Đó là ghi nhận được các đại biểu đưa ra tại hội nghị đánh giá kết quả triển khai thí điểm mô hình kiểm tra “Một cửa, một lần dừng” tại cặp cửa khẩu quốc tế Lao Bảo – Densavan do Bộ Ngoại giao phối hợp với UBND tỉnh Quảng Trị tổ chức chiều nay 19/4/2021, tại thành phố Đông Hà. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ; Phó Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, Thiếu tướng Lê Văn Phúc; Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Đức Tiến; đại diện các bộ, ngành trung ương; lãnh đạo các sở, ngành, đơn vị, địa phương tham dự hội nghị.
Giảm thời gian làm thủ tục Mô hình kiểm tra “Một cửa, một lần dừng” tại cặp cửa khẩu quốc tế Lao Bảo - Densavan được thực hiện theo Bản ghi nhớ giữa Chính phủ hai nước Việt Nam - Lào ký ngày 23/3/2005 trên cơ sở hiệp định GMS giữa các nước Tiểu vùng sông Mê Kông có hiệu lực từ năm 2003. Theo đó, tiến trình mô hình được triển khai 4 bước và bước 4 bắt đầu triển khai từ năm 2015, chính thức khai trương mô hình từ năm 2015.
Đánh giá kết quả của mô hình, các đại biểu cho rằng, mô hình đã đem lại một số mặt tích cực như: Thủ tục qua lại cửa khẩu được tập trung, đơn giản hóa, tiến hành rõ ràng, minh bạch hơn cho các đối tượng tham gia; rút ngắn được thời gian thông quan cho người, hàng hóa và phương tiện, qua đó tạo sự thuận lợi cho thương mại, đầu tư và giao thương qua lại biên giới giữa Việt Nam và Lào; thắt chặt mối quan hệ hợp tác giữa hai bên, nâng cao năng lực tác nghiệp cho cán bộ quản lý cửa khẩu, kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật.
Hội nghị cũng nhấn mạnh: Việc áp dụng mô hình có nhiều thuận lợi về mặt thủ tục pháp lý giúp cho việc xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu đối với người, phương tiện đơn thuần (như du lịch, công tác, thăm thân, học tập) vì quy trình thủ tục nhanh chóng, rút ngắn thời gian chờ đợi, di chuyển tại cửa khẩu, giúp cho việc lưu thông biên giới thuận lợi và giảm từ 40%-50% thời gian làm thủ tục.
Vẫn còn nhiều bất cập
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, mô hình đang bộc lộ những bất cập, khó khăn nhất định. Hiện nay chưa có thỏa thuận chung của cấp chính phủ về thống nhất quy trình, thủ tục thực hiện mô hình kiểm tra chung, trong khi đó các thỏa thuận đã ký kết giữa các bộ chủ quản chỉ là thỏa thuận cấp ngành, hiệu lực pháp lý không cao, không vượt qua được các quy định hiện hành của mỗi nước, từ đó chưa tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho các lực lượng chức năng của hai nước trong phối hợp thực hiện.
Thực tế hiện nay, các lực lượng chức năng tại cửa khẩu của mỗi nước ưu tiên áp dụng các quy định pháp luật chuyên ngành trong nước nhưng quy định pháp luật của hai nước có nhiều điểm khác nhau dẫn đến gặp nhiều khó khăn trong thực hiện quy trình kiểm tra chung. Mô hình được triển khai trong giai đoạn hải quan hai nước đang triển khai thủ tục hải quan truyền thống.
Tuy nhiên hiện nay, dưới tác động của cuộc cách mạng 4.0, lực lượng hải quan hai nước, đặc biệt là hải quan Việt Nam đã chuyển hẳn sang thực hiện thủ tục hải quan điện tử, quản lý rủi ro, thông quan hàng hóa, phương tiện trên hệ thống xử lý điện tử hải quan, cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN đang phát huy vai trò cao nhất, hạn chế thấp nhất sự tiếp xúc của doanh nghiệp với các cơ quan giải quyết thủ tục. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng của hai bên chưa đồng bộ, gây nhiều khó khăn cho các lực lượng trong phối hợp thực hiện và chưa tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp.
Đặc biệt, trong thời gian qua do ảnh hưởng của COVID-19 nên các hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua cặp cửa khẩu quốc tế Lao Bảo - Densavan gặp nhiều khó khăn, bất cập; các lực lượng hai bên gặp nhiều lúng túng trong công tác phối hợp dẫn đến hoạt động giao thương gặp nhiều khó khăn, trở ngại, không đảm bảo thuận lợi trong giao thương hàng hóa, đặc biệt ảnh hưởng đến công tác phòng, chống dịch bệnh. Từ thực tiễn triển khai mô hình và đặc biệt trong điều kiện phòng, chống COVID-19, UBND tỉnh Quảng Trị đã có văn bản kiến nghị Chính phủ tạm dừng thực hiện mô hình kiểm tra “Một cửa, một lần dừng” tại cặp cửa khẩu quốc tế Lao Bảo - Densavan. Đồng thời kiến nghị Chính phủ hai nước sớm ký kết hiệp định song phương để thống nhất phương án triển khai trong thời gian tới.
Chuẩn bị các bước để tạm dừng mô hình
Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ khẳng định đây là mô hình cải cách hành chính trong lĩnh vực hải quan mang tính quốc tế và thể hiện mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết đặc biệt giữa hai nước Việt Nam - Lào. Mô hình kiểm tra “Một cửa, một lần dừng” tại cặp cửa khẩu quốc tế Lao Bảo - Densavan bước đầu phát huy hiệu quả trong việc tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp hai nước trong việc đi lại và thông thương hàng hóa. Tuy nhiên, quá trình triển khai đã bộc lộ những khó khăn, bất cập.
Mô hình kiểm tra “Một cửa, một lần dừng” tại cặp cửa khẩu quốc tế Lao Bảo - Densavan bước đầu phát huy hiệu quả trong việc tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp hai nước trong việc đi lại và thông thương hàng hóa. Tuy nhiên, quá trình triển khai đã bộc lộ những khó khăn, bất cập.
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ
Nhằm tháo gỡ những khó khăn, bất cập hiện nay, trong thời gian tới Bộ Ngoại giao sẽ tranh thủ các nghiên cứu, đề xuất của các bộ, ngành về những giải pháp có tính thích ứng, cải tiến để áp dụng cho mô hình. Bên cạnh đó, sẽ có phiên làm việc với Bộ Ngoại giao Lào để xây dựng các phương án tháo gỡ các bất cập, khó khăn trước khi tham mưu Chính phủ có phương án xử lý. Thực hiện ý kiến của Bộ Ngoại giao, tỉnh Quảng Trị sớm phối hợp với tỉnh Savannakhet chuẩn bị các bước để tạm dừng mô hình, trong đó chú trọng sắp xếp, bố trí cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, lực lượng để đảm bảo kiểm tra, kiểm soát và giải quyết thủ tục qua lại biên giới nhằm tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp hai nước, đồng thời đảm bảo công tác phòng, chống COVID-19 .
Nhân dịp này, Bộ Ngoại giao trao tặng 300 triệu đồng từ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài hỗ trợ người dân tỉnh Quảng Trị khắc phục hậu quả thiên tai.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
