Ở nước Mỹ, cuộc bầu cử tổng thống năm nay diễn ra vào ngày 3.11 vừa qua. Nó bắt đầu ở hòm phiếu nhưng rồi không kết thúc ở đó mà sẽ kết thúc ở toà án.
Kiện tụng
Công việc kiểm phiếu bầu chưa kết thúc và kết quả bầu cử chính thức cuối cùng chưa được công bố mà phía tổng thống đương nhiệm Donald Trump đã cho đội ngũ luật sư khởi hành lên đường tiến hành kiện tụng ở toà án tại một số bang. Ông Donald Trump còn thẳng thừng tuyên bố là sẽ kiện tụng lên tận toà án tối cao. Nguyên do là diễn biến cuộc bầu cử này kịch tính đến mức khiến thiên hạ không khỏi bất ngờ và ngỡ ngàng.
Trước cuộc bầu cử, kết quả các cuộc thăm dò dư luận ở Mỹ về mức độ tín nhiệm của cử tri dành cho các ứng cử viên tổng thống đều báo hiệu cựu phó tổng thống Joe Biden thuộc phe đảng Dân chủ không những chắc chắn thắng mà còn thắng cử vang dội. Trên thực tế lại không phải như thế và ông Donald Trump đã giành về kết quả rất ấn tượng với phần thắng như thể đã ở trong tầm tay.
Nhưng rồi ông Joe Biden đã có cuộc vượt đuổi ngoạn mục ở bang Michigan và Wisconsin, giành về 253 đại cử tri - ứng cử viên nào giành được 270 đại cử tri sẽ đắc cử. Đồng thời với chiến thắng ở hai bang này, ông Joe Biden còn có triển vọng thắng cử ở bang Arizona (11 đại cử tri) và bang Nevada (6 đại cử tri). Cả hai nơi này đều chưa hoàn tất công việc kiểm phiếu mà nếu chiều hướng kia cứ tiếp tục thì ông Joe Biden sẽ thu về đủ 270 đại cử tri.
Trong khi đó, ông Donald Trump tuy vẫn dẫn trước ông Joe Biden ở 3 bang cũng chưa kiểm phiếu bầu xong là Pennsylvania (20 đại cử tri), North Carolina (15 đại cử tri) và Georgia (16 đại cử tri), nhưng ở Pennsylvania và Georgia, ông Joe Biden có cuộc vượt đuổi rất ngoạn mục và còn có thể sẽ giành được phần thắng. Ông Donald Trump phải trực diện nguy cơ bị thất cử khi cuộc kiểm phiếu càng gần hồi kết thì triển vọng thắng cử của ông Joe Biden càng thêm sáng sủa.
Đầu tiên, ông Donald Trump đòi dừng ngay công việc kiểm phiếu. Đương nhiên chẳng có toà án nào ở Mỹ dám phán xử thuận theo ý muốn của ông Donald Trump bởi phe ông Donald Trump không đưa ra được lý do xác đáng nào có thể biện minh cho sự cần thiết phải ngừng công việc kiểm phiếu. Trong lịch sử nền dân chủ xưa nay trên thế giới chưa ở đâu bao giờ có chuyện công việc kiểm phiếu bầu dừng khi kết quả thuận cho ứng cử viên nào đấy. Phe cánh của ông Donald Trump thực thi nhiều chiến lược kiện tụng khác nhau.
Ở bang Wisconsin chẳng hạn, phe này đòi kiểm phiếu lại. Ở bang Pennsylvania và Michigan, phe ông Donald Trump đòi dừng công việc kiểm phiếu. Ở bang Georgia, phe ông Donald Trump đòi không được kiểm những phiếu bầu gửi đến chậm cho dù chính quyền bang này vẫn coi những lá phiếu bầu ấy là hợp lệ. Cuối cùng, ông Donald Trump tuyên bố sẽ kiện lên toà về tất cả thắng cử suýt soát của ông Joe Biden ở các bang.
Nghi ngờ và kiện về tính hợp pháp của kết quả bầu cử là quyền chính đáng của các ứng cử viên. Nhưng toà án có chấp nhận xét xử vụ kiện hay không lại là chuyện khác bởi còn tuỳ thuộc vào việc bên khởi kiện có đưa ra được biện luận thuyết phục và chứng cứ xác thực hay không. Cho tới nay, ông Donald Trump và cộng sự không đưa ra được bằng chứng xác thực nào về gian lận bầu cử ở cuộc bầu cử tổng thống này. Tổ chức An ninh và hợp tác ở Châu Âu (OSCE) quan sát cuộc bầu cử này đã bác bỏ cáo buộc của ông Donald Trump về gian lận bầu cử.
Cơ may thắng kiện?
Cơ may thắng kiện của ông Donald Trump vì thế rất mong manh. Sau vụ bê bối bầu cử tổng thống năm 2000 ở bang Florida, chính quyền các bang ở Mỹ đã rất thận trọng và chu toàn trong các cuộc bầu cử để tránh sai sót và chống gian lận bầu cử. Đấy là điểm khác biệt rất cơ bản giữa cuộc bầu cử tổng thống năm nay ở Mỹ với cuộc bầu cử tổng thống năm 2000. Hơn nữa, các toà án xử lý kiện tụng đều chịu áp lực thời gian bởi hiến pháp Mỹ quy định cụ thể việc định danh 538 đại cử tri ở các bang phải hoàn tất trước ngày 8.12, và hội nghị đại cử tri bầu tổng thống phải được tiến hành vào ngày 14.12 để quốc hội Mỹ phê chuẩn nhân sự tổng thống vào ngày 6.1 năm tiếp theo.
Hãng truyền hình Fox News được coi là cánh tay kéo dài của ông Donald Trump lại là hãng truyền thông đầu tiên báo cho ông Donald Trump biết về khả năng gió đã đổi chiều khi đưa tin ông Joe Biden thắng ở bang Arizona. Sau đó là hãng AP, trong khi các hãng khác như CNN, CBS, NBC và ABC đều vẫn còn rất thận trọng. Fox News và AP tính cho ông Joe Biden 264 phiếu đại cử tri, trong khi các hãng khác đều dừng lại ở 253. Rất có thể đấy là điềm bất lành đối với ông Donald Trump.
Kết quả bầu cử chính thức được người được uỷ quyền của từng bang công bố trong khi các hãng truyền thông đưa ra kết quả đánh giá riêng. Các hãng CNN, NBC, ABC và CBS lập ra cái gọi là Electoral Pool, uỷ thác cho viện Edison Research nghiên cứu đánh giá và đưa ra kết luận về kết quả bầu cử, từ đó tuỳ từng hãng tự quyết định có công bố hay không và công bố vào thời điểm nào. Fox News uỷ thác cho hãng AP làm việc ấy. Ông Donald Trump không thể không hậm hực Fox News.
Trước vành móng ngựa sẽ là cuộc chiến pháp lý giữa hai phe, sẽ quyết liệt không khoan nhượng. Cuộc chiến này sẽ là thử thách mới đối với nền dân chủ, luật pháp và nhà nước pháp quyền ở Mỹ. Nó cũng còn phản ánh sự giằng xé và phân hoá sâu sắc về chính trị và xã hội ở nước Mỹ. Nếu bị thất bại, ông Donald Trump có cơ hội mới là cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.
(Nguồn: Báo Lao Động)
