Thời gian vừa qua, lãnh đạo tỉnh Quảng Trị đã có những chỉ đạo quyết liệt đối với việc rà soát, kiên quyết xử lý, thu hồi các dự án trong các khu công nghiệp (KCN), khu kinh tế (KKT) không triển khai, chậm triển khai, gây lãng phí tài nguyên, nguồn lực đất đai và mất cơ hội của các nhà đầu tư có năng lực khác, làm ảnh hưởng xấu môi trường đầu tư của tỉnh Quảng Trị.
99.510 m2 đất là diện tích được giao cho Công ty Cổ phần Ô tô Đông Hà thuê để xây dựng nhà máy sản xuất và lắp ráp ô tô Đông Hà từ năm 2013. Tuy nhiên, từ đó đến nay, công ty vẫn không có động thái tiến hành xây dựng nhà xưởng. UBND tỉnh đã cho phép gia hạn tiến độ sử dụng đất 24 tháng tại Quyết định số 2807/QĐUBND ngày 18/10/2017 nhưng quá thời gian gia hạn mà công ty không triển khai thực hiện dự án, vi phạm pháp luật về đất đai. Do đó, đến tháng 6/2020, UBND tỉnh đã ban hành quyết định thu hồi toàn bộ diện tích đất cho công ty thuê để giao cho doanh nghiệp khác thuê thực hiện dự án mới.
Một trường hợp khác minh chứng cho tình trạng lãng phí khu đất “vàng” là dự án Paradise Cửa Việt Resort tại Khu Dịch vụ - Du lịch Cửa Việt của Công ty Cổ phần Bạch Đằng Quảng Trị. Công ty đã được UBND tỉnh cho thuê đất để thực hiện dự án với diện tích 30.132 m2 . Sau 72 tháng được giao đất nhưng không thực hiện dự án, UBND tỉnh đã có quyết định thu hồi vào năm 2018.
Tình trạng thuê đất nhưng chậm thực hiện hoặc không thực hiện dự án của các doanh nghiệp diễn ra khá phổ biến tại các KCN, KKT của tỉnh, gây lãng phí không nhỏ nguồn tài nguyên đất đai. Theo thống kê của Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh, trong giai đoạn từ tháng 1/2016 đến 30/4/2021, trong các KCN, KKT của tỉnh có 46 dự án được Nhà nước giao đất, cho thuê đất với diện tích 416,62 ha. Trong đó, UBND tỉnh đã tiến hành thu hồi đất đối với 15 dự án chậm đưa đất vào sử dụng hoặc tiến độ sử dụng đất chậm so với tiến độ ghi trong quyết định chủ trương đầu tư, giấy chứng nhận đăng ký đầu tư với tổng diện tích là 36,4086 ha.
Thực tế tình trạng chậm triển khai các dự án sử dụng đất do nhiều nguyên nhân, trong đó có việc công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng kéo dài. Tỉnh Quảng Trị có nguồn ngân sách hạn chế nên chưa có chi phí giải phóng mặt bằng để tạo mặt bằng sạch cho nhà đầu tư mà chủ yếu là do nhà đầu tư bỏ ra và được khấu trừ vào tiền thuê đất. Đây là điểm bất thuận lợi trong kêu gọi, xúc tiến đầu tư. Một nguyên nhân đáng chú ý nữa là do năng lực tài chính và quyết tâm của các nhà đầu tư chưa cao. Nhiều nhà đầu tư thiếu năng lực tài chính, kinh nghiệm, đầu tư theo phong trào nhưng vẫn xin gia hạn tiến độ để giữ đất chờ cơ hội hoặc khi gặp khó khăn không khắc phục được. Do ảnh hưởng của COVID - 19 nên công tác triển khai của một số dự án trọng điểm tại KKT Đông Nam bị ảnh hưởng, do vậy hầu hết các dự án triển khai chậm. Cơ sở hạ tầng tại các KCN, KKT chưa thực sự đồng bộ để đáp ứng cho doanh nghiệp hoạt động…
Từ thực tế tình hình thực hiện thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất để triển khai các dự án phát triển kinh tế - xã hội trong các KCN, KKT của tỉnh thời gian qua cho thấy, công tác thẩm định dự án là một bước rất quan trọng trong quy trình giao và cho thuê đất, ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định giao và cho thuê đất. Thông qua công tác thẩm định sẽ đánh giá được hiệu quả sử dụng đất của dự án đầu tư, đồng thời lựa chọn được dự án sử dụng nguồn lực tốt nhất và loại bỏ những dự án không hiệu quả hoặc tạo ra hiệu quả thấp. Việc lựa chọn, đánh giá kỹ năng lực của các chủ dự án cũng cần được thực hiện chặt chẽ hơn, bởi năng lực của chủ dự án là điều kiện để thực hiện thành công các dự án đầu tư.
Để nâng cao hiệu quả sử dụng đất của các dự án được giao đất, cho thuê đất trong các KCN, KKT, cần sớm rà soát các dự án đã được cấp quyết định chủ trương đầu tư, giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Đối với các dự án đã được giao đất, cho thuê đất, gia hạn tiến độ sử dụng đất nhưng vẫn chưa đưa đất vào sử dụng hoặc tiến độ sử dụng đất chậm, chậm đưa dự án đi vào hoạt động hoặc hoạt động không đúng mục đích thì phải có biện pháp chấm dứt dự án, thu hồi đất. Đồng thời kêu gọi nhà đầu tư mới có năng lực tài chính vào đầu tư để tránh lãng phí quỹ đất, nâng cao hiệu quả sử dụng đất.
Về lâu dài, cần thay đổi cách làm như hiện nay là sau khi nhà đầu tư hoàn thành thủ tục chủ trương đầu tư thì mới bổ sung kế hoạch sử dụng đất, mà các ngành, địa phương liên quan cần hoàn thành xây dựng quy hoạch ngành, quy hoạch vùng để tích hợp vào quy hoạch tỉnh nhằm thuận tiện trong quá trình thu hút đầu tư, quản lý quy hoạch. Trước mắt, các sở, ngành, địa phương sớm xây dựng hoàn thành quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021 - 2030 và kế hoạch sử dụng đất năm 2021 trình phê duyệt để có cơ sở triển khai thực hiện việc thu hồi đất, giao đất cho các dự án đầu tư.
Chủ trương xuyên suốt của cấp ủy, chính quyền các cấp trong tỉnh những năm qua là tạo mọi điều kiện thuận lợi về cơ chế chính sách, đất đai, thủ tục hành chính và xây dựng cơ sở hạ tầng để thu hút đầu tư. Tuy nhiên, không vì thế mà “dễ dãi” với các chủ đầu tư đã được giao đất, cho thuê đất nhưng vẫn chây ì triển khai thực hiện dự án. Cùng với việc kiên quyết thu hồi đất đối với các dự án chậm tiến độ, không triển khai theo cam kết của nhà đầu tư, lãnh đạo tỉnh thường xuyên chỉ đạo các sở, ngành giúp đỡ các nhà đầu tư chậm tiến độ vì những nguyên nhân khách quan, yêu cầu nhà đầu tư phải cam kết thực hiện theo lộ trình để đảm bảo hiệu quả của các dự án, tránh lãng phí nguồn tài nguyên đất, tránh bỏ lỡ cơ hội đầu tư của các chủ đầu tư có tiềm năng vào các KCN, KKT trong tỉnh.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
