Thủ tướng Chính phủ vừa giao các bộ: Công an, Thông tin và Truyền thông phối hợp với các cơ quan liên quan tăng cường quản lý, phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm việc đưa tin bão lụt sai sự thật trên mạng xã hội (MXH). Trước đó, ngày 23/10/2020, Đài Truyền hình Việt Nam phản ánh: Giữa lúc cả nước đang khắc phục hậu quả bão lũ ở miền Trung thì nhiều người lợi dụng sự lo lắng của cộng đồng để đưa tin giả, tin thất thiệt nhằm câu like, câu view trên MXH; giả mạo tài khoản của những người nổi tiếng kêu gọi cứu trợ nhằm trục lợi, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản…
Như chúng ta đều biết, ngày nay việc sản xuất thông tin không còn là công việc riêng của các nhà báo và các cơ quan báo chí truyền thống nữa mà xuất hiện một lực lượng “sản xuất” thông tin mới mà các nhà nghiên cứu gọi là “tin tức xã hội”. Đây là lượng thông tin khổng lồ và nó có tác động rất lớn đến công chúng. Hằng ngày, hằng giờ trên MXH người đọc có thể bắt gặp vô số thông tin, trong đó có không ít thông tin “phi tin tức”. Vì những ý đồ khác nhau của người thực hiện, nhiều tin giả (Fake news) đã hoành hành khắp mọi nơi, tác động đến tâm lý chung của công chúng. Điều đó khiến cho các cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn trong xử lý thông tin.
Mới đây, tin giả về siêu bão cấp 17 tiếp tục đổ bộ vào miền Trung được chia sẻ trên MXH với tốc độ chóng mặt đã gây tâm lý bất an cho người dân vùng bão lũ, nói như một người làm công tác dự báo thời tiết, đây là loại thông tin vô nhân đạo, gây hoang mang trong xã hội. Nhận thấy sự nguy hại của thông tin này, ngay sau đó Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn đã khẳng định đây là tin giả, mặc dù trước đó nó đã gây nên tâm lý bất an cho rất nhiều người khi tiếp cận với loại thông tin thất thiệt này.
Cũng thời điểm này, trên MXH còn xuất hiện một số hình ảnh cóp nhặt từ các trang mạng ở nước ngoài, nhưng lại tung tin rằng sự kiện đó xảy ra ở vùng sạt lở đất ở Quảng Trị (với hình ảnh người mẹ ôm con bê bết bùn đất). Bên cạnh đó có đối tượng sử dụng MXH lợi dụng một câu trong phát biểu chỉ đạo chung trên báo chí của một vị lãnh đạo về việc phân phối hàng cứu trợ (trong đó có lương khô) phải đưa đến tay người dân, lập tức họ bình luận rằng có hiện tượng cán bộ chia nhau lương khô cứu trợ vì thấy ngon. Sau đó vị lãnh đạo này phải nói lại trên báo chí đó là sự cảnh báo chung chứ không phải nói xảy ra ở một địa phương cụ thể nào. Mặt khác, lãnh đạo tỉnh Quảng Trị cũng phải lên tiếng đây chỉ là phát biểu chỉ đạo chung, bởi ngay hàng cứu trợ (lương khô) cũng chưa về đến, làm gì có chuyện cán bộ chia nhau lương khô cứu trợ cho người dân vùng lũ. Sự suy diễn hồ đồ này của một số đối tượng trên MXH đã làm người đọc nghĩ sai về hoạt động cứu trợ của các lực lượng và chính quyền địa phương. Tệ hại hơn, một số đối tượng còn giả danh tài khoản MXH của những người nổi tiếng để kêu gọi cứu trợ cho người dân vùng lũ nhằm trục lợi cá nhân. Mới đây cơ quan chức năng đã bắt giữ một kẻ lừa đảo táng tận lương tâm chiếm đoạt tiền trong tài khoản của một góa phụ có chồng là nạn nhân trong vụ sạt lở đất ở thủy điện Rào Trăng; đây là tiền hỗ trợ của các nhà hảo tâm trong cả nước giúp đỡ cho gia đình người bị nạn.
Đặt trong bối cảnh cả nước đang hướng về miền Trung với nhiều việc làm thiết thực, như hỗ trợ lương thực, thực phẩm, hỗ trợ sinh kế để đồng bào khắc phục hậu quả bão lụt thì hành vi tung tin thất thiệt, sai sự thật gây hoang mang dư luận cần phải được lên án mạnh mẽ, xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật. Theo các quy định xử lý hành chính trong Nghị định 15/2020/NĐ-CP, những hành vi lợi dụng MXH để cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong Nhân dân sẽ bị phạt tiền, buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật. Nếu thông tin giả mạo đó đủ yếu cấu thành tội phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự…
Tin giả của đối tượng xấu hằng ngày, hằng giờ vẫn tồn tại trên không gian mạng, gieo rắc sự hoài nghi, hoang mang trong dư luận xã hội. Đó chính là nỗi lo không của riêng ai trong kỷ nguyên 4.0. Dưới tác động của công nghệ mới, nó vừa mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn nhiều thách thức. Do vậy “cuộc chiến” chống tin giả sẽ còn vô cùng khó khăn. Hơn ai hết, các cơ quan báo chí bên cạnh đưa thông tin chuẩn xác, có kiểm chứng, cần chủ động đấu tranh vạch rõ những tin giả nói riêng, thông tin xấu, độc nói chung để mọi người đề cao cảnh giác, góp phần xây đắp, tạo dựng niềm tin cho Nhân dân vào sự thật cũng như những điều tốt đẹp trong xã hội.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
