Thực tế cho thấy, trước mỗi dịp diễn ra sự kiện quan trọng như đại hội Đảng, bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND thì tình trạng đơn thư khiếu nại, tố cáo lại xuất hiện nhiều hơn bình thường, nhất là các nội dung liên quan đến công tác cán bộ... Trong số đơn thư, nhiều trường hợp giả danh, khuyết danh, nội dung không đúng sự thật, vu khống với mục đích xấu.
Nhìn lại đại hội đảng các cấp nhiệm kỳ 2020-2025 đã hoàn thành nhưng bài học về sự cảnh báo, ngăn chặn và xử lý tình trạng đơn thư tố cáo sai sự thật, vu khống, mạo danh ở các địa phương như Đắk Lắk, Thanh Hóa, Vĩnh Phúc, Bắc Giang… mà cơ quan chức năng đã xử lý về tội “vu khống” hoặc tội “lợi dụng các quyền tự do dân chủ, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” theo quy định của pháp luật (Điều 156 và Điều 331 Bộ luật Hình sự) vẫn còn nguyên tính thời sự. Vậy nên, một trong những vấn đề đặt ra trước cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 là cần nhìn nhận đúng bản chất sự việc, nhằm ngăn chặn, xử lý hành vi gửi đơn thư tố cáo sai sự thật, vu khống người được đề cử, ứng cử để bầu đại biểu khóa mới.
Trước tiên, phải khẳng định đơn thư tố cáo đúng có vai trò rất quan trọng trong việc quản lý kinh tế, tài chính, đặc biệt là công tác nhân sự cán bộ được lành mạnh. Trên thực tế, từ đơn thư tố cáo của người dân đã phanh phui ra nhiều vụ đại án, làm rõ nhiều cán bộ có sai phạm để xử lý, đưa ra khỏi bộ máy những cá nhân không đủ năng lực, phẩm chất đạo đức.
Như vậy, việc tố cáo đúng luôn khuyến khích và được pháp luật bảo vệ. Tuy nhiên, mặt trái là tình trạng đơn thư giả danh, khuyết danh, tố cáo sai sự thật với mục đích hại người khác, ảnh hưởng uy tín, danh dự của cá nhân, tổ chức bị tố cáo, vu khống. Không ít trường hợp khi nội dung tố cáo được kết luận không đúng thì người bị tố cáo đã phải chịu thiệt thòi, mất cơ hội được cất nhắc, đề bạt; tổ chức mất công để điều tra, xác minh, xử lý; gây ra nghi ngờ, nghi kỵ, mất đoàn kết nội bộ... Vậy nên, với trách nhiệm của một công dân, nhất là cán bộ, đảng viên thì phải nhận thức rằng, việc thực hiện quyền tố cáo là cần thiết, nhưng phải tuân thủ đúng quy định của pháp luật.
Theo Hiến pháp năm 2013, quyền tố cáo của công dân được quy định: “Mọi người có quyền khiếu nại, tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân”. Bên cạnh đó, pháp luật cũng quy định chặt chẽ trình tự, thủ tục để công dân thực hiện quyền tố cáo. Đó là, đơn thư khiếu nại, tố cáo phải được gửi đến đúng cơ quan có chức năng giải quyết, theo đúng phân cấp, tránh tình trạng gửi đơn thư vượt cấp khi mà cấp có trách nhiệm đang trong thời gian xem xét, xử lý.
Luật Tố cáo quy định rõ về quyền và nghĩa vụ của người tố cáo, đó là người tố cáo có nghĩa vụ trình bày trung thực về nội dung tố cáo; cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung tố cáo mà mình có được và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung tố cáo; hợp tác với người giải quyết tố cáo khi có yêu cầu. Nghiêm cấm người tố cáo cố ý tố cáo sai sự thật; cưỡng ép, lôi kéo, kích động, dụ dỗ, mua chuộc người khác tố cáo sai sự thật; sử dụng họ tên của người khác để tố cáo; mua chuộc, hối lộ, đe dọa, trả thù, xúc phạm người giải quyết tố cáo; lợi dụng quyền tố cáo để tuyên truyền chống Nhà nước, xâm phạm lợi ích của Nhà nước; gây rối an ninh, trật tự công cộng; xuyên tạc, vu khống, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác; đưa tin sai sự thật về việc tố cáo và giải quyết tố cáo...
Tố cáo là một trong những quyền cơ bản của công dân, nhưng công dân khi thực hiện quyền tố cáo cần phải nắm chắc các quy định của pháp luật. Không ai được thực hiện quyền năng này một cách vô tổ chức để xâm phạm nhân thân người khác. Hiến pháp năm 2013 quy định mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khỏe, danh dự và nhân phẩm. Bộ luật Dân sự hiện hành cũng quy định danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ.
Đối với bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021- 2026, trên cơ sở quy định của pháp luật, ngày 2/12/2020, Ủy ban Kiểm tra Trung ương ban hành Hướng dẫn số 13 “Về việc giải quyết tố cáo, khiếu nại về bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 của cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp”. Trong đó nêu rõ, trong thời hạn 10 ngày trước ngày bầu cử, ngừng việc xem xét, giải quyết mọi tố cáo, khiếu nại liên quan tới người ứng cử và việc lập danh sách người ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp cho đến khi bầu cử xong.
Theo Hướng dẫn số 13 thì không giải quyết những trường hợp khiếu nại quá thời hạn khiếu nại theo quy định đang được cấp trên có thẩm quyền giải quyết; đã được cấp có thẩm quyền cao nhất xem xét, kết luận, quyết định. Nêu rõ những trường hợp tố cáo không được giải quyết bao gồm: Tố cáo giấu tên, mạo tên, không rõ địa chỉ; tố cáo có tên đã được cấp thẩm quyền (do Điều lệ Đảng và Luật Tố cáo quy định) xem xét, kết luận, nay tố cáo lại nhưng không có thêm tài liệu, chứng cứ mới làm thay đổi bản chất vụ việc; đơn tố cáo có tên nhưng không rõ nội dung, không chứa đựng, phản ánh nội dung tố cáo; đơn tố cáo không phải bản do người tố cáo trực tiếp ký tên; đơn tố cáo có từ hai người trở lên cùng ký tên; đơn tố cáo của người không có năng lực hành vi dân sự. Hướng dẫn số 13 cũng yêu cầu xử lý nghiêm theo quy định của Đảng và Nhà nước đối với hành vi lợi dụng tố cáo để xuyên tạc sự thật, vu khống nhằm gây chia rẽ, mất đoàn kết nội bộ, phá hoại bầu cử.
Từ Hiến pháp, các luật, hướng dẫn của Ủy ban Kiểm tra Trung ương cho thấy đã đầy đủ, rõ ràng các quy định để công dân thực hiện quyền tố cáo; đồng thời, bên cạnh đó là các chế tài đủ sức răn đe đối với người cố tình tố cáo sai sự thật, vu khống. Vậy nên, mọi người dân phải nâng cao nhận thức, hành động trong khuôn khổ pháp luật để tránh làm phức tạp tình hình trước bầu cử và hệ lụy cho bản thân.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
