Những ngày cuối tháng 6, đầu tháng 7/2020, hơn 20.000 hộ dân trên địa bàn TP. Đông Hà và vùng phụ cận nháo nhác khi Công ty CP Nước sạch Quảng Trị thông báo nguy cơ thiếu nước sinh hoạt, có thể phải thực hiện phương án cấp nước luân phiên. Mặc dù đến thời điểm này, nguy cơ này cơ bản đã được giải quyết nhưng có thể thấy rất cần những giải pháp quyết liệt, căn cơ để tình trạng thiếu nước sinh hoạt không còn xảy ra trong những năm tới.
Đến hẹn lại lên, cứ vào dịp hè, hơn 20.000 hộ dân trên địa bàn TP. Đông Hà và vùng phụ cận lại phải sống chung với tình trạng thiếu nước, gián đoạn cấp nước… Bà Nguyễn Thị Thảo ở tại Khu phố 3, Phường 5 cho biết, những ngày đầu tháng 7/2020 vừa qua, thời tiết nắng nóng kéo dài, lại thêm tình trạng thiếu nước sạch khiến toàn bộ sinh hoạt của gia đình bà bị đảo lộn. Do nguồn nước yếu nên gia đình bà phải thức khuya, dậy sớm, huy động hết toàn bộ xô, chậu, mua thêm thùng đựng nước cỡ lớn để lấy nước dự trữ cho nhu cầu của gia đình.
Theo bà Thảo, thường phải vào 1 - 2 giờ sáng, lúc ít người sử dụng thì mới lấy được nước, còn ban ngày thì hầu như không có giọt nào. “Mấy ngày nay mới bắt đầu có nước sạch ổn định trở lại chứ trước đó cứ phập phù, lúc có lúc không. Đêm nào gia đình tôi cũng phải thức canh chờ có nước để dự trữ nhưng vẫn không đủ dùng”, bà Thảo cho hay.
Còn ông Trần Văn Tuấn ở đường Nguyễn Trãi, Phường 1 thì bức xúc cho biết, mấy năm trở lại đây, cứ vào mùa hè là gia đình ông lại bị thiếu nước, thậm chí là cắt nước nhiều ngày liền, khiến sinh hoạt trong gia đình gặp nhiều khó khăn. “Vừa qua, tôi phải bỏ ra hơn 10 triệu đồng để khoan giếng phục vụ sinh hoạt nhưng nước bị nhiễm phèn nên chỉ dùng để tắm giặt, tưới cây chứ không sử dụng ăn uống được”, ông Tuấn cho biết thêm.
Ông Lê Thành Ty, Phó Giám đốc Công ty CP Nước sạch Quảng Trị thừa nhận, đây là lần thứ hai TP. Đông Hà và vùng phụ cận thiếu nước sinh hoạt nghiêm trọng trong mùa hè, lần trước là vào tháng 8/2019. Ngoài ra, vào những năm trước cũng đã xảy ra tình trạng thiếu nước, gián đoạn cấp nước, đặc biệt là vào những ngày nắng nóng. Ông Ty cho biết, nguồn nước công ty đang quản lý, cung cấp cho hơn 29.000 hộ dân của thành phố là hơn 25.000 m3 /ngày đêm; trong đó Nhà máy nước Tân Lương khai thác nguồn nước mặt của sông Vĩnh Phước cung cấp được khoảng 2/3 khối lượng nêu trên, 1/3 khối lượng còn lại được Nhà máy nước Gio Linh cung cấp. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu nước sinh hoạt thời gian qua là do ảnh hưởng của nắng hạn làm mực nước trên sông Vĩnh Phước, nơi cung cấp nước cho Nhà máy nước Tân Lương giảm sút nghiêm trọng.
Từ cuối tháng 6/2020, mực nước trên sông Vĩnh Phước tại Nhà máy nước Tân Lương đã xuống dưới mực nước chết. Công ty CP Nước sạch Quảng Trị đã phải nối thêm ống hút mềm để tận dụng mực nước còn lại trên sông Vĩnh Phước nhằm duy trì hoạt động cấp nước của công ty. Đồng thời xây dựng phương án cấp nước luân phiên và phương án cấp nước bằng xe bồn từ Nhà máy nước thị xã Quảng Trị và Nhà máy nước Cam Lộ khi mực nước tiếp tục giảm xuống.
