Chuyển sang học nghề hay tiếp tục học trung học phổ thông (THPT), đại học luôn là câu hỏi khiến nhiều học sinh băn khoăn trước ngưỡng cửa nghề nghiệp. Với một tấm bằng cao đẳng, đại học, các bạn trẻ có thời gian theo đuổi chương trình học tập chuyên sâu. Bên cạnh đó, nếu có một bằng nghề trong tay, học sinh lại sớm tích lũy cho mình một bề dày kinh nghiệm công việc thực tế. Do vậy, trước tình trạng thiếu hụt nguồn lao động lành nghề như hiện nay, đã có khá đông thanh thiếu niên lựa chọn đi học nghề từ bậc THPT để sớm có cơ hội lập thân, lập nghiệp. Trong bối cảnh “thừa thầy thiếu thợ” như hiện nay, xu hướng này rất cần được hỗ trợ, khuyến khích.
Trước vật cản về hoàn cảnh kinh tế, hay viễn cảnh thất nghiệp sau khi ra trường, nhiều bạn trẻ dần dần thay đổi tư duy trong sự lựa chọn con đường nghề nghiệp cho mình. Thay vì vào đại học bằng bất cứ giá nào dù không có khát vọng, thế mạnh, niềm đam mê học hành, nhiều em đã nhận thức được toàn bộ tầm quan trọng của công việc học, lựa chọn học nghề trực tiếp để chuẩn bị hành trang cho tương lai.
Hơn nữa, cũng dễ dàng nhận thấy có sự tích cực chuyển đổi trong nhận thức của các bậc cha mẹ về định hướng nghề nghiệp, công việc cho con cái. Phần lớn phụ huynh thấm hút tiền dạy dỗ “nhất nghệ tinh, nhất thân vinh”. Do đó, nếu sự việc không có năng lực và khát vọng học lên cao, thì thay vì người đầu tư cho con một số tiền rất lớn trong 4 năm đại học trong hoàn cảnh thiếu gia đình, nhiều bậc cha mẹ đã đứng đầu tư vấn cho con học nghề, giúp con có nghề ổn định để sớm tạo ra thu nhập nuôi sống bản thân, đóng góp cho gia đình, xã hội.
Bên cạnh đó, những năm gần đây, Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội đã ban hành các văn bản về chế độ học phí, hỗ trợ công tác nội trú cho học sinh người đồng bào dân tộc thiểu số, học sinh nghèo, thuộc diện chính sách. Những học sinh chuyển sang học nghề ngay sau khi tốt nghiệp lớp 9 sẽ được miễn phí toàn bộ chi phí học tập.
Đồng thời, thực hiện đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 - 2025”, các sở, ban, ngành liên quan đã và đang đẩy mạnh công tác giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng trong giáo dục phổ thông. Sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường với cơ sở giáo dục nghề nghiệp, doanh nghiệp và phụ huynh, học sinh đã giúp tổ chức tốt công tác tuyên truyền, tư vấn tuyển sinh, hướng dẫn lựa chọn ngành nghề, trình độ đào tạo phù hợp với khả năng, nguyện vọng của người học. Do đó, nhiều học sinh đã tự nhận định được khả năng học tập của bản thân và xác định đi theo con đường học nghề.
Tìm hiểu tại Trường Cao đẳng Kỹ thuật Quảng Trị, chúng tôi được biết trong năm 2021, trường đã đào tạo nghề cho hơn 900 học sinh, sinh viên ở các bậc học khác nhau từ sơ cấp, trung cấp đến cao đẳng. Theo kế hoạch tuyển sinh năm 2022, trường dự kiến sẽ tuyển hơn 1.000 học sinh, sinh viên. Là một trường với đặc thù tuyển sinh các khóa học xuyên suốt trong năm, chỉ tính đến hết tháng 8, trường đã tiếp nhận hơn 600 hồ sơ đăng ký nhập học và tiếp tục chiêu sinh liên tục, nhất là giai đoạn từ tháng 9 đến hết tháng 11. Quy mô dự kiến đến năm 2025, trường sẽ đào tạo hơn 2.000 học sinh, sinh viên ở 3 cấp độ trên tất cả các ngành nghề.
Đồng thời, Trường Cao đẳng Kỹ thuật Quảng Trị đã được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cấp phép để dạy hơn 50 ngành, tiêu biểu là các ngành nghề phục vụ nhu cầu lao động trong địa bàn tỉnh hay các khu vực lân cận như chăn nuôi - thú y, kế toán, hàn, các ngành điện, kỹ thuật ô tô, chế biến món ăn… Để bắt kịp xu thế phát triển của xã hội, phục vụ nhu cầu việc làm của thanh niên hiện nay, lãnh đạo nhà trường đã đề xuất với Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp về việc đăng ký bổ sung đào tạo thêm một số danh mục nghề, mở rộng hướng đào tạo cho học sinh, sinh viên của tỉnh như các ngành du lịch, dịch vụ, logistic, điện lạnh nhằm cung cấp nguồn lao động có tay nghề cho các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh.
Những con số trên là minh chứng thuyết phục cho xu hướng lựa chọn nghề trong thanh thiếu niên hiện nay. Trong những năm qua, nhờ sự phối hợp chặt chẽ trong công tác tư vấn tuyển sinh giữa Trường Cao đẳng Kỹ thuật tỉnh và Sở Giáo dục - Đào tạo tỉnh Quảng Trị, nhiều em học sinh có điều kiện khó khăn ở các địa phương trong tỉnh đã được tạo mọi điều kiện về vật chất, hỗ trợ tinh thần để theo đuổi học nghề, đặc biệt là những học sinh thuộc các địa phương vùng miền núi xa xôi, còn nhiều khó khăn trong việc tiếp cận thông tin định hướng nghề nghiệp như huyện Đakrông, Hướng Hóa.
