Cũng như thực trạng chung của cả nước hiện nay, đường lây truyền HIV trên địa bàn tỉnh Quảng Trị hiện đã có nhiều thay đổi. Nếu như trước đây, đường lây chính của HIV chủ yếu là ở nhóm nghiện chích ma túy và phụ nữ mại dâm thì vài năm trở lại đây đã chuyển sang nhóm có quan hệ tình dục không an toàn, nhất là trong nhóm nam trẻ tuổi có quan hệ tình dục đồng giới.
Số liệu thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị đến hết quý III năm 2023 ghi nhận trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có lũy tích 417 người nhiễm HIV/AIDS, lũy tích số người nhiễm tử vong là 109 người.
Trong 9 tháng đầu năm 2023 phát hiện 23 người nhiễm HIV mới đang làm việc trên địa bàn tỉnh, 6 trường hợp người nhiễm tử vong. Đáng nói, trong hai năm gần đây, mặc dù Quảng Trị có tỉ lệ nhiễm trong cộng đồng nhỏ hơn 0,05%, thấp hơn chỉ số chung của quốc gia 6 lần (0,3%), tuy nhiên lại ghi nhận có sự thay đổi rõ nét về đường lây truyền HIV trong cộng đồng.
Trong đó, đáng chú ý là tỉ lệ nam giới nhiễm HIV gia tăng rõ rệt: năm 2022 ghi nhận 24 trường hợp nhiễm HIV thì có đến 20 trường hợp là nam giới; trong 11 tháng đầu năm 2023 ghi nhận 23 trường hợp nhiễm HIV thì có đến 21 trường hợp là nam giới nhiễm HIV mới trên địa bàn.
Đáng nói, phần lớn những nam giới nhiễm HIV thuộc nhóm MSM- tức là nam có quan hệ tình dục đồng giới, trong số đó có nhiều người rất trẻ, thuộc nhóm tuổi dưới 25. Đây được xem là một trở ngại mới trong công tác phòng chống HIV/AIDS hiện nay, ảnh hưởng trực tiếp đến việc thực hiện mục tiêu chấm dứt đại dịch HIV/AIDS vào năm 2030 của tỉnh.
Theo bác sĩ CKI. Nguyễn Tiến Nam, Phụ trách Khoa Phòng chống HIV/ AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị, để nhận diện thực trạng gia tăng lây nhiễm HIV trong nhóm đồng tính nam hiện nay, vấn đề mấu chốt là chúng ta cần hiểu đúng bản chất của đồng tính.
Tuy nhiên, điều đáng tiếc là hiện nay có rất nhiều người chưa hiểu được bản chất phát triển tự nhiên của những người đồng tính mà cho rằng họ có những biểu hiện khác thường so với phần lớn những người còn lại trong xã hội.
Điều đó dẫn đến sự kỳ thị, phân biệt đối xử với nhóm người đó khiến họ không dám bộc lộ ý thức giới thật của mình, dẫn đến một số hệ lụy, trong đó có tình trạng gia tăng tỉ lệ nhiễm HIV trong nhóm có quan hệ tình dục đồng tính nam trẻ tuổi như hiện nay.
“Một khảo sát của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị trong quý III năm 2023 cho thấy, tỉ lệ nam giới quan hệ tình dục đồng giới tiếp cận với chương trình bao cao su chỉ đạt 35%.
Bên cạnh đó, vấn đề kỳ thị, phân biệt đối xử đã tạo rào cản rất lớn trong việc tiếp cận, thống kê con số đầy đủ nhóm người đồng tính nhằm tuyên truyền, vận động, cung cấp kiến thức phòng chống HIV cũng như các dịch vụ dự phòng lây truyền HIV cho họ để hạn chế những trường hợp bị lây nhiễm HIV mới trong cộng đồng”, bác sĩ Nam cho hay.
Để góp phần kiểm soát hiệu quả tình trạng gia tăng tỉ lệ nam giới thuộc nhóm đồng tính nhiễm HIV hiện nay, đồng thời thúc đẩy thực hiện đạt mục tiêu chấm dứt đại dịch HIV/AIDS vào năm 2030 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, thời gian tới, hoạt động phòng chống HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh cần tập trung tuyên truyền cho cộng đồng hiểu biết bản chất của nhóm người đồng tính.
Thông qua tuyên truyền để xóa bỏ tình trạng phân biệt, kỳ thị vì càng kỳ thị thì càng dẫn đến nguy cơ lây truyền HIV cao trong cộng đồng.
Tập trung truyền thông cho nhóm đối tượng trẻ, đặc biệt là nhóm học sinh cấp 2, cấp 3 ở độ tuổi vị thành niên hiểu được bản chất của khái niệm đồng tính, nắm được kiến thức về phòng chống HIV để họ có những biện pháp phòng ngừa cho bản thân, bạn tình và cộng đồng.
Cùng với đó, một trong những hoạt động hết sức ý nghĩa dự kiến sẽ được triển khai trên địa bàn tỉnh Quảng Trị sắp tới là chương trình điều trị PrEP- điều trị dự phòng trước phơi nhiễm cho đối tượng đồng tính nam.
PrEP hiện được đánh giá là một chiến lược mới trong hoạt động phòng, chống HIV/AIDS và được xem như tấm lá chắn hiệu quả trong việc góp phần hạn chế đến hơn 90% nguy cơ lây nhiễm HIV qua đường tình dục.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
