Xã Xy (Hướng Hoá, Quảng Trị) là xã biên giới, đại đa số là người đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Trong những năm qua, cùng với sự quan tâm lãnh đạo từ cấp trên, chính quyền xã Xy đã không ngừng ra sức đưa người dân vượt qua khó khăn, xoá bỏ hủ tục, phấn đấu ổn định cuộc sống, thoát nghèo vươn lên làm giàu.
Các thôn của xã Xy nằm gần khu vực biên giới sông Sê Pôn, bên kia là nước bạn Lào. Cũng như nhiều địa phương vùng Lìa khác, cây sắn và chuối là cây chủ lực của bà con. Ngoài ra lúa rẫy, cây ăn quả và một số cây khác cũng được bà con nhân dân đầu tư nhưng diện tích không đáng kể.
Năm nay, thời tiết nắng hạn, đến tháng 5, tháng 6 nhưng mưa vẫn chưa nhiều nên ảnh hưởng nhiều đến việc gieo trồng, xuống giống của nhân dân. Tính đến tháng 6 năm nay, tổng diện tích cây lương thực gần 600 hecta, trong đó cây sắn chiếm gần 64% diện tích; cây ăn quả có 53 hecta trong đó chủ yếu chuối. Ngoài diện tích canh tác ở địa phương, một số bà con đã mạnh dạn thuê đất bên kia sông Sê Pôn thuộc địa phận nước bạn Lào để đầu tư trồng chuối và sắn. Xã Xy là xã còn khó khăn của huyện Hướng Hoá, trong công tác thực hiện bộ tiêu chí về nông thôn mới xã còn khiêm tốn, chỉ đạt 9/19 tiêu chí. Tuy nhiên đời sống văn hoá trong khu dân cư được chăm lo và chỉ đạo sát. Thực hiện nghị quyết 33 của BCH TW Đảng khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước và các hướng dẫn của Sở Văn hóa Thể thao và Du Lịch cũng như Phòng Văn hoá và Thông tin về “ Xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc” là một nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên và lâu dài của xã nhà. Từ nhận thức đúng đắn đó nên công tác xây dựng đời sống văn hoá thường xuyên được quan tâm, chỉ đạo. Hiện nay toàn xã đã phát động và công nhận 6/6 thôn đạt danh hiệu làng văn hoá, 2 trên 2 đơn vị đạt danh hiệu đơn vị văn hóa, 396 hộ được công nhận là gia đình văn hoá đạt 95%. Được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước các dự án trên địa bàn nên cơ sở hạ tầng các thiết chế văn hoá của xã nhà từng bước được xây dựng mới khang trang. Theo đề án sát nhập thôn từ 6/6 thôn, sát nhập xuống còn 3/3 thôn. Tất cả các thôn đều có nhà sinh hoạt cộng đồng, được trang bị bàn ghế, phục vụ các hoạt động của thôn bản. Về công tác đẩy lùi các hủ tục lạc hậu, trong những năm qua, mặc dù điều kiện phát triển kinh tế - xã hội còn gặp nhiều khó khăn nhưng chính quyền xã Xy đã đồng hành cùng các dự án, các chương trình tập huấn của huyện và tỉnh nhằm nỗ lực trong thực hiện xoá đói giảm nghèo, xây dựng đời sống văn hoá, đặc biệt là đẩy lùi các hủ tục lạc hậu. Nhằm từng bước khắc phục nạn tảo hôn, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Trong đó, tiêu biểu là thôn Ra Po đã tiến hành xây dựng Quy ước “thôn không có tảo hôn”. Quy ước gồm có 5 Chương, 17 Điều, quy định rõ trách nhiệm của các cấp chính quyền địa phương, trách nhiệm của mỗi gia đình, bổn phận của trẻ em, cam kết của toàn cộng đồng và các mức xử phạt hành chính nếu vi phạm.Ông Hồ Văn Lâng, Huyện uỷ viên, Chủ tịch UBND xã Xy cho biết, cùng với việc thực hiện xoá đói giảm nghèo, xã Xy đang phấn đấu xoá bỏ các hủ tục lạc hậu, nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Ngoài ra phấn đấu đạt các chỉ tiêu về nông thôn mới. Trong thời gian tới, UBND xã đặc biệt quan tâm, thường xuyên chỉ đạo nhân dân tích cực lao động sản xuất. Mặt khác xã cũng tiếp nhận các chương trình dự án đầu tư trên địa bàn như Dự án Plan... hỗ trợ cho nhân dân trên mọi mặt nhằm cải thiện đời sống, góp phần xoá đói giảm nghèo.
“Xã Xy có đa số các thôn nằm sát sông Sê Pôn, cách tuyến đường Lìa - tỉnh lộ 586 khá xa, hiện nay tuyến đường nội xã nối tỉnh lộ đã xuống cấp, người dân đi lại sinh hoạt cũng như sản xuất khó khăn. Mong muốn cấp trên quan tâm sửa chữa để phục vụ nhân dân”, ông Lâng chia sẻ.