Ai cũng cần có một mét vuông đất để nhớ. Dù nó đầy rêu và đêm mơ thấy mình hay trượt ngã.
Đi lâu thì nhớ. Nhớ ngôi nhà đằng sau con đường đất đỏ. Nhớ bờ ao với vạt bèo xanh biếc dáng mạ ngồi vớt bèo cắt cho lợn. Những gì hiện ra trong cái khoảnh khắc nhớ nhớ thương thương đó lộ rõ hình bóng quê nhà.
Nhớ hồi còn ở làng. Quanh đi quẩn lại cũng từ đầu đồng, cuối chợ. Chán ngấy, bức bách như muốn nổ tung. Tự hỏi lúc rời khỏi cái làng bé bằng bàn tay này, mình sẽ nhớ thứ gì. Lũy tre, triền đê hay hàng cau...? Những thứ đó đâu đâu cũng có, cần gì.
Giữa cái không gian ấy là hình bóng của mạ. Mạ hay đi ra đi vào từ bếp đến cái ang nước, xa hơn thì cái giếng rêu và quyết mọc lún phún xung quanh. Mạ quanh năm đầu tắt mặt tối. Đôi lúc mạ chẳng nhớ nổi ngày tháng. Chỉ biết khi con bé bên nhà nghỉ hè hay mạ nó báo nó sắp về thì mạ bắt đầu ngóng con về!
Học năm ba đại học, nghe quê mình đã có Internet. Bọn con nít, thanh niên đua nhau đi chat chit, chơi game suốt ngày. Đứa em gái học cấp II cũng bắt đầu thích nghi với máy tính. Nó về bảo mạ muốn thấy anh hai ở tận trong Nam không. Mạ mình liền theo nó chạy ra quán Internet để xem đứa con trai mấy tháng chưa gặp. Không biết nhìn cái hình con méo mó, chập chờn thế nào mạ liền khóc bảo sao mà nó ốm thế, lại còn đen.
Rồi mình về nhà. Mới tới đầu làng bọn con nít vây quanh. Đứa thì bảo anh Tèo từ phố về à. Đứa thì nói anh Tèo làm cán bộ về thăm quê à. Đứa lại bảo mụ Hỏn (mạ mình) bị té gãy tay, anh không biết à... Mình chạy ù về nhà. Vừa chạy vừa khóc. Vào bếp, mạ đang ngồi bằm chuối, tay trái bó bột. Bếp lửa với nồi cơm sôi sùng sục, khói rơm nghi ngút. Nhìn ra ang nước, nước chảy róc rách như hồi nào. Những đám rêu ở sân được ai đó cạo nhẵn, sạch sẽ như chuẩn bị cái sân cho một buổi lễ nào đó.
Mình đi đi về về như thế mà chẳng biết làng đã lên phố tự bao giờ. Cái bảng tên đường, số nhà trước ngõ. Những ngôi nhà bắt đầu kín cổng cao tường. Dù xóm đã là phố, ngôi nhà vẫn còn cái ang nước, giàn bầu và đặc biệt cái sân nhỏ đầy rêu. Đó là những thứ còn lại mà sự đô thị hóa không xóa được ở nông thôn.
Thế là mỗi lần đi xa mình lại nhớ cái khoảnh sân đầy rêu đó. Trong mỗi giấc mơ cứ thấy mình bị té ngã ở ngay cái chỗ ngày xửa ngày xưa chơi ô quan hay nhảy dây đó. Những giấc mơ cứ lặp lại trên vùng ký ức mình trải qua ngay chỉ một mét vuông đất.
Giờ thì mới hiểu vì sao những Việt kiều hằng năm muốn quay về cố hương. Có người muốn về định cư hẳn. Có lẽ họ cũng có một khoảnh sân để mơ về. Có người thèm nhìn thấy quê hương đã sắm trong vườn mình những thứ thân thuộc, chân quê. Rồi thì có người lập chợ người Việt ở tận xứ người xa lạ để mỗi sáng thấy mớ rau, bó cải.
Ai cũng cần có một mét vuông đất để nhớ. Dù nó đầy rêu và đêm mơ thấy mình hay trượt ngã.
