Từ năm 2013 đến nay, phong trào nuôi chim yến trên địa bàn tỉnh phát triển mạnh, tập trung tại thành phố Đông Hà (Quảng Trị). Tuy nhiên, việc đầu tư nuôi chim yến diễn ra tự phát, dẫn đến các hệ lụy về an ninh, trật tự, bảo vệ môi trường.
Thống kê của ngành chức năng cho biết, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 58 nhà nuôi chim yến với tổng diện tích sàn nuôi yến là 11.194 m2, số nhà yến nuôi tách biệt nhà ở là 9 nhà, số nhà yến nuôi chung với nhà ở là 49 nhà. Nuôi chim yến đang có xu hướng phát triển trên địa bàn tỉnh. Theo anh Phan Thư, ở Phường 2, thành phố Đông Hà, chủ cơ sở nuôi yến có lượng tổ nhiều nhất trong tỉnh cho biết, nhà yến ở Quảng Trị chỉ mới xuất hiện từ năm 2013 với số lượng chim yến chưa nhiều.
Nghề nuôi yến trên địa bàn tỉnh chỉ mang tính tự phát với hai hình thức, một là đầu tư nhà yến kiên cố, cao trên hai tầng trong khuôn viên riêng biệt với mức kinh phí hàng tỉ đồng; hai là tận dụng tầng trên cùng của nhà ở rồi lắp đặt thiết bị để dẫn dụ yến, những nhà này thường ở xen lẫn trong khu dân cư.
Trong đợt rét đậm, rét hại tháng 12/2020, số lượng chim yến bị chết rất nhiều, nhất là ở những nhà nuôi yến không lắp đặt hệ thống sưởi ấm, ước tính thiệt hại hàng chục tỉ đồng. Nghề dẫn dụ chim yến lấy tổ mang lại nguồn thu lớn, nhưng kinh phí đầu tư cao và chưa có chế tài quản lý của nhà nước. Nghề nuôi chim yến đã trở thành một nghề kinh tế có mức tăng trưởng cao ở nhiều địa phương tuy nhiên chưa có một định hướng phát triển dài hạn. Những tồn tại lớn nhất hiện nay là tỉnh chưa có quy định cụ thể về vị trí xây dựng mới cơ sở nuôi chim yến. Việc này rất khó cho địa phương trong quá trình triển khai thực hiện, đặc biệt là công tác quy hoạch. Thực trạng cơ sở nuôi chim yến nằm xen lẫn trong khu dân cư hoặc nhà nuôi yến được xây dựng trên nhà ở của người dân là khá phổ biến. Ông Nguyễn Đăng Mạnh, ở Phường 5, thành phố Đông Hà cho biết, gia đình ông ở gần một hộ dân nuôi chim yến. Người dân ở đây cảm thấy bị làm phiền bởi tiếng ồn phát ra từ máy “dụ” chim yến mỗi buổi sáng và chiều tối.
Lâu nay, việc quản lý nuôi chim yến được quy định cụ thể tại Điều 64 Luật Chăn nuôi năm 2018 và được quy định chi tiết tại Điều 25 Nghị định số 13/2020/NĐ-CP ngày 21/1/2020 của Chính phủ về việc hướng dẫn chi tiết Luật Chăn nuôi. Theo đó, việc nuôi chim yến phải đáp ứng những yêu cầu như chim yến chỉ được phép nuôi trong vùng nuôi chim yến do HĐND tỉnh quy định. Việc xác định vùng nuôi chim yến phải đảm bảo đủ các tiêu chí là phù hợp tập tính, hoạt động của chim yến, phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh, không gây ảnh hưởng đời sống của cư dân. Tuy nhiên, đến nay việc xác định vùng nuôi chim yến trên địa bàn tỉnh chưa được HĐND tỉnh quy định chính thức nên những năm gần đây, tình trạng người dân đầu tư xây dựng nhà nuôi chim yến diễn ra tự phát.
