Xã A Xing, huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) có 4 dân tộc sinh sống, trong đó dân tộc Vân Kiều và Pa Kô chiếm gần 99% dân số của xã.
Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương, sự nỗ lực của cán bộ, đảng viên và nhân dân nên tình hình phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn xã có nhiều chuyển biến tích cực, đời sống của nhân dân từng bước được nâng cao. Đặc biệt, việc gìn giữ, lưu truyền và phát triển văn hóa truyền thống của người dân tộc Vân Kiều, Pa Kô được cấp ủy, chính quyền và người dân quan tâm thực hiện.
Ông Hoàng Văn Ngọc, cán bộ Văn hóa xã A Xing cho biết: Thời gian qua, xã A Xing có rất nhiều chủ trương, chính sách để gìn giữ bản sắc văn hóa cho các đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây. Trong số các chủ trương, chính sách đó, việc thực hiện tốt phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được người dân đặc biệt quan tâm. Cấp ủy, chính quyền, Ban chỉ đạo thực hiện phong trào xã bám sát các nội dung hướng dẫn của cấp trên để lãnh đạo, hướng dẫn các thôn, cơ quan, đơn vị, trường học thực hiện bài bản, thực chất phong trào này. Riêng đối với phong trào văn hóa, văn nghệ, xã thành lập và duy trì được đội văn nghệ gồm các nghệ nhân am hiểu về văn hóa, bản sắc dân tộc; các thôn đều có đội văn nghệ, đội bóng đá, bóng chuyền và được tổ chức thường xuyên trong các dịp lễ, tết, các sự kiện chính trị của quê hương, đất nước. Các hoạt động đó ở A xing đã góp phần gìn giữ và phát huy tốt các loại hình văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc như văn hóa cồng chiêng, hát dân ca của người dân tộc Vân Kiều, Pa Kô. Các thiết chế văn hóa được đầu tư xây dựng. Nhờ đó, thời gian qua, nhất là từ 2015 đến nay, hằng năm trên địa bàn xã có 100% gia đình đăng kí xây dựng gia đình văn hóa, trong đó có trên 80% gia đình trở lên được bình xét đạt gia đình văn hóa. 100 thôn (làng), trường học được công nhận văn hóa, trong đó có nhiều làng được UBND tỉnh công nhận làng văn hóa xuất sắc cấp tỉnh.
Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện Hướng Hóa Nguyễn Thị Huyền cho biết: Dân tộc Pa Kô, Vân Kiều ở xã A Xing có đời sống văn hóa rất đa dạng và đặc sắc. Mặc dù cuộc sống đã có nhiều thay đổi, dần hiện đại hóa nhưng bà con vẫn lưu giữ được những nét văn hóa truyền thống của mình. Trong đó, người Vân Kiều, Pa Kô có tín ngưỡng đặt niềm tin rất lớn vào đấng tối cao là Giàng (tức là Trời) vì thế các phong tục tập quán cúng bái của họ thường rất chú trọng lễ cúng Giàng. Các hoạt động văn hóa truyền thống nổi bật của các dân tộc này vẫn còn lưu giữ như lễ hội đâm trâu, lễ hội cúng lúa mới, lễ hội A riêu ping (tục dời mả). Các làn điệu dân ca truyền thống như điệu Ka lơi cha chấp, Oát xà nớt vẫn còn lưu giữ. Lễ hội cồng chiêng tại A Xing được coi là linh hồn của dân tộc Vân Kiều, Pa Kô được gìn giữ và phát huy rất tốt. Đây là địa phương thường được huyện chọn để thực hiện phục dựng các lễ hội truyền thống đặc sắc của người Vân Kiều, Pa Kô. Ngoài ra, các ngành nghề truyền thống như dệt thổ cẩm, đan lát dụng cụ truyền thống (gùi, chổi…) hiện vẫn còn lưu giữ và phát huy.
Bà Nguyễn Thị Huyền cho biết thêm: Thời gian qua, Phòng Văn hóa và Thông tin huyện đã tham mưu huyện chỉ đạo các địa phương “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững đất nước” theo Nghị quyết 33 của Hội nghị lần thứ 9 Ban chấp hành Trung ương Đảng, khóa XI, trong đó xác định nhiệm vụ hết sức quan trọng là bảo tồn, phát huy và phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số, đặc biệt là đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Kô. Theo đó, phòng tham mưu UBND huyện ban hành các văn bản, tổ chức nhiều hoạt động liên quan đến công tác bảo tồn bản sắc văn hóa vật thể, phi vật thể của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Hướng Hóa, trong đó có xã A Xing. Tiếp tục thực hiện Kế hoạch số 418 ngày 30/10/2017 phát động phong trào sưu tầm và hiến tặng “Những hiện vật, kỉ vật, ảnh kháng chiến và hiện vật văn hóa truyền thống” của các dân tộc trên địa bàn huyện Hướng Hóa để trưng bày tại Nhà văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều, Pa Kô. Tích cực tham mưu thực hiện có chất lượng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Thông qua phong trào này để thực hiện tốt công tác bảo tồn và phát huy được giá trị văn hóa của đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện Hướng Hóa nói chung và xã A Xing nói riêng. Hằng năm, huyện tiến hành sưu tầm các lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn để chọn lọc những lễ hội tiêu biểu xây dựng kế hoạch phục dựng. Tại trung tâm huyện, UBND huyện đã đầu tư xây dựng và đưa vào sử dụng Nhà văn hóa truyền thống dân tộc Vân Kiều, Pa Kô phục vụ cho việc giới thiệu và trưng bày những tài liệu về sự nghiệp hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh, những hiện vật gắn với đời sống sinh hoạt hằng ngày của người dân tộc Vân Kiều, Pa Kô và những hiện vật, kỉ vật, ảnh kháng chiến và hiện vật văn hóa truyền thống của các dân tộc trên địa bàn huyện Hướng Hóa phục vụ công tác nghiên cứu, giáo dục truyền thống và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Thông qua hoạt động liên hoan nghệ thuật quần chúng được tổ chức định kì 2 năm một lần, các làn điệu dân ca, các điệu múa cồng chiêng của dân tộc Vân Kiều, Pa Kô từng bước được gìn giữ, phát triển…
Chủ tịch UBND xã A Xing Hồ Văn Thuần cho biết: Qua 10 năm phát động phong trào thi đua chung sức xây dựng nông thôn mới đã mang lại nhiều kết quả to lớn làm thay đổi bộ mặt nông thôn của xã. Đến nay, xã đã thực hiện được 10 tiêu chí nông thôn mới, trong đó tiêu chí số 16 về văn hóa đã được xã thực hiện hoàn thành từ rất sớm. Nguyên nhân thì có nhiều, trong đó phải kể đến công tác gìn giữ, lưu truyền và phát triển văn hóa truyền thống của người dân tộc Vân Kiều, Pa Kô được chú trọng, thúc đẩy mạnh mẽ tiến trình xây dựng quê hương.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
