Xuất khẩu lao động (XKLĐ) theo hợp đồng là nhu cầu khách quan của nền kinh tế, là hoạt động có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập và nâng cao trình độ tay nghề, tác phong công nghiệp cho người lao động (NLĐ), tăng nguồn thu ngoại tệ và thúc đẩy, tăng cường quan hệ hợp tác quốc tế giữa nước ta với các nước.
Đối với tỉnh Quảng Trị, đưa NLĐ thuộc diện chính sách đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng là giải pháp quan trọng để thực hiện mục tiêu giảm nghèo nhanh và bền vững, giải quyết việc làm, tăng nguồn thu ngoại tệ cho tỉnh, góp phần quan trọng đảm bảo an sinh xã hội của tỉnh.
Theo số liệu của ngành thống kê tỉnh, đến năm 2021, lực lượng lao động của tỉnh có 332.758 người, chiếm 51,37% tổng dân số. Ước tính đến năm 2023, nhân khẩu hộ nghèo, cận nghèo, dân tộc thiểu số (DTTS) khoảng 182.000 người, trong đó, có 94.700 người trong độ tuổi lao động (chiếm 52,03% tổng nhân khẩu thuộc diện hưởng chính sách).
Hằng năm, số lượng người bước vào độ tuổi lao động, lực lượng vũ trang (LLVT) xuất ngũ, học sinh tốt nghiệp phổ thông trung học, sinh viên ra trường chưa tìm được việc làm... ngày càng nhiều, tạo sức ép về việc làm và thu nhập khá lớn, đòi hỏi các ngành chức năng phải có giải pháp tích cực, hiệu quả.
Trước thực trạng đó, ngoài đầu tư phát triển kinh tế để tạo nhiều việc làm trong nước, thì một giải pháp hữu hiệu là XKLĐ. Những năm qua, công tác đưa NLĐ trên địa bàn tỉnh đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng đã được các cấp, ngành, địa phương chú trọng và đạt kết quả đáng kể. Trong giai đoạn 2016-2023, toàn tỉnh đưa được 12.58 người đi XKLĐ theo hợp đồng.
Trong đó có 279 lao động là người DTTS, người thuộc hộ nghèo, cận nghèo và thân nhân người có công với cách mạng. Lao động đi làm việc ở nước ngoài có thu nhập cao hơn hẳn so với lao động làm việc trong nước, lượng kiều hối chuyển về tỉnh từ XKLĐ theo hợp đồng tăng dần theo từng năm, góp phần vào thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững và phát triển KT-XH của tỉnh.
Tuy nhiên, trong những năm qua, số lượng lao động của tỉnh tham gia XKLĐ tuy có tăng nhưng chưa tương xứng với tiềm năng, chưa trở thành phong trào rộng khắp tại các địa phương. NLĐ chưa thực sự tin tưởng để tham gia hợp tác với các doanh nghiệp (DN) khi đi làm việc ở nước ngoài.
Chi phí XKLĐ của một số thị trường tiềm năng khá cao, việc huy động vốn để xuất cảnh của NLĐ gặp nhiều khó khăn. Chất lượng lao động đi làm việc ở nước ngoài chưa cao, chủ yếu là lao động phổ thông, ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật lao động, tác phong công nghiệp của một số lao động còn hạn chế.
Bên cạnh đó, một bộ phận thanh niên còn tư tưởng an phận, ngại đi xa. Thị trường lao động chưa được mở rộng. Một số DN đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài chưa làm tốt trách nhiệm, không thực hiện đúng như cam kết trong hợp đồng với NLĐ, làm mất lòng tin của một bộ phận người dân.
Do còn nhiều khó khăn, ngoài việc xây dựng và thực hiện các chế độ, chính sách của Trung tâm hỗ trợ XKLĐ, tỉnh chưa có chính sách hỗ trợ chung cho NLĐ trên toàn tỉnh XKLĐ. Vì vậy, trước mắt tỉnh ưu tiên hỗ trợ cho người thuộc diện chính sách tham gia XKLĐ. HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 119/2023/ NQ-HĐND ngày 7/12/2023 về chính sách hỗ trợ người tham gia làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng và hỗ trợ lao động hết hạn hợp đồng trở về nước có giao kết hợp đồng lao động trên địa bàn tỉnh đối với người DTTS; NLĐ thuộc hộ nghèo, cận nghèo; LLVT xuất ngũ; thân nhân người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2024 - 2026.
