“Chúng tôi được đào tạo là bác sĩ, là điều dưỡng chứ chúng tôi không được đào tạo về kinh tế. Điều này dẫn đến những sai sót trong thời gian qua nên chúng tôi đã mất đi những người tài trong lĩnh vực y tế, như vậy là rất lãng phí”, đó là chia sẻ của Giám đốc Bệnh viện phụ sản Hùng Vương tại buổi làm việc với Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh về cơ chế tự chủ tài chính và đấu thầu mua sắm thuốc trong sáng 7/10.
Bệnh viện khó lựa chọn được nhà thầu
Theo Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, trong 9 tháng đầu năm 2022, tình hình dịch bệnh COVID-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, khó lường nên công tác dự báo nhu cầu thuốc, vaccine cho nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh gặp khó khăn. Bên cạnh đó, dịch bệnh sốt xuất huyết đầu năm 2022 cũng hết sức phức tạp làm cho nhu cầu về dịch truyền, dung dịch cao phân tử… tăng cao nên cũng ảnh hưởng đến khả năng cung ứng.
Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cho biết, tình hình biến động về sử dụng thuốc, khó dự đoán cho các cơ sở y tế và cơ sở kinh doanh dược, đặc biệt trong giai đoạn dịch bệnh vừa qua nên các cơ sở y tế chưa xác định được tiến độ mua sắm thuốc trong năm. Trong khi đó, việc sản xuất của các doanh nghiệp cũng cần phải có dự trù để lập kế hoạch sản xuất. Do đó, dẫn đến khả năng sản xuất thuốc không kịp đáp ứng nhu cầu và có nguy cơ xảy ra tình trạng thiếu thuốc cục bộ, nhất là đối với các thuốc nhập khẩu.
Trước đó, tại buổi làm việc với Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh, bác sĩ Đặng Huy Quốc Thịnh, Phó Giám đốc Bệnh viện Ung Bướu TP Hồ Chí Minh cho biết, phần lớn thuốc dùng chuyên khoa ung bướu là các thuốc nhập khẩu, rất ít thuốc được sản xuất trong nước. Một số thuốc điều trị ung thư hiếm như Vinblastin, Dactinomycin… không có nguồn cung sẵn trên thị trường. Bệnh viện phải gửi dự trù hàng năm cho công ty nhập khẩu, tuy nhiên vẫn thường xuyên không có thuốc cung ứng nên Bệnh viện phải chuyển phác đồ khác để thay thế.
Để hạn chế thiếu thuốc, Bệnh viện Ung Bướu TP Hồ Chí Minh đã tổ chức đấu thầu một số thuốc, tuy nhiên không có nhà thầu tham dự hoặc không lựa chọn được nhà thầu, dẫn đến một số mặt hàng thuốc phải đấu thầu rất nhiều lần. "Một trong những yêu cầu hiện nay khi đấu thầu thuốc là tất cả các thuốc nếu đã có “visa”, khi hết hạn phải gia hạn đăng ký thuốc. Tuy nhiên, việc gia hạn đăng ký thuốc này mất rất nhiều thời gian và nhà thầu cũng không biết chính xác được thời gian thuốc đó được gia hạn nên đã không tham gia đấu thầu hoặc đưa thuốc về với số lượng rất hạn chế", Phó Giám đốc Bệnh viện Ung Bướu TP Hồ Chí Minh lý giải.
Ngoài ra, ông Nguyễn Hoài Nam cũng cho rằng, trong công tác đấu thầu mua sắm thuốc, nhiều thuốc không lựa chọn được nhà thầu trong quá trình đấu thầu rộng rãi, các đơn vị phải áp dụng nhiều hình thức lựa chọn nhà thầu khác nhau để cung ứng thuốc. Song song đó, do biến động trong cung ứng, số lượng các gói thầu cần được thực hiện bổ sung để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh tăng nhiều, khối lượng công việc dành cho công tác đấu thầu mua sắm thuốc càng lớn. Đặc biệt, tại tuyến y tế cơ sở, nhất là trạm y tế cũng gặp khó khăn do việc mua sắm riêng lẻ với số lượng ít nên ít có nhà thầu quan tâm.
Phó Giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cho biết, để giải quyết tình trạng thiếu thuốc, đơn vị đã thực hiện các biện pháp nhằm nắm bắt nhanh tình hình thiếu thuốc trên địa bàn như xây dựng phần mềm báo cáo thiếu thuốc, thành lập Tổ theo dõi tình hình cung ứng thuốc trên địa bàn, thành lập Tổ tư vấn giải quyết các vướng mắc liên quan đến công tác đấu thầu, cung ứng và thanh toán công nợ thuốc; đã tổ chức các Hội đồng chuyên gia theo từng chuyên khoa để rà soát, cập nhật lại các thuốc thuộc danh mục thuốc hiếm trong các phác đồ điều trị, xây dựng các thuốc thay thế mang tính khoa học và phù hợp với tình hình cung ứng thuốc.
