Những ngày giáp Tết Nguyên đán Canh Tý 2020, lần đầu tiên huyện Hướng Hoá tổ chức phiên chợ vùng cao thu hút hàng ngàn lượt khách đến tham quan, mua sắm. Ấn tượng khó phai của phiên chợ này đó là giới thiệu các nhạc cụ, làn điệu dân ca và món ăn truyền thống của các dân tộc trên địa bàn huyện. Đặc biệt trong đó, những sản phẩm bản địa do người dân tự tay làm ra hoặc thu hái từ tự nhiên đảm bảo các tiêu chí sạch, ngon và giá cả hợp lý. Phiên chợ chỉ diễn ra trong thời gian ngắn nhưng để lại nhiều ấn tượng đẹp, mở ra triển vọng về giữ gìn bản sắc văn hóa đồng bào dân tộc thiểu số trong tương lai...
Những ngày cuối năm 2019, chị Kô Kăn Hải Âu ở Khóm 3B, thị trấn Khe Sanh được mời tham gia trưng bày các sản phẩm đặc trưng của địa phương tại phiên chợ vùng cao. Ngay từ trước khi khai mạc, gian hàng rượu nếp cẩm và rượu bạch nhật của chị thu hút đông người đến xem, nếm thử rượu miễn phí, mua về dùng tết hoặc làm quà cho người thân, đặc biệt trong đó có nhiều vị khách người nước ngoài. Rượu của chị được nấu từ loại nếp cẩm và men lá của người Vân Kiều, Pa Kô rất thơm ngon, đặc biệt là đã được các cơ quan chức năng kiểm định.
Dịp này, chị có điều kiện giới thiệu sản phẩm của mình đến rộng rãi khách hàng hơn. Chị Âu chia sẻ: “Tôi rất vui vì được tham gia phiên chợ vùng cao huyện Hướng Hoá 2020. Tại đây chúng tôi có dịp giới thiệu, quảng bá sản phẩm tự tay mình làm ra; giao lưu, học hỏi kinh nghiệm sản xuất với các hộ kinh doanh sản xuất khác. Tôi mong huyện tổ chức nhiều hơn những phiên chợ vùng cao như thế này để chúng tôi có dịp trưng bày sản phẩm, góp phần bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, thúc đẩy địa phương phát triển”.
Cũng như chị Âu, nghệ nhân Hồ Văn Hồi ở Khóm 6, thị trấn Khe Sanh tham gia trưng bày các sản phẩm thổ cẩm do chính anh dệt. Gian hàng của anh bắt mắt với nhiều mẫu mã áo, váy, khăn, vải thổ cẩm, đặc biệt anh kết hợp trưng bày và sử dụng các nhạc cụ truyền thống như khèn bè, sáo, chiêng, thanh la… thu hút đông người đến xem và mượn trang phục truyền thống của gian hàng anh mang chụp ảnh lưu niệm hoặc mua về sử dụng, làm kỷ niệm. Anh Hồi vui vẻ nói: “Trước đây tôi tham gia trưng bày, giới thiệu sản phẩm thổ cẩm nhiều nơi nhưng đây là lần đầu tiên huyện tổ chức phiên chợ có quy mô, bài bản. Vì thế, để có gian hàng ấn tượng, chúng tôi dày công chuẩn bị chu đáo từ sản phẩm cần trưng bày đến cách trang trí để làm sao “níu” được chân khách không chỉ dịp này mà còn lâu dài về sau. Qua phiên chợ, tôi muốn bạn bè gần xa biết nhiều hơn về đặc trưng phong tục tập quán, trang phục, sinh hoạt của người Vân Kiều, Pa Kô”.
“Phiên chợ vùng cao Xuân Canh Tý năm 2020” huyện Hướng Hoá với chủ đề “Sắc xuân vùng cao” quy tụ 30 gian hàng bao gồm các khu trưng bày, giới thiệu các sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của huyện Hướng Hoá như cà phê, tiêu, tinh bột nghệ, chuối sấy, rượu nếp bản, men lá rừng, gạo lứt, măng khô, mật ong rừng, gà bản… và một số nông sản khác. Lần đầu tiên tổ chức, phiên chợ thu hút rất đông du khách trong, ngoài tỉnh và du khách nước ngoài.
