Chia sẻ về khoảng thời gian lẩn trốn nhằm tránh sự truy bắt của lực lượng chức năng, dù là vài chục tiếng đồng hồ hay dài cả ngàn ngày thì các đối tượng này đều có chung cảnh bị nỗi sợ hãi xâm lấn, dày vò. Nên khi trở về đầu thú, với họ chính là dấu mốc để làm lại cuộc đời, bắt đầu từ việc nhận tội, rồi tu tỉnh, cải tạo tốt.
1. Hồ D. (sinh năm 1974), trú tại xã Tân Lập, huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) không đếm hết nổi những lần chạy chui lủi trốn giữa rừng rẫy huyện Sê Pôn, tỉnh Savannakhet, Lào, chỉ nhớ người dân bản địa đã vui 2 mùa tết từ lâu. Và hễ thấy người Việt sang lao động, buôn bán hàng rong, thì dù chẳng quen biết, D. ngay lập tức di chuyển đến rẫy khác làm thuê. Có lần bị ong vò vẽ đốt mấy mũi ở chân, D. sốt cao nhưng không đau bằng nỗi dày vò về mặt tinh thần trong những tháng ngày chui lủi trong rừng. Tình cảnh ấy càng khiến D. muốn về nhà nhưng lo bị phát hiện, bị tù tội cứ níu chân D..
Cho đến sau Tết Nguyên đán 2020, nhận thức việc phải trả giá, D. quyết định hồi hương đầu thú, khép lại hành trình hơn 1.000 ngày trốn chạy sau hành vi vận chuyển trái phép vật liệu nổ. Tháng 6/2020 mới đây, Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Quảng Trị đã mở phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án. D. được dẫn giải từ nơi tạm giam đến tòa, rưng rưng khi thấy vợ con đã đợi sẵn nhưng đôi mắt vẫn ánh lên niềm tin sẽ rèn luyện, sớm trở về chuộc lại lỗi lầm.
D. là người Vân Kiều, mù chữ, chưa từng viết được tên mình, ngay cả tiếng Việt cũng trọ trẹ. Vợ D., cùng tuổi với chồng là một người phụ nữ hiền hậu, chịu thương chịu khó. Có với nhau 6 mặt con, trong đó lần mang thai đôi năm 2014 chị đã ở tuổi 40, sau cuộc vượt cạn nhọc nhằn, sức khỏe chị yếu hẳn. Thương vợ, thương con, D. làm rẫy, làm nương, rồi chạy cửu vạn gỗ, chuối, sắn đủ cả, những đứa con lớn cũng chăm chỉ nương rẫy nhưng nhà đông con, khó khăn bủa vây, nghèo vẫn... bền vững. Nên khi có lời đề nghị chở hàng từ Hướng Hóa về Cam Lộ với tiền công 2 triệu đồng, người đàn ông nghèo gật đầu đồng ý ngay. Theo lời khai, đó là ngày 26/1/2017, có một người không rõ danh tính thuê D. điều khiển xe máy chở 2 bao hàng từ bên bờ sông Sê Pôn thuộc địa bàn xã biên giới Tân Thành, huyện Hướng Hóa về đoạn cầu Đầu Mầu, xã Cam Thành, huyện Cam Lộ. Trên đường đi thấy hàng nặng, D. dừng lại kiểm tra, biết số hàng mình chở là thuốc nổ nhưng nghĩ đến số tiền công có thể trang trải nhiều chi phí, D. tiếp tục hành trình. Khi chưa qua hết địa bàn xã Tân Thành, D. đã bị lực lượng chức năng phát hiện nghi ngờ, truy đuổi. D. chạy một đoạn thì vứt xe máy cùng hàng hóa trốn vào rừng. Từ đây, D. đi đò qua sông Sê Pôn, sang Lào ẩn náu. Số hàng cấm mà D. vận chuyển là thuốc nổ TNT, khối lượng 83 kg.
Trả lời Hội đồng xét xử (HĐXX) về thời gian lẩn trốn, D. cho biết sang Lào xin làm thuê phát rẫy, ở lại luôn giữa đồi, rừng để giữ kín thân phận. Gợi nhắc về ngày tháng đó, người đàn ông này không kìm nén được sự xúc động khi nghĩ đến tâm trạng dày vò đã trải qua. Đầu tháng 2/2020, D. nhận thấy không thể trốn tránh mãi được, cần phải đối diện với hành vi sai trái do mình gây ra. D. bí mật trở về Việt Nam rồi ra cơ quan Công an đầu thú vào ngày 6/2/2020. Ngày 11/2/2020, Cơ quan An ninh điều tra ra quyết định phục hồi điều tra vụ án, ngày 12/2/2020, ra quyết định khởi tố bị can đối với D. về tội vận chuyển trái phép vật liệu nổ. Do tang vật phạm pháp có số lượng lớn, khung hình phạt từ 7 đến 15 năm tù nên khi ra tòa, D. rất lo lắng. Cả quá trình xét hỏi, ai nấy đều cảm nhận rõ D. đã rất hối hận.