Trước thực trạng trên, Sở Nông nghiệp và PTNT với chức năng là cơ quan tham mưu đang tổng hợp, tiếp thu ý kiến góp ý về dự thảo đề án, dự thảo nghị quyết của HĐND tỉnh, tờ trình của UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết “Quy định khu vực thuộc nội thành của thành phố, thị xã, thị trấn, khu dân cư không được phép chăn nuôi; quy định vùng nuôi chim yến và chính sách hỗ trợ khi di dời cơ sở chăn nuôi ra khỏi khu vực không được phép chăn nuôi trên địa bàn tỉnh Quảng Trị”. Theo đó sẽ quy định chi tiết khu vực không được phép chăn nuôi và vùng nuôi chim yến trên địa bàn tỉnh. Tạo cơ sở pháp lý cho các cơ quan quản lý nhà nước thực hiện tốt chức năng quản lý phát triển chăn nuôi trên địa bàn; hạn chế phát sinh mới những cơ sở chăn nuôi trong khu dân cư, hạn chế ảnh hưởng đến môi trường sống của người dân. Dự thảo nghị quyết quy định khu vực không được phép chăn nuôi; vùng nuôi chim yến; chính sách hỗ trợ di dời cơ sở chăn nuôi ra khỏi khu vực không được phép chăn nuôi. Trong đó, vùng nuôi chim yến là vùng nằm ngoài khu vực thuộc nội thành của thành phố, thị xã, thị trấn, khu dân cư không được phép chăn nuôi trên địa bàn tỉnh.
Dự thảo nghị quyết quy định việc hỗ trợ chấm dứt hoạt động chăn nuôi hoặc di dời cơ sở chăn nuôi ra khỏi khu vực không được phép chăn nuôi, trong đó đối với nuôi chim yến, mức hỗ trợ tối đa không quá 20.000.000 đồng/nhà nuôi yến. Theo các chủ nhà yến, những cơ sở nuôi đã hoạt động trên 3 năm, trung bình có từ 400 -500 cặp chim, với đặc tính không nuôi nhốt mà chỉ dẫn dụ đến ở thì việc di dời đàn đến nơi khác là điều không thể. Vì vậy để xóa bỏ nhà yến trong khu dân cư là điều rất khó thực hiện, sẽ gây thiệt hại hàng tỉ đồng cho các chủ nuôi yến, chưa tính đến chi phí chuyển đổi chức năng. Liên quan đến vấn đề này, thực tế nhiều tỉnh phía Nam đã ra nghị quyết về quy hoạch vùng nuôi yến, trong đó đối với những nhà yến đã có trong khu dân cư thì yêu cầu sử dụng loa ngoài nhà với âm lượng phù hợp, có quy định thời gian phát loa, không bắt buộc di dời nhà yến.
Hiện kỹ thuật nuôi chim yến được cho là còn hạn chế khi nhiều trường hợp đầu tư xây nhà hàng tỉ đồng mà vẫn không dẫn dụ được chim yến hoặc dẫn dụ được chim yến vào rồi lại bỏ đi. Chim yến với đặc thù là chim hoang dã, sống thành đàn lớn, bay lượn trên cao, nên rất khó kiểm soát dịch bệnh hơn các loại gia cầm khác nếu bị nhiễm dịch.
Trước yêu cầu thực tế của công tác phát triển chăn nuôi và thực hiện đúng theo các quy định theo pháp luật hiện hành, việc ban hành chính sách quy định khu vực thuộc nội thành của thành phố, thị xã, thị trấn, khu dân cư không được phép chăn nuôi và vùng nuôi chim yến trên địa bàn tỉnh là rất cần thiết. Nghị quyết được ban hành tạo điều kiện giúp cho địa phương có cơ sở quản lý các hoạt động tại các khu vực được phép và không được phép chăn nuôi, quản lý việc nuôi chim yến, giải quyết được tình trạng chăn nuôi trong khu vực thuộc nội thành của thành phố, thị trấn, khu dân cư, đang gây mất mỹ quan, cảnh quan, văn minh đô thị và tình trạng ô nhiễm môi trường đang diễn ra tại các đô thị.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
