Tháng 11/2022, UBND tỉnh Quảng Trị ban hành Quyết định số 2921/QĐ-UBND phê duyệt Đề án Hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn huyện nghèo tỉnh Quảng Trị thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 (Đề án số 2921).
Trong đó, huyện Đakrông là địa phương thụ hưởng chính sách. Tuy nhiên, qua triển khai thực hiện đề án gặp một số khó khăn, bất cập cần tháo gỡ.
Tính đến nay, toàn huyện Đakrông có 5.713 hộ nghèo, chiếm 49,4%, số hộ cận nghèo là 899 hộ, chiếm tỉ lệ 7,77%, cao nhất tỉnh và vẫn là huyện nghèo giai đoạn 2021-2025. Những năm qua, địa phương đã huy động nhiều nguồn lực để xây dựng nhà đại đoàn kết, hỗ trợ kinh phí cho các hộ nghèo cải tạo, sửa chữa nhà ở hư hỏng, tạm bợ, dột nát cũng như hỗ trợ xây dựng mới nhà ở.
Theo đó, thực hiện chương trình hỗ trợ về nhà ở đối với người có công với cách mạng, tính đến ngày 31/12/2019, huyện Đakrông có 494 hộ được hỗ trợ xây mới và cải tạo, đạt tỉ lệ thực hiện đề án 100%. Có 55 hộ được hỗ trợ 1,45 tỉ đồng xây dựng nhà ở theo Đề án hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo theo chuẩn nghèo, 210 hộ được hỗ trợ xây dựng nhà ở theo chương trình nhà ở phòng, tránh bão, lụt khu vực miền Trung. Từ nguồn lực xã hội hóa, trong năm 2021, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh và huyện đã hỗ trợ xây dựng 73 ngôi nhà.
Dù đã có nhiều nỗ lực, tuy nhiên, tỉ lệ nhà ở được xây dựng cho các hộ nghèo trên địa bàn huyện vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu. Theo kết quả rà soát cuối năm 2021, toàn huyện có 2.318 hộ nghèo và hộ cận nghèo thiếu hụt về chất lượng nhà ở và có 4.512 hộ thiếu hụt về diện tích nhà ở.
Do mức hỗ trợ chung về xây dựng, sửa chữa nhà ở đối với hộ nghèo từ các chính sách của Nhà nước cũng như từ các nguồn lực khác còn thấp (20 - 40 triệu đồng/nhà), địa bàn Đakrông thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi bão, lũ nên đa phần nhà ở của hộ nghèo có chất lượng không cao.
Nhằm giúp hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn huyện Đakrông có nhà ở ổn định, an toàn, có khả năng chống chịu tác động của thiên tai, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm nghèo bền vững, Đề án số 2921 đặt mục tiêu hỗ trợ xây dựng, nâng cấp nhà ở cho 911 hộ gia đình thuộc đối tượng quy định. Đó là những hộ nghèo chưa có nhà ở hoặc nhà ở thuộc loại không bền chắc, diện tích nhà ở bình quân đầu người của hộ nghèo, hộ cận nghèo nhỏ hơn 8 m2 , chưa được hỗ trợ nhà ở từ các chương trình, đề án, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội hoặc tổ chức xã hội khác.
Căn cứ Quyết định số 2921 của UBND tỉnh, UBND huyện Đakrông đã ban hành Kế hoạch số 47/KH-UBND ngày 24/2/2023 về triển khai thực hiện Đề án hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn huyện nghèo tỉnh Quảng Trị thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025. Tuy nhiên, khi triển khai thực hiện Đề án số 2921 gặp một số vướng mắc.
Trước đó, ngày 6/10/2022, UBND tỉnh, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh ban hành Đề án số 197/QĐ-UBND-MTTQ về huy động nguồn lực thực hiện chính sách hỗ trợ xây mới nhà ở cho hộ nghèo trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, giai đoạn 2022 - 2026 (Đề án 197) và được HĐND tỉnh thông qua, phê duyệt danh sách hộ thụ hưởng trên địa bàn huyện Đakrông bao gồm 912 hộ nghèo. Nguồn lực hỗ trợ xác định từ vốn sự nghiệp thuộc Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững và nguồn xã hội hóa; định mức hỗ trợ đối với vùng miền núi, dân tộc thiểu số là 70 triệu đồng/hộ.
Tại Đề án số 2921 xác định số kinh phí tối thiểu để xây mới 1 nhà ở khoảng 132 triệu đồng, trong đó ngân sách nhà nước hỗ trợ 44 triệu đồng, phần còn lại huy động từ các nguồn khác. Hiện nay, danh sách thụ hưởng đã được phê duyệt tại 2 đề án nêu trên hoàn toàn độc lập với nhau nên không thể thực hiện việc lồng ghép nguồn lực từ Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững (Đề án 2921) với nguồn xã hội hóa (Đề án 197) để hỗ trợ hộ nghèo xây mới nhà ở. Mặt khác, nếu thực hiện độc lập hai đề án trên thì nguồn lực hỗ trợ quá ít, không đủ điều kiện giúp hộ nghèo xây mới nhà ở đảm bảo 3 cứng và diện tích theo quy định.
Theo Chủ tịch UBND huyện Đakrông Thái Ngọc Châu, nguyên nhân quá trình tham mưu xây dựng Đề án 2921, các sở, ban ngành liên quan và UBND huyện Đakrông căn cứ quy định tại Thông tư số 01/2022/TT-BXD ngày 30/6/2022 của Bộ Xây dựng để tổ chức rà soát danh sách hộ. Tại Khoản 3, Điều 3, Thông tư số 01/2022/ TT-BXD quy định các tiêu chí được hỗ trợ nhà ở, trong đó có nội dung “Chưa được hỗ trợ nhà ở từ các chương trình, đề án, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội hoặc tổ chức xã hội khác”. Do nhầm lẫn trong quá trình rà soát, nên 912 hộ thụ hưởng tại Đề án số 197 đã được loại ra để không bị trùng lặp và không được đưa vào tổng hợp phê duyệt tại Đề án số 2921.
Để tháo gỡ vướng mắc trên, Sở Xây dựng đề xuất UBND huyện Đakrông căn cứ các quy định về đối tượng, tiêu chí được hỗ trợ về nhà ở theo Thông tư số 01/2022/ TT-BXD ngày 30/6/2022 của Bộ Xây dựng, thực hiện rà soát danh sách 912 hộ nghèo của huyện cần hỗ trợ xây dựng nhà ở mới thuộc Đề án 197 (không thuộc danh sách Đề án 2921) đảm bảo đúng quy định về điều kiện đối tượng được hỗ trợ về nhà ở theo Đề án 2921.
Hiện nay, UBND huyện Đakrông đang chỉ đạo các đơn vị liên quan khẩn trương rà soát, tham mưu điều chỉnh danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo có nhu cầu hỗ trợ nhà ở tại các xã, thị trấn thuộc Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 để sớm triển khai đề án.
Trong bối cảnh mùa mưa bão sắp đến gần, việc sớm triển khai đề án hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn huyện Đakrông có điều kiện xây mới, sửa chữa nhà ở là rất cấp thiết. Thực hiện có hiệu quả chương trình này sẽ góp phần giải quyết nhu cầu nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, giúp người dân yên tâm an cư để lạc nghiệp.
(Nguồn: Báo Quảng Trị)
