Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Võ Văn Hưng khẳng định: Hành lang Kinh tế Đông - Tây (EWEC) đã được xác định là một trong những tuyến hành lang chính trong Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 03/11/2022 của Bộ Chính trị và Quy hoạch tổng thể Quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Trong hội nghị triển khai Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 03/11/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh Vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và xúc tiến đầu tư vùng vừa được tổ chức tại thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Võ Văn Hưng đã có sự chia sẻ, đề xuất với Chính phủ và các Bộ ngành Trung ương.
Hành lang Kinh tế Đông - Tây (EWEC) là thành tố quan trọng để tăng cường hợp tác phát triển kinh tế ở Tiểu vùng sông Mê Kông.
Mở đầu tham luận, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Võ Văn Hưng cho rằng, việc ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW cho vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ gồm 14 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương là một luồng gió mới, khơi dậy vùng đất nắng gió, thiên tai khắc nghiệt có điều kiện phát triển đột phá trong thời gian tới.
Cụ thể Nghị quyết đã định hướng cho phát triển không gian kinh tế - xã hội, đặc biệt là liên kết Vùng và cơ chế chính sách điều phối Vùng để thực hiện liên kết nội Vùng và thúc đẩy liên kết giữa các Vùng, nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng nguồn lực hợp lý, hài hòa, bền vững giữa kinh tế, xã hội, môi trường.
Trong đó, tuyến Hành lang Kinh tế Đông - Tây (EWEC) chính là thành tố quan trọng để tăng cường hợp tác phát triển kinh tế ở Tiểu vùng sông Mê Kông. Với quá trình hình thành, phát triển và triển khai trên thực địa, EWEC đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển bền vững, xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống của người dân các nước trong khu vực.
Theo đó, Quảng Trị được coi là điểm đầu cầu về phía Việt Nam trên tuyến EWEC, là giao điểm huyết mạnh về đường bộ, đường sắt, đường thủy, thuận lợi cho giao lưu hai miền Bắc - Nam, có tuyến đường xuyên Á gần và thuận lợi nhất để tỉnh có điều kiện mở rộng hợp tác kinh tế trong khu vực, giao thương hàng hóa, vận tải quốc tế, phát triển thương mại, dịch vụ và du lịch.
Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Võ Văn Hưng cho biết thêm: tuyến Hành lang kinh tế Đông - Tây cũng được Chính phủ Nhật Bản và Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) quan tâm đầu tư và đánh giá là một lợi thế nổi trội để các tỉnh trong khu vực mở rộng hợp tác, tăng cường liên kết kinh tế, phát triển giao thương, trao đổi hàng hóa với cả nước và các nước trong khu vực; đặc biệt là các tỉnh miền Trung nằm trên tuyến EWEC. Vì vậy, EWEC đã được xác định là một trong những tuyến hành lang chính trong Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 03/11/2022 của Bộ Chính trị và Quy hoạch tổng thể Quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Nhận thức được tiềm năng, lợi thế mà EWEC mang lại, trong thời gian qua, các tỉnh miền Trung đã tích cực kêu gọi đầu tư, hoàn thiện cơ sở hạ tầng nhằm khai tác tốt tiềm năng, lợi thế mà EWEC mang lại. Nhờ đó, cơ sở hạ tầng trên tuyến hành lang đang từng bước đầu tư hoàn thiện hoặc quy hoạch để thực hiện đầu tư trong thời gian tới như: Sân bay quốc tế Đà Nẵng, sân bay Phú Bài (Huế), sân bay Đồng Hới (Quảng Bình), Cảng hàng không Quảng Trị (đang chuẩn bị đầu tư); Hệ thống cảng biển: Chân Mây (Thừa Thiên - Huế), Tiên Sa (Đà Nẵng), Kỳ Hà (Quảng Nam), Vũng Áng (Hà Tĩnh), Cửa Việt, Mỹ Thủy (Quảng Trị)…
Nhiều khu kinh tế, khu công nghiệp đã được hình thành như: Phú Bài, Liên Chiểu, Hoà Khánh, Khu Kinh tế Đông Nam Quảng Trị, các khu kinh tế: Lao Bảo, Vũng Áng, Chân Mây - Lăng Cô, Chu Lai,... Hệ thống cửa khẩu quốc tế được thành lập và phát huy hiệu quả như: Lao Bảo, La Lay, Cha Lo, Cầu Treo… Các hoạt động giao lưu văn hóa, xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch giữa các địa phương trên tuyến EWEC được quan tâm, tổ chức thường niên.
