Gần 10 năm nay, các câu lạc bộ (CLB) tiền hôn nhân ở Hướng Hóa đã có nhiều hoạt động thiết thực, hút thu đông đảo đoàn viên, thanh niên trên địa bàn tham gia. Đây là sân chơi bổ ích cung cấp kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình (CSSKSS/KHHGĐ), kỹ năng sống, giúp các bạn trẻ sống lành mạnh, an toàn, tự tin hơn trước khi bước vào đời.
Xã Tân Hợp (Hướng Hóa, Quảng Trị) có 5 CLB tiền hôn nhân, trong đó, CLB tiền hôn nhân thôn Tà Đủ có 100% thành viên là người dân tộc thiểu số. Trước đây, do nhận thức của người dân nơi đây chưa cao, nhiều phong tục lạc hậu vẫn còn tồn tại, đặc biệt là thanh niên/vị thành niên (TN/VTN) thiếu kiến thức về CSSKSS/KHHGĐ nên tình trạng lấy vợ, lấy chồng sớm so với lứa tuổi pháp luật quy định vẫn còn xảy ra. Sau khi CLB tiền hôn nhân thôn được thành lập vào năm 2010 với nhiều hoạt động thiết thực, nội dung sinh hoạt phong phú, phù hợp với tuổi trẻ cùng với sự lồng ghép các chương trình, hoạt động của đoàn thanh niên, chương trình y tế - dân số ở địa phương…, nhận thức của nhiều TN/VTN ở Tà Đủ thay đổi tích cực.
Anh Hồ Văn Tiếp, Chủ nhiệm CLB tiền hôn nhân thôn Tà Đủ cho biết: “Để thu hút thành viên tham gia sinh hoạt CLB đều đặn, ban chủ nhiệm CLB phối hợp chặt chẽ với viên chức dân số, xã đoàn xây dựng kế hoạch, nội dung, cách thức sinh hoạt phù hợp với thực tế của địa phương. Ngoài cung cấp kiến thức liên quan đến sức khỏe, giới tính… chúng tôi còn tổ chức các hoạt động vui chơi, giao lưu để tạo không khí sinh hoạt sôi nổi như các trò chơi dân gian, múa, hát dân ca, sử dụng các nhạc cụ truyền thống…Nhờ vậy, sau một thời gian ngắn tham gia CLB, nhiều thanh niên ở thôn có suy nghĩ và hành động tiến bộ rõ rệt. Các bạn trẻ đã lập gia đình đúng tuổi, vợ chồng sau khi kết hôn, sinh con tích cực động viên nhau thực hiện các biện pháp tránh thai hiện đại để giữ khoảng cách sinh phù hợp; thực hiện mô hình ít con để có điều kiện và thời gian phát triển kinh tế. Đặc biệt, các thành viên CLB trở thành tuyên truyền viên đắc lực để ngày càng có nhiều TN/VTN trong thôn chuẩn bị đầy đủ kiến thức về CSSKSS/KHHGĐ cho cuộc sống hôn nhân sau này. Từ hiệu quả mang lại của CLB, đến nay thôn không còn tình trạng tảo hôn, số người tham gia CSSKSS/ KHHGĐ ngày càng nhiều, góp phần nâng cao chất lượng dân số ở địa phương”.
Huyện Hướng Hóa có hơn 50% dân số là người dân tộc thiểu số. Trước đây, công tác tuyên truyền giáo dục về sức khoẻ sinh sản cho TN/ VTN tuy có nhiều cố gắng nhưng chưa có tác động rõ nét. Vì thế, nam, nữ TN/VTN, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số đứng trước thách thức nhiều mặt. Đó là bệnh tật, sự tổn thương về thể trạng và tinh thần, thiếu hiểu biết về thông tin giới tính, an toàn tình dục và KHHGĐ. Rất nhiều chuyện đau lòng đã xảy ra như mang thai và nạo phá thai ở lứa tuổi VTN, ma tuý, tảo hôn,... Đặc biệt ở đối tượng là người dân tộc thiểu số, nơi có những phong tục tập quán và văn hoá truyền thống ảnh hưởng trực tiếp lên đối tượng là TN/VTN. Từ những yếu tố thách thức, ảnh hưởng của bản thân và môi trường cuộc sống, TN/VTN cần được quan tâm giáo dục về SKSS.