Theo ông Ty, ngay từ đầu năm 2020, trên cơ sở dự báo của Đài Khí tượng - Thủy văn Quảng Trị về tình hình hạn hán xảy ra trên diện rộng và kéo dài, nguy cơ thiếu nước sinh hoạt, sản xuất rất cao, Công ty CP Nước sạch Quảng Trị đã phối hợp với Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi (QLKTCTTL) Quảng Trị xây dựng phương án dự trữ và điều tiết nước từ hồ chứa nước Ái Tử với tổng lượng xả 720.000m3 để tạo nguồn cấp nước cho Nhà máy nước Tân Lương, bảo đảm đủ nước cho nhu cầu sinh hoạt của các hộ dân trên địa bàn TP. Đông Hà và vùng phụ cận. Trước thực tế nắng hạn quá gay gắt, sông Vĩnh Phước cạn nước, người dân thiếu nước sinh hoạt, ngày 3/7/2020 UBND tỉnh đã chỉ đạo Công ty TNHH MTV QLKTCTTL Quảng Trị xả nước từ hồ chứa nước Ái Tử về sông Vĩnh Phước với lưu lượng 20.000m3 /ngày đêm. Tuy nhiên do khô hạn lâu ngày, sông Vĩnh Phước nhiều đoạn trơ đáy, nước từ hồ chứa nước Ái Tử theo kênh N1 về phải chảy qua quãng đường dài hơn 5 km mới về đến sông Vĩnh Phước; từ điểm tiếp nhận này, dòng nước lại phải tiếp tục chảy ngược sông với chiều dài gần 7 km nữa mới đến được hồ chứa cung cấp nước cho Nhà máy nước Tân Lương nên việc điều tiết nước trên sông Vĩnh Phước vẫn gặp nhiều khó khăn, tình trạng thiếu nước sinh hoạt vẫn tiếp tục xảy ra.
Trước tình hình đó, ngày 11/7/2020, sau khi đi kiểm tra, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Hưng đã chỉ đạo Công ty TNHH MTV QLKTCTTL Quảng Trị tăng lưu lượng xả nước từ hồ chứa nước Ái Tử về sông Vĩnh Phước lên 30.000m3 /ngày đêm; ưu tiên nguồn nước của hồ chứa nước Ái Tử để tạo nguồn cấp nước sinh hoạt; bảo đảm lưu lượng nước bổ sung cho sông Vĩnh Phước đến khi Nhà máy nước Tân Lương cấp nước ổn định, đáp ứng nhu cầu dùng nước của người dân.
Thực hiện chỉ đạo này, từ ngày 14/7 - 19/7/2020 Công ty TNHH MTV QLKTCTTL Quảng Trị đã cho dừng tất cả các trạm bơm tưới cho sản xuất nông nghiệp, tập trung xả tạo nguồn từ hồ chứa nước Ái Tử cấp bổ sung cho sông Vĩnh Phước với lưu lượng lên đến hơn 50.000m3 /ngày đêm; sau ngày 19/7/2020 tiếp tục xả duy trì với lượng 20.000m3 / ngày đêm kết hợp mở nước phục vụ sản xuất nông nghiệp cho đến khi hết tình trạng hạn hán hoặc hồ Ái Tử xuống mực nước chết.
Trao đổi với chúng tôi, Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV QLKTCTTL Quảng Trị Nguyễn Sinh Công cho biết, đến thời điểm này lượng nước trong hồ chứa nước Ái Tử còn khoảng 4,7 triệu m3 , trong đó dung tích hữu ích khoảng 3,45 triệu m3. “Nếu buộc phải ưu tiên nguồn nước cho cấp nước sinh hoạt thì lượng nước còn lại chỉ đủ tưới thêm 1 đợt nữa cho sản xuất nông nghiệp, còn sau đó thì tưới được tới đâu hay tới đó. Công ty cũng đang xây dựng kịch bản sử dụng máy bơm để bơm hút khi lượng nước trong hồ xuống dưới mực nước chết”, ông Công cho hay. Ông Lê Thành Ty cho biết, đến thời điểm này mực nước tại hồ chứa Nhà máy nước Tân Lượng đã đạt trên 1 m so với miệng ống hút. Dự kiến trong vài ngày đến, khi mực nước ổn định tại vị trí + 1,2 m so với miệng ống hút, nhà máy sẽ đạt công suất tối đa 20.000 m3 /ngày đêm, đảm bảo cung cấp đủ nước cho TP. Đông Hà và vùng phụ cận. Kết hợp với phương án xả nước từ hồ chứa nước Ái Tử với lưu lượng 20.000 m3 /ngày đêm như thế này, Công ty CP Nước sạch Quảng Trị cam kết sẽ cấp nước ổn định cho toàn bộ thành phố từ nay đến nửa cuối tháng 8/2020. Đến thời điểm đó nếu tình hình hạn hán, không có mưa vẫn tiếp diễn thì công ty sẽ tiếp tục tính đến các phương án khác.
“Do thời tiết nắng nóng, nhu cầu sử dụng nước tăng cao nên dự kiến tình trạng thiếu nước, nước chảy yếu có thể vẫn còn tái diễn, đặc biệt là những hộ ở cuối đường ống. Do đó, người dân cần có kế hoạch sử dụng nước hợp lý, tiết kiệm, hạn chế sử dụng vào thời gian cao điểm từ 17 - 20 giờ hằng ngày”, ông Ty đề nghị.
Kỳ sau: Cần những giải pháp căn cơ.
