Trong hệ thống giao thông quốc gia, tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của đất nước ta; kết nối các trung tâm chính trị, kinh tế, đi qua 32 tỉnh, thành phố và các vùng kinh tế - xã hội của cả nước.
Chính phủ đã thông qua mục tiêu hoàn thành toàn bộ dự án, gồm 11 dự án thành phần với tổng chiều dài 652,86 km, trong đó 4 dự án thành phần: Mai Sơn - Quốc lộ 45, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây phải hoàn thành, đưa vào khai thác trong năm 2022. Thời gian qua, các bộ, ngành, địa phương tích cực triển khai dự án, đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, tuy nhiên gầy đây lại xảy ra tình trạng người dân có đất thuộc phạm vi giải phóng mặt bằng (GPMB) xây dựng các công trình trái phép nhằm trục lợi từ bồi thường giải phóng mặt bằng, khiến cho công tác GPMB bằng càng thêm khó khăn, ảnh hưởng đến tiến độ thi công tuyến cao tốc, gây dư luận tiêu cực trong xã hội.
Để đảm bảo các điều kiện và đẩy nhanh tiến độ GPMB, Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo các ban quản lý dự án và nhà thầu phối hợp chặt chẽ với các địa phương, chủ quản lý, sử dụng công trình hạ tầng kỹ thuật cần di dời bảo đảm tiến độ hoàn thành; chủ động rà soát những tồn tại, vướng mắc phát sinh về GPMB và nguồn vật liệu cung cấp cho từng dự án, kịp thời làm việc với các địa phương để giải quyết, tháo gỡ.
Quá trình thực hiện phóng tuyến xuất hiện tình trạng một số người dân ở các tỉnh Bắc miền Trung do biết trước những thông tin về GPMB phục vụ thi công các gói thầu của tuyến cao tốc Bắc - Nam nên đã tự ý cơi nới nhà ở trái phép, xây dựng nhà tạm, chuồng trại chăn nuôi, trồng mới một số loại cây trồng trên đất thổ cư hoặc đất vườn với suy nghĩ khi ngành giao thông tiến hành GPMB họ sẽ được bồi thường theo quy định, bất chấp khuyến cáo của chính quyền địa phương. Tình trạng trên gây ảnh hưởng đến tiến độ GPMB tuyến cao tốc trọng điểm quốc gia, cần được xử lý dứt điểm để không gây ảnh hưởng về sau.
Trong các dự án công trình giao thông, công tác GPMB, bồi thường, tái định cư dự án là nhiệm vụ quan trọng, có tác động rất lớn đến tiến độ hoàn thành dự án. Vì vậy, cần sự tập trung vào cuộc quyết liệt của các bộ, ngành, địa phương liên quan mới có thể hoàn thành được công việc đạt yêu cầu, thời gian đề ra. Để các dự án đường cao tốc Bắc - Nam triển khai thi công đúng tiến độ, các địa phương cần chỉ đạo hội đồng GPMB hoặc đơn vị đầu mối thực hiện các thủ tục liên quan đến công tác GPMB. Đồng thời chỉ đạo đơn vị triển khai khảo sát, đo đạc, kiểm đếm, lập dự án đầu tư xây dựng các khu tái định cư để có thể triển khai thực hiện ngay sau khi Bộ Giao thông vận tải bàn giao hồ sơ thiết kế, cắm cọc GPMB.
Để đảm bảo quyền lợi của người dân và quá trình triển khai thực hiện dự án, các địa phương cần tăng cường công tác quản lý nhà nước về trật tự xây dựng trên địa bàn; vận động người dân ủng hộ chủ trương đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam để phát triển kinh tế - xã hội và chấp hành nghiêm các quy định về xây dựng. Trước khi cắm cọc GPMB, thiết nghĩ để ngăn chặn tình trạng người dân xây dựng, cơi nới công trình, trồng các loại cây trái phép, sử dụng đất không đúng mục đích thuộc phạm vi dự án cao tốc để trục lợi, gây phức tạp cho công tác GPMB, một mặt cần xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, mặt khác cần dùng các thiết bị ghi hình ghi lại hiện trạng khu vực phóng tuyến cao tốc Bắc - Nam để làm bằng chứng về lâu dài, tránh để xảy ra tranh chấp trong quá trình GPMB.
Rõ ràng lợi ích của đường cao tốc Bắc - Nam với sự phát triển của đất nước thì ai cũng đã biết. Để đảm bảo tiến độ thi công dự án cao tốc Bắc - Nam rất cần sự đồng thuận của người dân ở các địa phương có đường đi qua. Quá trình GPMB, các cơ quan chức năng chú trọng thông tin chính xác các quy định về bồi thường trong GPMB; tăng cường giải thích, tuyên truyền tới người dân vùng dự án đi qua để tạo sự đồng thuận, ủng bộ và thực hiện đúng. Đồng thời, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm hoặc lợi dụng công tác bồi thường, GPMB dự án để trục lợi, gây ảnh hưởng đến tiến độ thi công công trình trọng điểm quốc gia.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