Mục tiêu là hỗ trợ tạo việc làm, tăng thu nhập cho đối tượng diện chính sách tham gia XKLĐ, góp phần thực hiện tốt Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững; đồng thời góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động và cơ cấu kinh tế của tỉnh. Tạo điều kiện thuận lợi và khuyến khích NLĐ đi XKLĐ sau khi về nước đầu tư sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm cho mình và cho người khác được vay vốn ưu đãi. Đồng thời, khuyến khích các DN ưu tiên tiếp nhận và tuyển dụng NLĐ về nước vào làm việc; hướng dẫn, giới thiệu NLĐ đăng ký tìm việc làm phù hợp hơn.
Từ năm 2024 đến hết năm 2026, tỉnh sẽ hỗ trợ 750 người đi XKLĐ theo hợp đồng; hỗ trợ khoảng 93 NLĐ là LLVT xuất ngũ vay vốn chi phí đi XKLĐ theo hợp đồng. Hỗ trợ 450 lao động đi XKLĐ theo hợp đồng, hết hạn hợp đồng trở về nước tìm kiếm được việc làm tại tỉnh.
Đối tượng được hỗ trợ là NLĐ là người DTTS; thuộc hộ nghèo, cận nghèo; LLVT xuất ngũ; thân nhân người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh tham gia XKLĐ theo hợp đồng (xuất cảnh trong thời gian từ ngày 1/1/2024 - 31/12/2026) đảm bảo đủ các điều kiện, gồm: thường trú hợp pháp tại tỉnh Quảng Trị; có thông báo xuất cảnh của cơ quan có thẩm quyền; có hợp đồng lao động với các DN, đơn vị được cấp có thẩm quyền cấp phép hoạt động đưa NLĐ đi XKLĐ theo hợp đồng hoặc hợp đồng của NLĐ ký kết trực tiếp với người sử dụng lao động ở nước ngoài.
Được cấp chứng chỉ, giấy chứng nhận hoặc xác nhận hoàn thành khóa học nghề bồi dưỡng kỹ năng nghề, ngoại ngữ, bồi dưỡng kiến thức cần thiết, giáo dục định hướng để XKLĐ. Đối với NLĐ là LLVT xuất ngũ có hộ khẩu thường trú trên địa bàn tỉnh, đã xuất ngũ trong thời gian 12 tháng, tính từ ngày xuất ngũ mà tham gia XKLĐ theo hợp đồng.
Đối với NLĐ là người DTTS; thuộc hộ nghèo, cận nghèo; LLVT xuất ngũ; thân nhân người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh khi lao động hết hạn hợp đồng trở về nước được hưởng chính sách hỗ trợ phải đảm bảo: NLĐ đi XKLĐ theo hợp đồng, hết hạn hợp đồng trở về nước tìm kiếm được việc làm, trong khoảng thời gian từ ngày 1/1/2024 - 31/12/2026; lao động trong thời gian 3 năm kể từ khi hết hạn hợp đồng trở về nước đúng hạn tìm kiếm được việc làm tại tỉnh.
Không vi phạm hợp đồng lao động và pháp luật của nước sở tại khi tham gia làm việc ở nước ngoài; có giao kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn đối với DN, đơn vị hoạt động sản xuất, kinh doanh trên địa bàn tỉnh; hoặc tổ chức thành lập DN, hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ kinh doanh trên địa bàn tỉnh.
Chính sách hỗ trợ tiền một lần theo từng thị trường lao động, dao động từ 5-10 triệu đồng/người, hỗ trợ cho người XKLĐ trở về tìm kiếm việc làm thành công tại tỉnh là 2,5 triệu đồng/người. Kinh phí thực hiện hoạt động hỗ trợ NLĐ đi XKLĐ theo hợp đồng giai đoạn 2024-2026 là hơn 5,3 tỉ đồng từ nguồn ngân sách tỉnh. Ngoài ra, tỉnh cũng có chính sách hỗ trợ vay vốn chi phí XKLĐ theo hợp đồng cho NLĐ là LLVT xuất ngũ.
Thực hiện tốt chính sách này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho NLĐ thuộc đối tượng chính sách tham gia XKLĐ được thuận lợi, góp phần giải quyết việc làm tăng thu nhập, ổn định đời sống cho các đối tượng chính sách, thúc đẩy nhanh công cuộc giảm nghèo bền vững để phát triển KT-XH của tỉnh. Bổ sung nguồn lao động có nhận thức, trình độ tay nghề cao và tác phong làm việc tốt cho tỉnh để thực hiện có hiệu quả công cuộc CNH, HĐH của tỉnh.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