Khu trưng bày, giới thiệu sản phẩm thủ công truyền thống của đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Kô, như: Vải thổ cẩm, sản phẩm được đan từ mây, tre, đồ lưu niệm… Khu trưng bày, chiếu phim giới thiệu về các hiện vật mang đậm nét văn hóa truyền thống, phong tục tập quán… của đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Kô. Khu giao lưu văn hóa, các trò chơi dân gian như đi cà kheo, đẩy gậy, bắn nỏ… Khu ẩm thực giới thiệu các món ăn của người Vân Kiều, Pa Kô, người Kinh và món ăn của nước bạn Lào, như cơm lam, cheo cá, bánh sừng trâu, cá suối nướng, gà bản nướng, thịt bò gác bếp... Bên cạnh đó, còn có không gian trưng bày hoa, cây cảnh.
Bà Nguyễn Thị Huyền, Trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Hướng Hoá cho biết: “Trước khi phiên chợ vùng cao diễn ra, ban tổ chức đã mời gọi các hộ kinh doanh, tiểu thương, các hộ sản xuất nghề truyền thống; thông báo rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng về kế hoạch, địa điểm, các mặt hàng sẽ trưng bày tại phiên chợ nên được đông đảo khách trong và ngoài tỉnh quan tâm, dành thời gian đến xem, mua sắm. Sản phẩm tham gia tại phiên chợ đảm bảo các tiêu chuẩn: tươi, ngon, hình thức mẫu mã đẹp, độc đáo, thể hiện bản sắc của địa phương, trưng bày gọn gàng, khoa học để người mua tiện quan sát, đảm bảo giá cả phù hợp và niêm yết bảng giá công khai. Nhờ vậy, nhiều mặt hàng ở phiên chợ sớm “cháy” hàng ngay sau khi khai mạc. Các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ diễn ra sôi nổi tại phiên chợ như đội nghệ nhân cồng chiêng ở Khóm 6 đã tham gia múa hát, khách đến tham quan, mua sắm cũng tham gia nhảy sạp, quây quần bên nhau múa hát, tạo cho không khí những ngày diễn ra phiên chợ sôi động, vui tươi trong tình đoàn kết giữa các dân tộc anh em”.
Những năm qua, Hướng Hoá là địa điểm thu hút nhiều khách du lịch trong nước và quốc tế với nhiều di tích lịch sử nổi tiếng, danh lam thắng cảnh đẹp. Bên cạnh đó, huyện có khoảng 50% người dân là đồng bào thiếu số nên nơi đây có những đặc trưng văn hóa rất riêng. Những lợi thế này kết hợp lại nếu khai thác phù hợp, đúng hướng, Hướng Hoá sẽ phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Vì thế, phiên chợ vùng cao được tổ chức với nhiều hoạt động giới thiệu, quảng bá hình ảnh của địa phương, đặc biệt là những nét văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc Vân Kiều, Pa Kô sẽ tạo được điểm nhấn cho du lịch địa phương.
“Thông qua phiên chợ vùng cao, chúng tôi mong muốn giới thiệu và quảng bá rộng rãi về hình ảnh huyện miền núi Hướng Hoá với những tiềm năng lợi thế thúc đẩy phát triển du lịch; góp phần từng bước xây dựng những sản phẩm du lịch đặc trưng nhằm thu hút du khách đến với Hướng Hoá”, bà Huyền cho biết thêm. Từ phiên chợ vùng cao lần đầu tiên được tổ chức này, hy vọng nhiều phiên chợ khác sẽ được tổ chức, nhằm trưng bày, giới thiệu bản sắc văn hóa các dân tộc trên địa bàn. Huyện cần mở rộng quy mô phiên chợ vùng cao, khuyến khích các hộ gia đình, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trưng bày giới thiệu phong phú các mặt hàng đặc trưng của vùng miền đảm bảo chất lượng, tạo ấn tượng sâu sắc đối với khách đến tham quan và mua sắm.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
