Sáng ngày 16/4, UBND xã Gio An, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị long trọng tổ chức lễ động thổ, đặt viên đá đầu tiên xây dựng đền thờ Chúa Tiên Nguyễn Hoàng tại thôn An Nha. Đây là đền thờ Chúa Tiên Nguyễn Hoàng đầu tiên được xây dựng ở đất Quảng Trị. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị lịch sử, văn hóa, đồng thời thể hiện lòng tri ân sâu sắc của người dân Gio An đối với vị chúa có công mở mang bờ cõi.
Buổi lễ có sự tham gia của đông đảo cán bộ xã, các bậc bô lão trong làng và người dân địa phương, thể hiện sự đồng lòng và niềm phấn khởi trước sự kiện ý nghĩa này. Theo thông tin từ UBND xã Gio An, ngôi đền thờ được xây dựng với hướng chính quay về phía Bắc, dự kiến kinh phí khoảng 2 tỉ đồng, thiết kế cổ kính 3 gian 2 chái. Sau khi hoàn thành phần xây dựng cơ bản, địa phương sẽ tiếp tục kêu gọi sự ủng hộ để đúc tượng Chúa Tiên Nguyễn Hoàng, góp phần tạo nên một không gian thờ tự trang nghiêm và linh thiêng.
Ông Nguyễn Trường Cẩm (76 tuổi), nguyên là hội chủ làng An Nha, người đã dành nhiều tâm huyết cho việc khôi phục di tích, chia sẻ: “Dân làng luôn trăn trở về việc xây dựng lại một nơi thờ tự xứng đáng cho Chúa Tiên. Điều kiện kinh tế của bà con còn nhiều khó khăn nên việc xây đền thờ phải lần lữa qua nhiều năm. Hôm nay, chứng kiến lễ động thổ, bà con trong làng ai cũng rất phấn khởi vì ước mơ bao lâu nay đã dần trở thành hiện thực”.
“Ý tưởng xây dựng lại đền thờ Chúa Tiên Nguyễn Hoàng đã được ấp ủ từ lâu, nhưng phải đến năm 2023, dự án mới thực sự được triển khai qua nhiều giai đoạn chuẩn bị và kết nối”, ông Nguyễn Văn Song, Chủ tịch UBND xã Gio An, cho hay.
Đại diện UBND xã Gio An cam kết sẽ quản lý, giám sát và thi công công trình đảm bảo chất lượng, mỹ thuật, tiến độ và an toàn, để sớm đưa công trình vào sử dụng. Xã Gio An cũng kêu gọi sự tiếp tục quan tâm và hỗ trợ từ các cấp lãnh đạo và nhà tài trợ để hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng tại điểm di tích này.
Ông Song thông tin, địa phương phấn đấu hoàn thành việc xây dựng đền thờ vào tháng 8 năm nay, dự kiến trùng với dịp sinh nhật của Chúa Tiên Nguyễn Hoàng, để người dân và du khách có thể đến chiêm bái, tưởng nhớ vị chúa có công lao to lớn trong lịch sử dân tộc. Việc xây dựng đền thờ không chỉ là một công trình vật chất mà còn là một hành động mang ý nghĩa văn hóa và nhân văn sâu sắc, góp phần giáo dục truyền thống và khơi dậy lòng tự hào dân tộc trong cộng đồng.
Điều đặc biệt, vị trí xây dựng đền thờ hiện nay từng tồn tại ngôi miếu thờ Chúa Nguyễn Hoàng được xây dựng 400 năm trước.
Theo ghi nhận tại địa điểm xây dựng, di tích gốc hiện vẫn còn nền đá, các trụ đá, tường đá bao quanh và những cây dứa cổ kính. Phía trước khu vực này có một cồn đất tự nhiên, được xem như một bình phong che chắn. Đặc biệt, một số trụ đá cổ từng được người dân đưa về nhà nhưng sau đó đã được trả lại vị trí cũ, thể hiện sự tôn kính đối với di sản.
Mối liên hệ giữa Chúa Tiên Nguyễn Hoàng và vùng đất Gio An có một lịch sử sâu sắc. Theo các tài liệu lịch sử, vào năm 1572, sau khi đánh thắng quân nhà Mạc, Chúa Nguyễn Hoàng đã cho những binh lính nhà Mạc đầu hàng ở lại vùng đất Cồn Tiên, đặt làm 36 phường thuộc tổng Bái Ân (vùng đất Gio An, huyện Gio Linh ngày nay).
Để ghi nhớ công ơn của Chúa Nguyễn Hoàng, thế hệ con cháu của những người lính Mạc được tha mạng và định cư tại đây đã dựng miếu thờ Nguyễn Hoàng ở An Định Nha (nay là thôn An Nha, xã Gio An).
Các tài liệu lịch sử không ghi chép cụ thể về năm chính xác mà miếu thờ Nguyễn Hoàng được dựng. Tuy nhiên, có thông tin cho rằng miếu được xây dựng sau khi Chúa Nguyễn Hoàng mất vào năm 1613 để thể hiện lòng biết ơn của người dân địa phương, đặc biệt là con cháu của những người lính Mạc được ông cho định cư tại vùng đất này.
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, miếu thờ ban đầu đã trải qua nhiều biến đổi. Vào thời vua Minh Mạng, năm 1823, miếu thờ được chuyển đổi thành chùa Long Phước.
Tuy nhiên, do chiến tranh và sự tàn phá của thời gian, chùa Long Phước đã bị hoang phế và đổ nát vào thế kỷ XX. Mặc dù vậy, hình ảnh ngôi cổ tự vẫn luôn in đậm trong tâm thức của người dân Gio An, thôi thúc họ ấp ủ ý tưởng phục dựng lại nơi thờ tự vị chúa có công lớn với vùng đất.
Chùa Long Phước, tiền thân là miếu thờ Chúa Nguyễn Hoàng, đã được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh theo Quyết định số 707/QĐ-UBND của UBND tỉnh Quảng Trị vào ngày 12/7/1996.
Nguồn tin: Báo Quảng Trị
