Chỉ mới du nhập và xuất hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Trị một vài tháng trở lại đây nhưng lạp xưởng nướng đá đã trở thành món ăn vặt thu hút khách hàng, đặc biệt là giới trẻ. Từ “trào lưu” ăn lạp xưởng nướng đá trên mạng, một số cửa hàng và quán vỉa hè đã thêm món này vào menu và bán ra với số lượng khá lớn. Tuy nhiên, không phải người dùng nào cũng nhận ra, món ăn này tiềm ẩn những mối nguy hại cho sức khỏe...
Lạp xưởng nướng đá hay còn gọi là xúc xích Hà Khẩu là một món ăn vặt xuất xứ từ Trung Quốc. Thay vì nướng bằng than củi hay lò điện, lạp xưởng được nướng trên một lớp đá sỏi, phía dưới là chiếc bếp điện để tạo nhiệt làm nóng. Điều này tạo ra một hương vị đặc biệt, hấp dẫn vị giác hơn so với cách chế biến thông thường làm cho nhiều người, đặc biệt là lớp trẻ rất thích.
Dạo quanh một vài quán có bán món ăn này trên địa bàn TP.Đông Hà, hầu hết người bán đều giới thiệu lạp xưởng được nhập trực tiếp từ Trung Quốc. Cũng theo lời người bán thì cách nướng trên đá sẽ giúp lạp xưởng giòn vỏ, thơm ngon hơn và tốt hơn cho sức khỏe so với nướng bằng than vì không có khói độc. Tuy nhiên, theo cảm nhận của chúng tôi thì lạp xưởng nướng trên đá xong cũng rất ngấy mỡ và chứa nhiều chất béo không ít hơn mấy so với cách nướng, chiên khác. Mặt khác, thực phẩm này vốn đã được Tổ chức Y tế thế giới WHO cảnh báo nằm trong nhóm thực phẩm gây ung thư do chứa nhiều chất phụ gia.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, thời điểm lạp xưởng nướng đá “hot” trên mạng thì bình quân mỗi ngày một quán vỉa hè tại TP.Đông Hà bán được 200-300 cây. Ngoài khách mua đa phần là giới trẻ, học sinh, nhiều người lớn cũng cho biết rất “nghiện” hương vị của món lạp xưởng này vì dễ ăn, lại có bột ớt ăn kèm rất lạ miệng.
Với các món ăn nướng đá, nếu tuân thủ quy trình vệ sinh thì phải đun sôi đá, đánh sạch lớp dầu mỡ của lần nướng trước rồi vớt ra, để ráo nước cho lần nướng tiếp theo; đá nướng cần được thường xuyên thay.
Tuy nhiên với mức độ hút khách như trên, việc sử dụng đi sử dụng lại lớp đá để nướng lạp xưởng trong thời gian dài là không thể tránh khỏi. Lớp đá nướng được sử dụng lâu mà không vệ sinh và thay mới khiến dầu mỡ tích tụ dễ gây cháy khét, sản sinh các độc tố, tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh. Hơn nữa, lạp xưởng bán ở vỉa hè với mật độ xe cộ đi lại nhiều, lớp đá nướng không được che đậy cẩn thận dẫn đến không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Qua quan sát, lạp xưởng được các chủ quán lấy ra từ các bao bì đông lạnh được hút chân không rồi bỏ lên đá nướng. Không ai đảm bảo chắc chắn rằng đó là sản phẩm chính hãng, chất lượng đảm bảo được nhập từ Hà Khẩu - Trung Quốc.
Chưa kể, để vận chuyển, bảo quản trong thời gian dài mà lạp xưởng vẫn giữ được màu sắc, hương vị thì nhà sản xuất phải dùng các chất tạo màu, tạo mùi, chống ẩm mốc...
Vì vậy, nếu nhà sản xuất sử dụng các loại chất phụ gia không nằm trong danh mục cho phép thì sức khỏe người dùng sẽ bị ảnh hưởng không chỉ tức thì mà còn về lâu dài.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, các loại thịt chế biến sẵn như lạp xưởng, xúc xích, thịt nguội, thịt hộp... thuộc danh sách nhóm 1 các tác nhân gây ung thư do chứa nhiều chất phụ gia.
Những thực phẩm này thường phải trải qua các quá trình như: ướp muối, lên men, sấy khô, xông khói... nhằm tăng hương vị và thời gian bảo quản nên sẽ chứa nhiều muối, chất béo.
Việc ăn nhiều lạp xưởng đồng nghĩa với việc tiêu thụ nhiều natri dẫn đến làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, huyết áp cao, béo phì. Ngoài ra, thịt chế biến sẵn cũng làm tăng nguy cơ bị tiểu đường tuýp 2 và suy giảm trí nhớ.
Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, các chuyên gia khuyến cáo mỗi người chỉ nên sử dụng lạp xưởng và các thực phẩm tương tự từ 1-2 lần trong 1 tháng kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh.
Để giảm thiểu rủi ro từ việc tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, người tiêu dùng cần có sự thông thái và kỹ lưỡng. Khi chọn mua lạp xưởng, nên lựa chọn sản phẩm của các công ty lớn, có đăng ký chất lượng và thông tin sản phẩm rõ ràng trên bao bì, được đóng gói cẩn thận tránh nhiễm nấm mốc và vi khuẩn.
Đặc biệt, nếu muốn ăn lạp xưởng nướng, lưu ý không nên nướng quá cháy và thêm quá nhiều gia vị khi chế biến, nên ăn kèm cùng rau, củ, quả tươi để cân bằng dinh dưỡng. Không nên ăn quá nhiều lạp xưởng vì thức ăn này chứa nhiều đạm và chất béo, dễ gây dư thừa trong khẩu phần ăn hằng ngày.
Các bà mẹ nên bảo quản và chế biến lạp xưởng an toàn cho con em mình để tránh việc các con mua ở hàng quán, đua theo “trend” ăn vặt đường phố không đảm bảo vệ sinh. Đồng thời nên để lạp xưởng và các món ăn tương tự trong môi trường khô ráo hoặc ngăn mát tủ lạnh, rửa sạch trước khi chế biến. Lựa chọn các phương pháp chế biến hạn chế dầu mỡ, ưu tiên thực phẩm tươi sống để giảm thiểu nguy cơ rủi ro khi sử dụng thực phẩm chế biến sẵn.
Bỏ qua các mối nguy hại cho sức khỏe, món ăn như lạp xưởng nướng đá vẫn chưa có dấu hiệu “hạ nhiệt” và được nhiều bạn trẻ yêu thích.
Vì thế, việc buôn bán, sử dụng món ăn này cần có sự xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng từ cả phía người kinh doanh lẫn người tiêu dùng. Các phương thức chế biến, biện pháp an toàn trong kinh doanh cần được áp dụng để đảm bảo mọi quy trình trước, trong và sau khi sản phẩm đến tay khách hàng được tuân theo đủ tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường cũng như tạo sự an tâm về sức khỏe cho cộng đồng.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