Đối với tỉnh Quảng Trị, thời gian qua, sự hợp tác, liên kết với EWEC cũng đã và đang được thúc đẩy mạnh mẽ. Từ năm 1998, tỉnh Quảng Trị đã chủ động tham gia Chương trình hợp tác tiểu vùng Mê Kông mở rộng (GMS) và chương trình hợp tác phát triển hành lang này. Ngoài việc ban hành nhiều Nghị quyết, chính sách phát triển KT-XH gắn với EWEC; tỉnh đã làm tốt công tác quy hoạch hệ thống giao thông đa dạng về hình thức: Về đường bộ (theo hướng Bắc Nam là các trục chính như Quốc lộ 1, Cao tốc Bắc - Nam, Đường ven biển, Đường Hồ Chí Minh,… và theo hướng Đông Tây có Quốc lộ 9, Cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo, Quốc lộ 15D …); Về đường sắt (theo hướng Bắc Nam có đường sắt Bắc Nam, đường sắt tốc độ cao; theo hướng Đông Tây có đường sắt Cam Lộ - Lao Bảo); Về đường thủy có: Cảng nước sâu Mỹ Thủy, cảng Cửa Việt; Về hàng không có Cảng hàng không Quảng Trị. Bên cạnh đó, nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng thế mạnh của EWEC, tỉnh Quảng Trị đang triển khai xây dựng đề án “Hợp tác triển khai hành lang kinh tế Quảng Trị (Việt Nam) - Salavan (Lào) - Ubon Ratchathani (Thái Lan)” (gọi tắt là PARA-EWEC), đây là tuyến Hành lang giao thông mới rất thuận lợi kết nối từ cực Nam của nước bạn Lào với Biển Đông của Việt Nam với chiều dài hơn 420km; việc hình thành thêm tuyến hành lang này là hành lang kết nối ngắn nhất từ Ấn Độ Dương sang Thái Bình Dương đi qua các quốc gia Myanmar, Đông Bắc Thái Lan, Lào, Việt Nam và ra cảng nước sâu Mỹ Thủy.
Khu Kinh tế Đông Nam Quảng Trị, Khu công nghiệp Nam Đông Hà, Khu công nghiệp Quán Ngang, các khu dịch vụ du lịch biển, cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật tạo nên chuỗi đô thị dọc theo EWEC và các vùng phụ cận cũng đã được đầu tư xây dựng. Tỉnh đã hình thành 02 cửa khẩu quốc tế Lao Bảo và La Lay, có Khu Kinh tế thương mại đặc biệt Lao Bảo được thành lập từ năm 1998 với diện tích hơn 5.800 ha, thu hút được 71 dự án với tổng số vốn đầu tư 7,7 nghìn tỷ đồng. Hạ tầng logistics cũng được quan tâm đầu tư với cảng Cửa Việt có năng lực thông quan 1,14 triệu tấn/năm; tuyến đường sắt Bắc Nam đi qua địa bàn tỉnh dài 76 km; 2 dự án logistics với tổng diện tích 27 ha đang triển khai xây dựng; hạ tầng khu vực cửa khẩu quốc tế La Lay đang được đầu tư xây dựng…
EWEC đã mang lại những hiệu quả rất thiết thực đối với các địa phương dọc tuyến Hành lang Kinh tế Đông - Tây. Sự phát triển về giao thông vận tải thông qua việc kết nối với nhiều tuyến đường huyết mạch đã tạo điều kiện giúp các địa phương trên tuyến EWEC tiếp cận dễ dàng hơn với các trung tâm kinh tế. Tuy nhiên, việc khai thác và phát triển EWEC còn gặp nhiều khó khăn, do phần lớn các địa phương dọc hành lang EWEC còn nghèo, trình độ phát triển thấp, thiếu vốn, thiếu công nghệ; xa cách về mặt địa lý và xa các trung tâm, đô thị phát triển. Kết cấu hạ tầng giao thông còn kém phát triển, thiếu đồng bộ, cơ chế phối hợp giữa các địa phương trên toàn tuyến EWEC vẫn còn yếu. Quy hoạch, cơ chế chính sách phát triển còn yếu, chưa mang tính đồng bộ và bền vững…
Cần có Hành lang pháp lý chung hoàn thiện theo hướng thông thoáng, thuận lợi giữa các nước trong khối EWEC.
