa bình thì không có nơi nào thể hiện khát vọng đó rõ hơn ở Quảng Trị.
Năm 2017, đúng dịp kỷ niệm 70 năm ngày Thương binh-Liệt sĩ, báo Tuổi Trẻ đã tổ chức chương trình “Câu chuyện Hòa bình” ở Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia Trường Sơn. Rất nhiều nghệ sĩ đã từng tham gia biểu diễn trong các chương trình “Tuổi trẻ Việt Nam - Câu chuyện hòa bình” trước đây ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Nhật Bản đều nói rằng chưa bao giờ cận cảnh với ý nghĩa của từ “hòa bình” như ở chốn này.
Năm nay, thông điệp hòa bình ấy cũng được thể hiện qua chương trình nghệ thuật “Khát vọng Hòa bình” do báo Thanh Niên thực hiện và địa điểm diễn ra là Thành Cổ Quảng Trị. Không gian của Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia Trường Sơn hay dòng sông trận mạc từng thắm máu hàng vạn người lính của mùa hè 50 năm trước chính là sự âm vang của quá khứ, của lịch sử và đồng vọng đến hôm nay như một nhắc nhớ về chiến tranh, về khốc liệt, về sự hy sinh.
Và câu chuyện hòa bình được kể ở những nơi chốn như thế này không còn là một khái niệm về không gian cuộc sống nhân loại. Hòa bình đã được cụ thể bằng sự hy sinh, bằng thân xác của cả vạn người lính đang lặng im sau hàng hàng nấm mộ, giữa bập bùng hoa và nến. Giá trị của hòa bình được nhận ra từ dòng nước mắt của người thân, của đồng đội, những ngày này về đây, đứng trước những hàng bia và cứ thế tuôn trào.
Rất nhiều nước mắt đã rơi.
Không chỉ của những cựu binh đi qua cuộc chiến may mắn trở về khóc thương cho đồng đội của mình - những người đã không về sau cuộc chiến. Có cả những giọt nước mắt của người trẻ chợt nhận ra hạnh phúc mỗi ngày mà mình đang hưởng đã được trả giá của hàng vạn người lính như thế nào.
Hòa bình ngày xưa là khát vọng khắc khoải sau bao nhiêu đạn bom mất mát. Hòa bình hôm nay là khát vọng về một cuộc sống của mỗi người dân luôn ấm no, hạnh phúc.
Mỗi dịp đến các nghĩa trang liệt sĩ, tôi rất thích hình ảnh những em bé chơi đùa ở đó. Hình ảnh này cũng là một biểu tượng giàu sức gợi về hai tiếng “hòa bình”. Bởi sự mất mát của chiến tranh không chừa một ai, nhưng nó trở nên tột cùng đớn đau khi nạn nhân của chiến tranh là những em thơ. Và tôi nhớ ra tháng Bảy ở Quảng Trị còn những vết thương hằn lên trí nhớ tháng năm. Như năm nay, ít ai biết, ngay sau ngày 27/7, ở những thôn xóm của xã Vĩnh Hiền (nay là xã Hiền Thành) và Vĩnh Hòa (huyện Vĩnh Linh) có hàng chục gia đình làm đám giỗ cho 39 em bé đã chết trong chuyến xe sơ tán thời chiến tranh bị trúng bom vào đêm 28/7/1967.
Tháng Bảy trên quê hương vẫn thao thức cùng những nỗi đau năm tháng khôn nguôi như thế. Những nỗi đau chiến tranh luôn là nơi khởi đầu cho giấc mơ và khát vọng hòa bình. Và giá trị thiêng liêng ấy chắc chắn sẽ được lan tỏa như một giá trị phổ quát của nhân loại, sẽ khởi đi từ miền đất Quảng Trị bằng những Fesstival Hòa bình.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