Bên cạnh đó, Sở Y tế đề xuất mở rộng danh mục đấu thầu tập trung cấp địa phương nhằm triển khai đồng bộ các hoạt động phòng, chống các bệnh không lây nhiễm; chú trọng dự phòng, nâng cao năng lực sàng lọc, phát hiện sớm và kiểm soát bệnh tật; đẩy mạnh quản lý, điều trị các bệnh không lây nhiễm, bệnh mạn tính, chăm sóc dài hạn tại y tế cơ sở.
Có nên bỏ đấu thầu?
Tiến sĩ, bác sĩ Hoàng Thị Diễm Tuyết, Giám đốc Bệnh viện phụ sản Hùng Vương cho rằng, hiện nay các bệnh viện đang tốn rất nhiều công sức cho công tác đấu thầu. “Bệnh viện quanh năm suốt tháng lo đấu thầu vật tư, trang thiết bị y tế và cả những vật dụng của hành chính quản trị. Liệu chúng ta có nên có phương án bỏ đấu thầu không bởi hiện nay, các nước châu Âu đã bỏ đấu thầu", bà Hoàng Thị Diễm Tuyết chia sẻ.
Bà Hoàng Thị Diễm Tuyết đặt vấn đề, tại sao chúng ta cứ mãi đi vào con đường đấu thầu trong khi đó nếu ngay từ đầu vào, chúng ta quản lý tốt về giá. Chẳng hạn như, cùng một loại thuốc được đưa vào Việt Nam từ Bắc đến Nam đều mua một giá tại sao chúng ta không làm như vậy?
Góp ý về công tác đấu thầu, bác sĩ chuyên khoa 2 Trần Văn Khanh, Giám đốc Bệnh viện Lê Văn Thịnh cũng cho rằng, việc đấu thầu thuốc, vật tư y tế hàng năm mất thời gian khoảng 4 -6 tháng. Do đó, các gói thầu nên kéo dài thời gian đấu thầu hai năm một lần. Bởi trong khoảng thời gian 2 năm, sự chênh lệch biến đổi về giá không nhiều. Bên cạnh đó, ở cấp quốc gia nên mở rộng cho các tuyến tỉnh, thành đàm phám giá việc này sẽ rút ngắn được thời gian, công sức và lựa chọn được sản phẩm như mong muốn của cơ sở.
Còn PGS-TS Phạm Khánh Phong Lan, Ủy viên Ủy ban Xã hội của Quốc hội khóa XV cho rằng: "Hiện chúng ta mất thời gian, công sức và cả con người, cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng vào đấu thấu. Chúng ta có dám để vào trong luật "không bắt buộc phải đấu thầu” mà có nhiều cơ chế cho bệnh viện được chọn không? Tôi ao ước các bệnh viện công lập được hoạt động theo cơ chế giống như bệnh viện tư nhân, được quyền định đoạt mua sắm, miễn làm sao đảm bảo mục tiêu lo được cho bệnh nhân. Nhưng chi trả làm sao cho đúng theo giá thị trường thì phải xem lại cơ chế hoạt động, phát triển mô hình y tế cơ bản, bảo hiểm y tế dịch vụ”.
Bên cạnh đó, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cũng kiến nghị cần hỗ trợ ngân sách cho ngành y tế trong việc dự trữ một số thuốc hiếm trong công tác cấp cứu người bệnh. Tiếp tục rút ngắn thời gian gia hạn số đăng ký đối với các thuốc đã hết hạn số đăng ký; xem xét và rút ngắn thời gian cấp phép nhập khẩu chuyển đối với những thuốc chưa có số đăng ký; xem xét, cấp số đăng ký đối với những thuốc thường xuyên phải xin phép nhập khẩu chuyến. Cần có chính sách đặt hàng cho các nhà sản xuất trong nước, ưu tiên sản xuất các loại thuốc cấp cứu, đặc trị như huyết thanh kháng nọc rắn…; cải cách thủ tục hành chính trong quản lý cấp phép lưu hành thuốc, đảm bảo tiến độ cung ứng của các nhà thầu.
Sở Y tế cũng đề nghị rà soát mở rộng danh mục thuốc được thanh toán BHYT tại tuyến y tế cơ sở theo định hướng đẩy mạnh hoạt động chăm sóc sức khỏe người dân tại tuyến y tế cơ sở. Đồng thời, rà soát các quy định trong công tác quản lý giá thuốc, rà soát các quy định trong xây dựng giá kế hoạch trong đấu thầu mua sắm thuốc. Đặc biệt là các quy định trong công tác đấu thầu mua sắm cần được bổ sung, điều chỉnh theo hướng công nhận thuốc là hàng hóa đặc biệt, việc mua sắm cần lấy định hướng về chất lượng đặt lên hàng đầu.
(Nguồn: Ngày Nay)