Trong thời gian HĐXX nghị án, D. được ôm hai đứa con út vào lòng. Những đứa con còn lại thút thít khóc. Người mẹ già và người vợ nghèo ngồi bên động viên, dù lo lắng nhưng so với 3 năm D. biệt tích thì sự trở về này đã xóa được phần nào sự tuyệt vọng cùng cực trong họ. Chưa tiền án tiền sự, cả quá trình điều tra và tại phiên tòa, bị cáo đều tỏ rõ sự thành khẩn. Đại diện VKSND tỉnh đề nghị HĐXX áp dụng nhiều tình tiết giảm nhẹ cho bị cáo. Qua tài liệu hồ sơ vụ án và quá trình tranh tụng, ý kiến của VKS, người bào chữa miễn phí cho bị cáo, HĐXX nhận thấy cáo trạng truy tố D. đúng người đúng tội, áp dụng các tình tiết giảm nhẹ theo luật định, Tòa tuyên án 4 năm tù. Tin tưởng bản án thấu tình đạt lý trên chính là động lực cho người cha nghèo này cải tạo tốt để sớm trở về với gia đình như bao người mong đợi.
2. Hồ Văn Th. (sinh năm 1999) cũng là đồng bào dân tộc thiểu số, cư trú tại xã A Xing (nay là xã Lìa), huyện Hướng Hóa. Lập gia đình sớm, năm 2017, vợ chồng Th. đã có con đầu lòng, đến năm 2019 sinh tiếp đứa con thứ 2. Trong khi vợ Th. vất vả với con nhỏ thì thanh niên này dính vào ma túy. Rơi vào vòng xoáy đó, Th. qua Lào mua ma túy về bán lại cho trai bản ở nhiều xã tuyến Lìa, huyện Hướng Hóa nhằm kiếm lời, xoay vòng. Điều đáng nói, Th. kéo theo vợ vào hoạt động phạm pháp. Vào khoảng 16 giờ ngày 18/6/2019, Th. đi từ nhà ra xã Thuận, huyện Hướng Hóa, rồi theo lối tiểu ngạch sang cụm Kạ Túp Mạ Hạc huyện Sê Pôn, tỉnh Savannakhet mua nợ một người tên Beo 1 gói ma túy hồng phiến với giá 7 triệu đồng nhằm mang về bán kiếm lời. Trở lại nhà, Th. đưa gói ma túy cho vợ cầm, sau đó giấu vào một đầu ống tre phía sau gian bếp. Khoảng 15 phút sau, Th. lôi gói ma túy ra, lấy 61 viên chia thành 6 xâu rồi đút túi 4 xâu (40 viên hồng phiến), số còn lại tiếp tục để vào trong ống tre. Chỉ 5 phút sau, 1 đối tượng tìm đến mua 3 viên với giá 250 ngàn đồng. Sau người này, Th. tiếp tục bán lẻ 8 viên cho 6 người nữa. Đến 23 giờ 15 phút cùng ngày, 1 người khác đến đưa cho Th. 100 ngàn đồng để mua ma túy. “Phu xướng phụ tùy”, vợ Th. giúp chồng giao 1 viên hồng phiến cho người này. Ngay lúc đó, lực lượng chức năng ập vào bắt quả tang, thu giữ 1 viên nén màu hồng. Lợi dụng đêm tối, Th. bỏ chạy. Còn một mình tại nhà, vợ Th. đã giao nộp 98 viên ma túy cùng 2 xâu (21 viên) được giấu trong ống tre.
Th. lẩn trốn vào rừng khi đã nửa đêm, rồi đợi trời sáng tìm kế tiếp theo. Lo sợ, dằn vặt xen lẫn, nhất là hình ảnh người vợ gầy nhỏ phải lãnh tội vì mình, Th. thấy hận bản thân. Đến sáng 20/6/2019, Th. ra trình diện tại Đồn Biên phòng Thanh và giao nộp thêm 12 viên ma túy. Tổng số ma túy thu giữ trong vụ án là 132 viên, khối lượng hơn 13g methamphetamine. Quá trình điều tra, Th. tự khai nhận từ tháng 8/2018 đến trước khi ra đầu thú đã nhiều lần bán lẻ ma túy cho trai bản nhiều xã dọc tuyến Lìa...Vợ Th. cũng khai quá trình giúp sức, đặc biệt, trong số “khách hàng” có 2 đối tượng sinh năm 2003 và 2004 nên phải chịu thêm tình tiết định khung bán ma túy cho người dưới 16 tuổi. Nhận thức được hành vi sai trái và mong được chuộc lỗi lầm, nên sau phiên tòa sơ thẩm do TAND huyện Hướng Hóa xét xử, cả Th. và vợ đều kháng cáo để xin được giảm án.
Ngày TAND tỉnh Quảng Trị mở phiên phúc thẩm, nhìn hoàn cảnh của vợ chồng bị cáo không thể không chạnh lòng, nhưng xét thấy hoạt động mua bán trái phép chất ma túy của vợ chồng bị cáo để lại nhiều hệ lụy xấu cho xã hội, HĐXX nhận thấy không có cơ sở để chấp nhận kháng cáo giảm án cho hai bị cáo, tuyên y án sơ thẩm Th. 9 năm tù, vợ 7 năm tù. Sau phiên tòa, giấu nỗi buồn vào trong, Th. tranh thủ động viên vợ chăm sóc con nhỏ trong thời gian hoãn thi hành án và hứa bản thân cải tạo tốt, sớm trở về.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