Trước đây, việc đào tạo cho học viên chỉ nhằm bổ sung nguồn nhân lực cho cán bộ xã, địa phương thuộc các vùng đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, với nguồn cung lao động đang thiếu hụt như hiện nay, trường đã và đang đào tạo thợ lành nghề cung cấp cho các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh, đào tạo kỹ thuật cho các em có mong muốn đi xuất khẩu lao động ở nước ngoài. Lựa chọn học nghề không chỉ dừng lại ở dự định đi làm trong các nhà máy, xí nghiệp sau khi hoàn thành khóa học, rất nhiều em còn có ý tưởng khởi nghiệp như thành lập trang trại chăn nuôi, trồng trọt, mở nhà hàng hay xưởng sửa chữa ô tô, xe máy… để ổn định tương lai lâu dài.
Khi được hỏi về lý do theo học nghề kỹ thuật ô tô, bạn Trần Ngọc Minh (17 tuổi), trú tại thị trấn Hồ Xá, huyện Vĩnh Linh cho biết: “Việc lựa chọn học nghề sớm giúp em có nhiều kiến thức thực tiễn hơn, đồng thời rút ngắn thời gian học tập. Ngay sau khi ra trường, em vẫn còn rất trẻ, lại thành thạo kỹ thuật nghề nên sẽ có nhiều cơ hội việc làm đến với em hơn. Về dự định trong tương lai, em muốn đi đến các thành phố lớn để trau dồi thêm kỹ năng, rồi sau đó trở về quê hương mở một gara sửa chữa ô tô cho riêng mình.”
Nói về việc lựa chọn đi theo nghề điện công nghiệp, bạn Phan Bảo Nhật (18 tuổi), trú tại thị trấn Khe Sanh, huyện Hướng Hóa chia sẻ: “Em đã từng rất mông lung về việc chọn ngành nghề cho tương lai. Nhưng nhờ sự định hướng của ba mẹ và các anh chị đi trước, em quyết định theo học ngành điện công nghiệp với mong muốn sau này có thể đi làm ở các công ty chuyên về điện công nghiệp trong và ngoài tỉnh. Lúc đầu, em cũng không thực sự đam mê ngành học này, nhưng sau khi được thầy cô giảng dạy và trợ giúp, em dần thấy yêu thích và nhận thấy có thể làm chủ kiến thức, nghề nghiệp của mình.”
Cùng theo đuổi nghề điện công nghiệp như Nhật, Trần Anh Duy (18 tuổi), trú tại thị trấn Gio Linh, huyện Gio Linh tâm sự thêm: “Nghề điện là một nghề thiết yếu mà bất kỳ cơ quan, doanh nghiệp nào cũng cần nhân lực có tay nghề cao. Do đó, em muốn theo học chương trình nghề thay vì đi học đại học để sớm nắm bắt cơ hội việc làm hơn cho mình”.
Việc học nghề để đi làm sớm không chỉ tập trung ở các đối tượng học sinh thuộc vùng sâu, vùng xa hay ở nông thôn khó khăn. Học nghề cũng dần trở thành lựa chọn được nhiều bậc cha mẹ ở khu vực đô thị định hướng cho con em mình. Tùy thuộc vào khả năng, sở thích, tính cách của từng em học sinh để có thể chọn cho mình một nghề nghiệp phù hợp.
Ông Lê Thiên Vinh, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kỹ thuật Quảng Trị cho biết: “Nếu các em học sinh ở vùng nông thôn có thiên hướng đi theo các ngành nghề truyền thống của gia đình như trồng trọt, chăn nuôi gia súc, gia cầm, thủy, hải sản, thú y hay lâm nghiệp… để có thể áp dụng ngay trong quá trình học, thì các bạn trẻ ở thành phố lại thường lựa chọn những công việc đón đầu xu hướng phát triển của đô thị như công nghệ thông tin, thương mại điện tử, kế toán…”. Thực tế, điều này đã tạo ra nguồn lao động đa dạng, đa ngành nghề ở địa phương.
Được biết, trong đợt xét tuyển cao đẳng, đại học 2022, so với tổng số trên 900.000 thí sinh tốt nghiệp THPT, có đến 320.000 thí sinh không đăng ký nguyện vọng cao đẳng, đại học. This con number is not am on the light up the full number of learning, sinh viên theo học tại các cơ sở dạy nghề, nhưng đây là tín hiệu đáng mừng bởi nhiều thí nghiệm đã tìm được những đường đi nước bước cho mình bằng cách học Nghề nghiệp thay vì thành đại học bằng mọi giá.
Có thể nhận thấy rằng, công việc học tập đang dần trở thành xu hướng phát triển của xã hội, bởi lẽ, trạng thái thất nghiệp của sinh viên tốt nghiệp đại học đang trở thành một vấn đề rất nan giải, tạo áp lực cho chính sinh viên, gia đình và xã hội, chưa có cách giải quyết độc lập, tổ chức. Do đó, trước hiện trạng, việc định hướng sớm nghề là một nhiệm vụ quan trọng của nhà trường - gia đình và xã hội để giúp các bạn trẻ trước cửa sổ tốt nghiệp THPT đưa ra quyết định đúng đắn cho tương lai của mình, góp phần cùng cả xã hội từng bước giải quyết tình trạng “thừa thầy thiếu thợ” như hiện nay.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