Trong bối cảnh hậu COVID, bất ổn địa chính trị và các nguy cơ khác gia tăng thì xu hướng tái định hình chuỗi cung ứng toàn cầu càng trở nên rõ nét. Việc phát triển theo EWEC có ý nghĩa và vai trò quan trọng trong việc tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, trở thành một động lực quan trọng để phát triển kinh tế trong giai đoạn từ nay đến năm 2030. Vì vậy, chúng ta cần phải có định hướng phát triển rộng hơn và xa hơn, không chỉ nằm ở việc tận dụng lợi thế cửa ngõ ra biển của Thái Lan và Lào mà cần tận dụng lợi thế của hành lang kinh tế này, với vai trò là con đường huyết mạch nối liền với không gian kinh tế sông Hằng (Ấn Độ) với khu vực Châu Á - Thái Bình Dương rộng lớn, là con đường ngắn nhất nối hai bờ Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương; là chiếc cầu kết nối thị trường Trung Quốc với khu vực ASEAN. Hành lang pháp lý chung cần được hoàn thiện theo hướng thông thoáng, thuận lợi, đơn giản hoá các thủ tục thông quan hàng hoá giữa các nước trong khối EWEC; Có các cơ chế, chính sách hấp dẫn nhà đầu tư, ít “rào cản”, đặc biệt chính sách phát triển các khu phi thuế quan. Bên cạnh đó, cần phải kêu gọi được doanh nghiệp, nhà đầu tư lớn đóng vai trò là “Sếu đầu đàn”, đến đầu tư, sản xuất kinh doanh nhằm phát triển EWEC xứng tầm với khu vực và quốc tế.
Để khai thác hiệu quả vai trò của Hành lang kinh tế Đông - Tây trong sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Trị và vùng Bắc Trung bộ nói riêng, cũng như khu vực duyên hải miền Trung và cả nước nói chung. Tại Hội nghị này, tỉnh Quảng Trị kính đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành trung ương quan tâm hỗ trợ tỉnh một số nội dung sau:
Thứ nhất, nhằm phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của Hành lang kinh tế Đông - Tây gắn với phát triển kinh tế biển, kính đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành trung ương quan tâm quy hoạch hợp lý hệ thống cảng biển; điểm tiếp bờ của các mỏ khí Báo Vàng, Kèn Bầu cũng như phát triển các nhà máy điện khí trong các quy hoạch ngành Quốc gia…
Thứ hai, Đề án Khu Kinh tế thương mại xuyên biên giới chung Lao Bảo (Quảng Trị) – Đensavẳn (Savannakhet) đã được Chính phủ hai nước thống nhất chủ trương; kính đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành trung ương quan tâm, hỗ trợ tỉnh sớm hoàn thiện Đề án này để triển khai xây dựng Khu Kinh tế thương mại xuyên biên giới chung Lao Bảo (Quảng Trị) – Đensavẳn (Savannakhet) và có chủ trương cho phép Quảng Trị, Salavan phối hợp xây dựng Đề án Hợp tác triển khai hành lang kinh tế Quảng Trị (Việt Nam) - Salavan (Lào) - Ubon Ratchathani (Thái Lan)” (PARA-EWEC), cũng như xây dựng Khu kinh tế La Lay - La Lay giữa hai tỉnh Quảng Trị và Salavan.
Thứ ba, để hiện thực hóa Nghị quyết số 26-NQ/TW của Bộ Chính trị, khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của EWEC cụ thể là 02 hành lang Đông Hà - Lao Bảo và Mỹ Thủy - La Lay; kính đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành trung ương quan tâm hỗ trợ đầu tư hoàn thiện tuyến Quốc lộ 15D nối Cảng Mỹ Thủy và Cửa khẩu quốc tế La Lay và Đường bộ cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo.
Thứ tư, các địa phương trên EWEC về phía Việt Nam cần tiến hành rà soát kỹ để bổ sung các dự án Logistics trọng điểm vào quy hoạch về logisitcs để tích hợp vào Quy hoạch phát triển Kinh tế - Xã hội của địa phương nói riêng và Quy hoạch vùng, quốc gia nếu có điều chỉnh. Hoàn thiện các cơ chế quản lý nhà nước ở địa phương, bao gồm: các chính sách hỗ trợ phát triển dịch vụ logistics, chính sách đầu tư, cải cách hành chính, cơ chế phối hợp quản lý của các sở, ban, ngành trong chuỗi dịch vụ logistics đảm bảo phù hợp với trình độ phát triển của dịch vụ logistics trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế.
Thứ năm, kính đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành trung ương hỗ trợ thu hút kêu gọi đầu tư đối các dự án logistics cũng như hỗ trợ bố trí vốn đẩy nhanh tiến độ xây dựng hạ tầng giao thông, hạ tầng khu vực cửa khẩu quốc tế Lao Bảo, cửa khẩu La Lay trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.
(Nguồn: Cổng TTĐT tỉnh Quảng Trị)