Trước thực trạng đó, năm 2010 mô hình CLB tiền hôn nhân ở Hướng Hóa được triển khai thực hiện bởi dự án HIV thanh niên, bước đầu thí điểm tại 20 CLB của 4 xã, thị trấn (Tân Thành, Tân Long, Lao Bảo, Tân Hợp). Bình quân mỗi CLB có từ 25 - 30 thành viên, đối tượng tham gia là thanh thiếu niên độ tuổi từ 15 - 25 tuổi. Các CLB được Trung tâm y tế huyện hỗ trợ về mặt chuyên môn, duyệt các nội dung và chủ đề sinh hoạt hằng quý và phối hợp với BCĐ công tác dân số của 4 xã, thị trấn hỗ trợ, giám sát hoạt động CLB. Bình quân 1 quý các CLB sinh hoạt 1 lần với chủ đề khác nhau, như phổ biến Luật Hôn nhân và gia đình; hệ lụy của tảo hôn; hướng dẫn lựa chọn các biện pháp tránh thai phù hợp cho lứa tuổi TN/VTN, hướng dẫn sử dụng BCS đúng cách; các kỹ năng cần thiết của lứa tuổi VTN trong mối quan hệ tình bạn, tình yêu và tình dục; nguy cơ mang thai sớm, nạo phá thai không an toàn, lây nhiễm bệnh qua đường tình dục… Ngoài cung cấp kiến thức, mô hình sinh hoạt CLB còn tổ chức các trò chơi dân gian, văn hóa văn nghệ… nên tạo được sự vui vẻ, hứng thú của các thành viên tại các buổi sinh hoạt.
Ngành Y tế - Dân số huyện cũng đã có nhiều hoạt động nâng cao nhận thức về sức khỏe sinh sản, giới tính từ đó định hướng cho TN/VTN xây dựng lối sống an toàn, lành mạnh. Điển hình, vừa qua tại thị trấn Lao Bảo, Trung tâm y tế huyện Hướng Hóa tổ chức hội thi thanh niên với chăm sóc sức khỏe sinh sản. Tham gia hội thi có 4 đội đến từ CLB tiền hôn nhân của các xã: Tân Hợp, Tân Long, Tân Thành và thị trấn Lao Bảo. Nội dung thi các đội phải trải qua như chào hỏi bằng hình thức hò hoặc vè, múa hát, tiểu phẩm; kiến thức tìm hiểu về dân số - KHHGĐ, chăm sóc sức khỏe sinh sản VTN, thanh niên, Luật Thanh niên, tìm hiểu về tình yêu, tình bạn tuổi học trò, hôn nhân và gia đình, các biện pháp tránh thai, các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục…; năng khiếu như khiêu vũ tập thể hoặc khiêu vũ đôi. Với kiến thức được cung cấp đầy đủ trong quá trình sinh hoạt tại CLB cùng với cách thức tổ chức hội thi phù hợp lứa tuổi thanh niên, các đội đã thể hiện phần thi của mình một cách ấn tượng. Đây cũng là dịp giúp thành viên trong các CLB tiền hôn nhân ở huyện giao lưu, học hỏi những kiến thức cơ bản về sức khỏe, giới tính, từ đó cùng nhau quyết tâm nỗ lực học tập, xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn.
Phó Giám đốc Trung tâm y tế huyện Hướng Hóa Trương Thị Thu Thủy cho biết: “Thời gian tới chúng tôi tiếp tục phối hợp, hướng dẫn các địa phương xây dựng kế hoạch, đa dạng hình thức hoạt động của CLB tiền hôn nhân. Tổ chức các đợt khám sức khỏe định kỳ và kiểm tra sức khỏe sinh sản cho thanh niên trước kết hôn. Duy trì và nhân rộng mô hình CLB tiền hôn nhân tại các xã, thị trấn còn lại, tối thiểu 1 xã có 1 CLB”.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
