Tác động môi trường, xung đột lợi ích và an ninh trật tự là những vấn đề dư luận trên địa bàn tỉnh đặc biệt quan tâm trong thời gian qua khi hàng chục dự án điện gió ồ ạt thi công ở phía Tây Quảng Trị, nhằm đạt mục tiêu hoàn thành trước tháng 11/2021 để được hưởng giá bán điện hỗ trợ theo quy định của Chính phủ.
Không nằm ngoài dự đoán, tại cuộc họp báo về tình hình kinh tế - xã hội 7 tháng đầu năm 2021 do UBND tỉnh tổ chức vào sáng 13/8/2021, hàng loạt câu hỏi đã tập trung “xoáy” vào các dự án điện gió ở phía Tây Quảng Trị, làm “tăng nhiệt” buổi họp báo. Đó là, đánh giá tổng thể tác động của các dự án điện gió, trong đó lo ngại nhất là tiềm ẩn sạt lở đất khi mùa mưa đến; việc có doanh nghiệp chưa tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật; người dân và doanh nghiệp chưa thống nhất trong bồi thường, giải phóng mặt bằng, dẫn đến khiếu nại, xô xát; tình hình an ninh trật tự ở các địa phương có dự án điện gió đang thi công; việc xử lý các bãi đất thải của các dự án điện gió…
Tại cuộc họp báo, lãnh đạo các sở liên quan đã trao đổi, giải đáp, làm rõ hơn những vấn đề quan tâm. Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hồ Xuân Hòe cho biết, tỉnh đã chuyển đổi 148 ha rừng (không có rừng tự nhiên) để xây dựng 29 dự án điện gió ở huyện Hướng Hóa; không có chuyện phá rừng làm điện gió, tuy nhiên trong quá trình thực hiện chủ đầu tư có vi phạm, nhưng qua kiểm tra diện tích vi phạm không đáng kể... Sau khi dẫn chứng nhiều việc ngành đã làm theo chức năng nhiệm vụ trong việc quản lý rừng, kiểm tra thực tế thực hiện dự án của doanh nghiệp, tham mưu UBND tỉnh xây dựng kịch bản cụ thể để ứng phó với sạt lở (nếu có)… Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hồ Xuân Hòe khẳng định, đối với nhiệm vụ quản lý các dự án điện gió trên địa bàn sở đã làm tốt, đúng pháp luật.
Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Trường Khoa thông tin về vấn đề quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, việc thu hồi, giải phóng mặt bằng, giao đất, đặc biệt là đất các dự án năng lượng tái tạo trên địa bàn tỉnh đều nằm trong chỉ tiêu kế hoạch, đồng thời khẳng định tỉnh đã làm tốt việc này. Về tác động môi trường là mặt trái của sự phát triển, quan điểm của tỉnh luôn khẳng định không đánh đổi môi trường để lấy dự án. Các dự án điện gió đều có Báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc Kế hoạch bảo vệ môi trường được phê duyệt, có giải pháp cụ thể để xử lý trong từng giai đoạn của dự án. Đối với tác động của các dự án điện gió đến môi trường tài nguyên thiên nhiên, kinh tế, xã hội giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 do UBND tỉnh giao, sở sẽ có báo cáo vào đầu năm 2022.
Về an ninh trật tự, theo Trung tá Kiều Đức Tính, Phó Giám đốc Công an tỉnh cho biết, chủ yếu do chưa thống nhất trong việc bồi thường, giải phóng mặt bằng khi thực hiện dự án, trong đó cũng có những đòi hỏi “quá đáng”, không có cơ sở của người dân nên doanh nghiệp không chấp nhận dẫn đến mâu thuẫn, thậm chí xô xát. Vấn đề này cơ quan chức năng sẽ xử lý nghiêm theo quy định pháp luật, ổn định tình hình.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hà Sỹ Đồng thông tin, trao đổi, làm rõ thêm về vấn đề này. Hiện các dự án điện gió đang thi công nên không tránh khỏi ảnh hưởng đến người dân và môi trường, gây nguy cơ sạt lở, tỉnh sẽ chỉ đạo chấn chỉnh. Khi các dự án hoàn thành, tỉnh sẽ yêu cầu các chủ đầu tư trả lại màu xanh cho đất thông qua chương trình trồng 1 tỉ cây xanh; khoảng 80 km đường mà các chủ đầu tư làm để vận chuyển thiết bị sẽ trở thành những con đường dẫn đến từng thôn bản. Hiệu quả của việc phát triển điện gió đến rất rõ với nền kinh tế Quảng Trị, dù vẫn còn hệ lụy, nhưng xét cho cùng “cái được vẫn nhiều hơn cái mất”.
Hãy xem xét sự việc một cách bình tĩnh, toàn diện để có cái nhìn khách quan về phát triển điện gió ở phía Tây Quảng Trị. Theo Quyết định số 2068/QĐ-TTg, ngày 25/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ về Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050, tỉnh Quảng Trị là một trong các địa phương có khí hậu và địa hình tốt để phát triển năng lượng điện gió. Tỉnh Quảng Trị được Chính phủ đồng ý quy hoạch là trung tâm năng lượng của Bắc miền Trung. Năng lượng tái tạo nói chung, điện gió nói riêng là năng lượng sạch, được các nước tiên tiến sử dụng. Trong phát triển năng lượng tái tạo thì điện gió ít tác động đến môi trường hơn. 1 MW điện gió chiếm 0,65 ha đất khi xây dựng và chỉ chiếm khoảng 0,35 ha khi dự án hoàn thành đi vào hoạt động, nhưng mang lại nguồn thu ngân sách từ 600- 800 triệu đồng/năm là rất hiệu quả. Vùng phía Tây Quảng Trị chưa phát triển điện gió nên đây là cơ hội giúp Quảng Trị hướng tới hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm năng lượng của miền Trung.
Về những “trở lực” khi phát triển điện gió, nhất là tác động đến môi trường, gây sạt lở đất. Dư luận quan tâm đến vấn đề này là đúng, nhưng như đã nói ở phần trên, chính quyền đã tính toán kỹ lưỡng, xây dựng các kịch bản ứng phó cụ thể nếu có sự cố xảy ra. Sắp tới, tỉnh tổ chức hội nghị phòng chống thiên tai, sạt lở đất khu vực miền núi tỉnh Quảng Trị. Ngoài ra, trong quá trình triển khai xây dựng các dự án khó tránh khỏi những vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, xung đột lợi ích giữa người dân với doanh nghiệp, làm nảy sinh các vấn đề về an ninh trật tự; sản sinh các bãi thải đất đào trụ đặt tua bin…thì chính quyền sẽ chấn chỉnh, xử lý. Mới đây, Thường trực Tỉnh ủy chỉ đạo khi triển khai thực hiện các dự án điện gió phải đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường và sinh kế của người dân.
Phát triển điện gió ở phía Tây Quảng Trị là chủ trương đúng, mang lại lợi ích về kinh tế - xã hội, đóng góp lớn vào nguồn thu ngân sách, ít tác động đến môi trường như khẳng định của Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Hưng tại buổi họp báo.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
